Η σύσταση ενός δημοσιονομικού εργαλείου (προϋπολογισμός) στην Ευρωζώνη, που αποφάσισε χθες το Εurogroup έπειτα από σκληρές διαπραγματεύσεις δύο και πλέον ετών, αποτελεί ένα πρώτο βήμα προς την κατεύθυνση της σύγκλισης και μια νέα πηγή χρηματοδότησης για τα κράτη-μέλη, κυρίως τα φτωχότερα.
Το δημοσιονομικό εργαλείο για τη σταθεροποίηση και την ανταγωνιστικότητα (BICC), το οποίο θα χρηματοδοτεί επενδύσεις στις χώρες της Ευρωζώνης, αλλά και σε εκείνες που δεν συμμετέχουν αλλά κάποια στιγμή θα ενταχθούν, αναμένεται σε πρώτη φάση να προικοδοτηθεί με περίπου 20 δισ. ευρώ για την περίοδο 2021-2027. Το ακριβές ποσό θα προκύψει από τη διαπραγμάτευση για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο της παραπάνω περιόδου, το οποίο αφορά το σύνολο των πόρων της Ε.Ε., που αναμένεται να υιοθετηθεί μέχρι το τέλος του έτους.
Ωστόσο, κατά πάσα πιθανότητα θα υπάρξουν και πρόσθετες πηγές εσόδων για το δημοσιονομικό μέσο. Οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης ανέθεσαν χθες στο EWG να εξετάσει τη δυνατότητα εξεύρεσης και πρόσθετων πόρων, ωστόσο τις αποφάσεις θα πρέπει να τις λάβει μια διακυβερνητική διάσκεψη, την οποία θα προετοιμάσουν οι τεχνοκράτες της Ευρωζώνης. Στόχος είναι να υπάρξουν συγκεκριμένες προτάσεις μέχρι το τέλος του έτους.
<b>Η κατανομή των χρημάτων
</b>Αναφορικά με τη διάθεση των χρημάτων στα κράτη-μέλη, η συμφωνία προβλέπει ότι τουλάχιστον το 80% θα κατανέμεται με βάση τον πληθυσμό και το κατά κεφαλήν ΑΕΠ κάθε χώρας, ενώ το 20% των κεφαλαίων θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σε πιο ευέλικτη βάση για να ανταποκριθούν στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν συγκεκριμένες χώρες, υποστηρίζοντας δέσμες μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων που είναι ιδιαίτερα φιλόδοξες, με βάση τις προτεραιότητες της ζώνης του ευρώ. Τα κράτη-μέλη θα συνεισφέρουν τα χρηματοδοτούμενα σχέδια με 25% από εθνικούς πόρους, ενώ σε περιόδους κρίσεων το ποσοστό αυτό θα μειώνεται στο 12,5%.
Τις προτεραιότητες των σχεδίων που θα χρηματοδοτούνται θα τις καθορίζουν οι ηγέτες της Ευρωζώνης μετά από σχετική εισήγηση του Eurogroup, ενώ σημαντικό ρόλο θα έχει και η Κομισιόν, στο πλαίσιο της διαδικασίας του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου (συντονισμός οικονομικών πολιτικών).
Προτάσεις κάθε άνοιξη
Τα κράτη-μέλη θα υποβάλλουν την άνοιξη κάθε έτους προτάσεις οι οποίες κατά κανόνα πρέπει να συνίστανται σε πακέτα μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων που συνδέονται με το εθνικό πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων. Θα ακολουθεί αξιολόγηση των σχεδίων και έγκρισή τους από την Κομισιόν, λαμβανομένων υπόψη των στρατηγικών προτεραιοτήτων και των ειδικών συστάσεων του προηγούμενου έτους.
Ο προϋπολογισμός της Ευρωζώνης θα λειτουργεί συμπληρωματικά προς τα υπάρχοντα κλασικά κονδύλια της πολιτικής συνοχής της Ε.Ε., τον μηχανισμό «Συνδέοντας την Ευρώπη» και το πρόγραμμα InvestEU (θα διαδεχθεί το επενδυτικό πακέτο Γιούνκερ την περίοδο 2021-2027).
Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Εurogrouρ, Μάριο Σεντένο, οι χώρες της Ευρωζώνης θα δίνουν την κατεύθυνση και η Κομισιόν θα διαχειρίζεται τις χρηματοδοτήσεις, ενώ, όπως είπε, όλα θα είναι συνεκτικά και συνδεδεμένα. Ο Ευρωπαίος αξιωματούχος διευκρίνισε ότι δεν πρόκειται για ένα ταμείο συνοχής μόνο για τις φτωχές χώρες, όλες θα επωφελούνται είπε. Μάλιστα, οι πλουσιότερες θα παίρνουν σε χρηματοδοτήσεις τουλάχιστον το 70% των χρημάτων που συνεισφέρουν.
Τη συμφωνία χαιρέτισε και ο επίτροπος Πιερ Μοσκοβισί, ο οποίος μετά από επτά χρόνια παρουσίας στο Εurogroup, δύο ως υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας και πέντε ως μέλος της Κομισιόν, αποχωρεί στο τέλος του μήνα λόγω λήξης της θητείας του. Όπως είπε, η συμφωνία δεν είναι το τελευταίο, αλλά ένα πρώτο βήμα που θα στηρίξει τις επενδύσεις και τις μεταρρυθμίσεις.
Από την πλευρά του ο επικεφαλής του ESM Κλάους Ρέγκλινγκ χαρακτήρισε το νέο δημοσιονομικό εργαλείο σημαντικό στοιχείο για την περαιτέρω εμβάθυνση της Ευρωζώνης, το οποίο θα συμβάλει στην ανθεκτικότητα των οικονομιών.
Το δημοσιονομικό εργαλείο για τη σταθεροποίηση και την ανταγωνιστικότητα (BICC), το οποίο θα χρηματοδοτεί επενδύσεις στις χώρες της Ευρωζώνης, αλλά και σε εκείνες που δεν συμμετέχουν αλλά κάποια στιγμή θα ενταχθούν, αναμένεται σε πρώτη φάση να προικοδοτηθεί με περίπου 20 δισ. ευρώ για την περίοδο 2021-2027. Το ακριβές ποσό θα προκύψει από τη διαπραγμάτευση για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο της παραπάνω περιόδου, το οποίο αφορά το σύνολο των πόρων της Ε.Ε., που αναμένεται να υιοθετηθεί μέχρι το τέλος του έτους.
Ωστόσο, κατά πάσα πιθανότητα θα υπάρξουν και πρόσθετες πηγές εσόδων για το δημοσιονομικό μέσο. Οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης ανέθεσαν χθες στο EWG να εξετάσει τη δυνατότητα εξεύρεσης και πρόσθετων πόρων, ωστόσο τις αποφάσεις θα πρέπει να τις λάβει μια διακυβερνητική διάσκεψη, την οποία θα προετοιμάσουν οι τεχνοκράτες της Ευρωζώνης. Στόχος είναι να υπάρξουν συγκεκριμένες προτάσεις μέχρι το τέλος του έτους.
<b>Η κατανομή των χρημάτων
</b>Αναφορικά με τη διάθεση των χρημάτων στα κράτη-μέλη, η συμφωνία προβλέπει ότι τουλάχιστον το 80% θα κατανέμεται με βάση τον πληθυσμό και το κατά κεφαλήν ΑΕΠ κάθε χώρας, ενώ το 20% των κεφαλαίων θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σε πιο ευέλικτη βάση για να ανταποκριθούν στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν συγκεκριμένες χώρες, υποστηρίζοντας δέσμες μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων που είναι ιδιαίτερα φιλόδοξες, με βάση τις προτεραιότητες της ζώνης του ευρώ. Τα κράτη-μέλη θα συνεισφέρουν τα χρηματοδοτούμενα σχέδια με 25% από εθνικούς πόρους, ενώ σε περιόδους κρίσεων το ποσοστό αυτό θα μειώνεται στο 12,5%.
Τις προτεραιότητες των σχεδίων που θα χρηματοδοτούνται θα τις καθορίζουν οι ηγέτες της Ευρωζώνης μετά από σχετική εισήγηση του Eurogroup, ενώ σημαντικό ρόλο θα έχει και η Κομισιόν, στο πλαίσιο της διαδικασίας του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου (συντονισμός οικονομικών πολιτικών).
Προτάσεις κάθε άνοιξη
Τα κράτη-μέλη θα υποβάλλουν την άνοιξη κάθε έτους προτάσεις οι οποίες κατά κανόνα πρέπει να συνίστανται σε πακέτα μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων που συνδέονται με το εθνικό πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων. Θα ακολουθεί αξιολόγηση των σχεδίων και έγκρισή τους από την Κομισιόν, λαμβανομένων υπόψη των στρατηγικών προτεραιοτήτων και των ειδικών συστάσεων του προηγούμενου έτους.
Ο προϋπολογισμός της Ευρωζώνης θα λειτουργεί συμπληρωματικά προς τα υπάρχοντα κλασικά κονδύλια της πολιτικής συνοχής της Ε.Ε., τον μηχανισμό «Συνδέοντας την Ευρώπη» και το πρόγραμμα InvestEU (θα διαδεχθεί το επενδυτικό πακέτο Γιούνκερ την περίοδο 2021-2027).
Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Εurogrouρ, Μάριο Σεντένο, οι χώρες της Ευρωζώνης θα δίνουν την κατεύθυνση και η Κομισιόν θα διαχειρίζεται τις χρηματοδοτήσεις, ενώ, όπως είπε, όλα θα είναι συνεκτικά και συνδεδεμένα. Ο Ευρωπαίος αξιωματούχος διευκρίνισε ότι δεν πρόκειται για ένα ταμείο συνοχής μόνο για τις φτωχές χώρες, όλες θα επωφελούνται είπε. Μάλιστα, οι πλουσιότερες θα παίρνουν σε χρηματοδοτήσεις τουλάχιστον το 70% των χρημάτων που συνεισφέρουν.
Τη συμφωνία χαιρέτισε και ο επίτροπος Πιερ Μοσκοβισί, ο οποίος μετά από επτά χρόνια παρουσίας στο Εurogroup, δύο ως υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας και πέντε ως μέλος της Κομισιόν, αποχωρεί στο τέλος του μήνα λόγω λήξης της θητείας του. Όπως είπε, η συμφωνία δεν είναι το τελευταίο, αλλά ένα πρώτο βήμα που θα στηρίξει τις επενδύσεις και τις μεταρρυθμίσεις.
Από την πλευρά του ο επικεφαλής του ESM Κλάους Ρέγκλινγκ χαρακτήρισε το νέο δημοσιονομικό εργαλείο σημαντικό στοιχείο για την περαιτέρω εμβάθυνση της Ευρωζώνης, το οποίο θα συμβάλει στην ανθεκτικότητα των οικονομιών.
