Οι άνδρες και οι γυναίκες ασφαλισμένοι του τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, είτε ασφαλίστηκαν πριν από την 1η/1/1993 είτε έπειτα από αυτή την ημερομηνία, δικαιούνται πλήρη σύνταξη λόγω γήρατος με τις εξής προϋποθέσεις:
α) στο 67ο έτος της ηλικίας τους εφόσον έχουν πραγματοποιήσει 4.500 ημέρες ασφάλισης (ένσημα), και β) στο 62ο έτος της ηλικίας τους εφόσον έχουν πραγματοποιήσει 4.500 ημέρες ασφάλισης εκ των οποίων οι 3.600 ημέρες είναι σε ειδικότητες που καλύπτονται από τον «Κανονισμό περί Βαρέων και Ανθυγιεινών Επαγγελμάτων», και γ) 1.000 τουλάχιστον ημέρες ασφάλισης στα «βαρέα», τα τελευταία 13 χρόνια πριν από τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας ή πριν από την υποβολή της αίτησης για συνταξιοδότηση για τους παλαιούς ασφαλισμένους και 3.375 ημέρες σε ειδικότητες που καλύπτονται από τον «Κανονισμό περί Βαρέων και Ανθυγιεινών Επαγγελμάτων» για τους νέους ασφαλισμένους (μετά την 1η/1/1993).
Η βασική προϋπόθεση είναι, κατά την ημερομηνία υποβολής του αιτήματος των ασφαλισμένων, να υπολείπονται μέχρι πέντε χρόνια προκειμένου να θεμελιώσουν το δικαίωμα αυτό. Η καταβολή των εισφορών τους βαρύνει τον κλάδο του ΟΑΕΔ με την επωνυμία ΛΑΕΚ «Λογαριασμός για την Aπασχόληση και την Eπαγγελματική κατάρτιση». Αυτά επισημαίνονται σε νέο διευκρινιστικό έγγραφο του ΕΦΚΑ, του τομέα ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, με το οποίο παρέχονται διευκρινιστικές οδηγίες για όσους είναι άνεργοι και ασφαλίζονται προαιρετικά με στόχο να θεμελιώσουν το δικαίωμα για να λάβουν πλήρη σύνταξη.
Το έγγραφο παρέχει οδηγίες, επειδή ειδικά για αυτή την κατηγορία των ασφαλισμένων, υπάρχουν νόμοι διαφορετικών χρονικών περιόδων που αρχίζουν από το έτος 2000 και φθάνουν μέχρι τον νόμο Κατρούγκαλου, τον 4387/2016.
Θεμελίωση δικαιώματος
Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, «θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος» σημαίνει ότι ο ασφαλισμένος έχει συμπληρώσει ταυτόχρονα και τον αριθμό ενσήμων που απαιτούνται για τη σύνταξη ανάλογα με τον φορέα του και την ηλικία που απαιτείται. Από την ημέρα που θα έχει ο ασφαλισμένος και τις δύο αυτές προϋποθέσεις, μπορεί να ζητήσει με αίτηση συνταξιοδότησης να λάβει τη σύνταξή του.
Όρια ηλικίας
Σύμφωνα με το έγγραφο της διεύθυνσης ασφάλισης του τέως ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, μετά την ψήφιση του Ν. 4387/2016 (νόμος Κατρούγκαλου) και δεδομένων των αλλαγών που έχουν επέλθει -μεταξύ άλλων- στα όρια ηλικίας που απαιτούνται για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος πλήρους σύνταξης, τα όρια ηλικίας που πρέπει να έχουν συμπληρώσει οι ασφαλισμένοι, άνδρες και γυναίκες, προκειμένου να υπαχθούν στις διατάξεις του άρθρου 10 του Ν. 2874/2000 είναι:
* Το 62ο έτος για θεμελίωση του δικαιώματος σύνταξης για όσους δεν υπάγονται στα βαρέα και ανθυγιεινά, ανεξάρτητα από το εάν είναι ασφαλισμένοι πριν ή μετά την 1η/1/1993.
* Για θεμελίωση σύμφωνα με τον Κανονισμό των Βαρέων και Ανθυγιεινών Επαγγελμάτων, το 57ο έτος.
* Το μέτρο αφορά ασφαλισμένους: α) του τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ και β) των Ταμείων Επικουρικής Ασφάλισης μισθωτών, οι οποίοι είναι ασφαλισμένοι για κύρια σύνταξη στο τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ.
Προϋποθέσεις
Οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης της συγκεκριμένης κατηγορίας ασφαλισμένων στο τέως ΙΚΑ-ΕΤΑΜ έχουν ως εξής:
1. Να είναι άνεργοι επί τουλάχιστον 12 συνεχείς μήνες, να εξακολουθούν να είναι άνεργοι και να έχουν κάρτα ανεργίας η οποία έχει ανανεωθεί.
2. Να πληρούν, τα προαναφερόμενα, κατά περίπτωση όρια ηλικίας.
3. Κατά την υποβολή της αίτησης για υπαγωγή στην προαιρετική ασφάλιση να μην είναι ανάπηροι, δηλαδή να μην έχουν ασφαλιστική αναπηρία άνω του 67%.
4. Ο υπολειπόμενος χρόνος για τη συμπλήρωση του ελάχιστου αριθμού ημερών ασφάλισης για τη θεμελίωση πλήρους συνταξιοδοτικού δικαιώματος λόγω γήρατος στο τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ ή τ. ΙΚΑ-ΤΕΑΜ να μην υπερβαίνει τα 5 χρόνια (1.500 ήμερες).
Στον χρόνο ασφάλισης στο τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ ή στο ΙΚΑ-ΤΕΑΜ συνυπολογίζονται:
* Χρόνος ασφάλισης που έχει διανυθεί και στην ασφάλιση άλλου ασφαλιστικού φορέα, αρκεί να είναι το τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ ο τελευταίος φορέας.
* Ο χρόνος προαιρετικής ασφάλισης.
* Κάθε χρόνος που συνυπολογιζόταν για την υπαγωγή στην προαιρετική ασφάλιση του άρθρου 41 του Α.Ν. 1846/1951.
Κλάδοι ασφάλισης
Η ασφάλιση μπορεί να γίνει είτε στον κλάδο Σύνταξης του τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ είτε στον κλάδο τ. ΙΚΑ-ΤΕΑΜ, υπό την προϋπόθεση ότι έχει γίνει υπαγωγή στην προαιρετική ασφάλιση με τις ίδιες διατάξεις και στον κλάδο Σύνταξης του τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ.
Όμως, εάν τυχόν συμπληρωθεί ο αριθμός ημερών ασφάλισης ο απαραίτητος στον κλάδο Σύνταξης του τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος, είναι δυνατή η συνέχιση της προαιρετικής ασφάλισης μόνο στον κλάδο τ. ΙΚΑ-ΤΕΑΜ μέχρι τη συμπλήρωση και σ’ αυτόν του υπολειπόμενου χρόνου. Σε περίπτωση που έχει υπάρξει ασφάλιση σε περισσότερους του ενός οργανισμούς επικουρικής ασφάλισης, προαιρετική με τις παρούσες διατάξεις είναι δυνατή μόνο σε έναν φορέα. Για να είναι δε το τ. ΙΚΑ-ΤΕΑΜ αρμόδιος φορέας, πρέπει να είναι και τελευταίος. Προαιρετική ασφάλιση στον κλάδο βαρέων και ανθυγιεινών επαγγελμάτων δεν είναι επιτρεπτή.
Εισφορές
Οι εισφορές βαρύνουν εξ ολοκλήρου τον ΛΑΕΚ «Λογαριασμός για την απασχόληση και την επαγγελματική κατάρτιση». Βάση υπολογισμού των εισφορών είναι η ασφαλιστική κλάση στην οποία κατατάσσεται ο ασφαλισμένος κατά την υποβολή της αίτησης, με βάση τις αποδοχές της ημέρας διακοπής της εργασίας του, προσαυξημένες με την αναλογία Δ.Π. ή Δ.Χ. και Ε.Α. Η κλάση κατάταξης δεν μπορεί να είναι χαμηλότερη της κλάσης στην οποία εμπίπτει κάθε φορά το ημερομίσθιο του ανειδίκευτου εργάτη. Ειδικά για τους «νέους» ασφαλισμένους, δηλαδή τα πρόσωπα που υπήχθησαν στην ασφάλιση μετά την 1η/1/93, βάση υπολογισμού των εισφορών είναι ο μέσος όρος του μισθού του τελευταίου έτους πριν από τη διακοπή της υποχρεωτικής ασφάλισης.
Διάρκεια και λήξη
Η διάρκεια της συγκεκριμένης προαιρετικής ασφάλισης δεν μπορεί να υπερβεί τα πέντε (5) χρόνια από την ημερομηνία ένταξης σ’ αυτήν. Η προαιρετική ασφάλιση αρχίζει από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης.
Η λήξη της προαιρετικής ασφάλισης επέρχεται με οποιονδήποτε από τους ακόλουθους τρόπους:
* Με τη συμπλήρωση του ελάχιστου αριθμού ημερών ασφάλισης για τη θεμελίωση δικαιώματος πλήρους σύνταξης γήρατος στο τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ ή στο τ. ΙΚΑ-ΕΤEΑΜ.
* Με γραπτή δήλωση του ασφαλισμένου ότι επιθυμεί τη διακοπή της προαιρετικής ασφάλισής του.
* Με τη συνταξιοδότηση λόγω αναπηρίας αορίστου χρόνου.
* Με τον θάνατο του ασφαλισμένου.
Πότε αναστέλλεται
Αναστολή επέρχεται ως εξής:
* Με την ανάληψη εργασίας ασφαλιστέας σε οποιονδήποτε φορέα κύριας ασφάλισης.
* Με τη συνταξιοδότηση λόγω αναπηρίας ορισμένου χρόνου.
Σημειώνεται ότι σε περίπτωση αναστολής λόγω ανάληψης εργασίας, δεν απαιτείται παρέλευση νέου 12μήνου ανεργίας, αλλά μετά τη διακοπή της εργασίας συνεχίζεται η προαιρετική ασφάλιση.
Απαιτούμενα δικαιολογητικά
Η υπαγωγή στην προαιρετική ασφάλιση γίνεται με αίτηση του ανέργου στο υποκατάστημα του ΙΚΑ του τόπου κατοικίας του, ενώ τα έγγραφα που χρειάζονται είναι:
* Τα ασφαλιστικά του βιβλιάρια ή και βεβαίωση χρόνου από άλλο φορέα.
* Υπεύθυνη δήλωση ότι ο ενδιαφερόμενος δεν έχει άλλο χρόνο ασφάλισης εκτός αυτού που περιέχεται στα προσκομισθέντα βιβλιάρια ή τις βεβαιώσεις άλλων φορέων.
* Βεβαίωση του ΟΑΕΔ ότι είναι εγγεγραμμένος στα Μητρώα του επί ένα συνεχές 12μηνο πριν από την υποβολή της αίτησής του για υπαγωγή στην προαιρετική ασφάλιση, ότι κατέχει κάρτα ανεργίας ανανεούμενη (κατά το ίδιο χρονικό διάστημα) και ότι πληροί τις προϋποθέσεις του άρθρου 10 του Ν. 2874/2000.
α) στο 67ο έτος της ηλικίας τους εφόσον έχουν πραγματοποιήσει 4.500 ημέρες ασφάλισης (ένσημα), και β) στο 62ο έτος της ηλικίας τους εφόσον έχουν πραγματοποιήσει 4.500 ημέρες ασφάλισης εκ των οποίων οι 3.600 ημέρες είναι σε ειδικότητες που καλύπτονται από τον «Κανονισμό περί Βαρέων και Ανθυγιεινών Επαγγελμάτων», και γ) 1.000 τουλάχιστον ημέρες ασφάλισης στα «βαρέα», τα τελευταία 13 χρόνια πριν από τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας ή πριν από την υποβολή της αίτησης για συνταξιοδότηση για τους παλαιούς ασφαλισμένους και 3.375 ημέρες σε ειδικότητες που καλύπτονται από τον «Κανονισμό περί Βαρέων και Ανθυγιεινών Επαγγελμάτων» για τους νέους ασφαλισμένους (μετά την 1η/1/1993).
Η βασική προϋπόθεση είναι, κατά την ημερομηνία υποβολής του αιτήματος των ασφαλισμένων, να υπολείπονται μέχρι πέντε χρόνια προκειμένου να θεμελιώσουν το δικαίωμα αυτό. Η καταβολή των εισφορών τους βαρύνει τον κλάδο του ΟΑΕΔ με την επωνυμία ΛΑΕΚ «Λογαριασμός για την Aπασχόληση και την Eπαγγελματική κατάρτιση». Αυτά επισημαίνονται σε νέο διευκρινιστικό έγγραφο του ΕΦΚΑ, του τομέα ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, με το οποίο παρέχονται διευκρινιστικές οδηγίες για όσους είναι άνεργοι και ασφαλίζονται προαιρετικά με στόχο να θεμελιώσουν το δικαίωμα για να λάβουν πλήρη σύνταξη.
Το έγγραφο παρέχει οδηγίες, επειδή ειδικά για αυτή την κατηγορία των ασφαλισμένων, υπάρχουν νόμοι διαφορετικών χρονικών περιόδων που αρχίζουν από το έτος 2000 και φθάνουν μέχρι τον νόμο Κατρούγκαλου, τον 4387/2016.
Θεμελίωση δικαιώματος
Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, «θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος» σημαίνει ότι ο ασφαλισμένος έχει συμπληρώσει ταυτόχρονα και τον αριθμό ενσήμων που απαιτούνται για τη σύνταξη ανάλογα με τον φορέα του και την ηλικία που απαιτείται. Από την ημέρα που θα έχει ο ασφαλισμένος και τις δύο αυτές προϋποθέσεις, μπορεί να ζητήσει με αίτηση συνταξιοδότησης να λάβει τη σύνταξή του.
Όρια ηλικίας
Σύμφωνα με το έγγραφο της διεύθυνσης ασφάλισης του τέως ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, μετά την ψήφιση του Ν. 4387/2016 (νόμος Κατρούγκαλου) και δεδομένων των αλλαγών που έχουν επέλθει -μεταξύ άλλων- στα όρια ηλικίας που απαιτούνται για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος πλήρους σύνταξης, τα όρια ηλικίας που πρέπει να έχουν συμπληρώσει οι ασφαλισμένοι, άνδρες και γυναίκες, προκειμένου να υπαχθούν στις διατάξεις του άρθρου 10 του Ν. 2874/2000 είναι:
* Το 62ο έτος για θεμελίωση του δικαιώματος σύνταξης για όσους δεν υπάγονται στα βαρέα και ανθυγιεινά, ανεξάρτητα από το εάν είναι ασφαλισμένοι πριν ή μετά την 1η/1/1993.
* Για θεμελίωση σύμφωνα με τον Κανονισμό των Βαρέων και Ανθυγιεινών Επαγγελμάτων, το 57ο έτος.
* Το μέτρο αφορά ασφαλισμένους: α) του τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ και β) των Ταμείων Επικουρικής Ασφάλισης μισθωτών, οι οποίοι είναι ασφαλισμένοι για κύρια σύνταξη στο τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ.
Προϋποθέσεις
Οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης της συγκεκριμένης κατηγορίας ασφαλισμένων στο τέως ΙΚΑ-ΕΤΑΜ έχουν ως εξής:
1. Να είναι άνεργοι επί τουλάχιστον 12 συνεχείς μήνες, να εξακολουθούν να είναι άνεργοι και να έχουν κάρτα ανεργίας η οποία έχει ανανεωθεί.
2. Να πληρούν, τα προαναφερόμενα, κατά περίπτωση όρια ηλικίας.
3. Κατά την υποβολή της αίτησης για υπαγωγή στην προαιρετική ασφάλιση να μην είναι ανάπηροι, δηλαδή να μην έχουν ασφαλιστική αναπηρία άνω του 67%.
4. Ο υπολειπόμενος χρόνος για τη συμπλήρωση του ελάχιστου αριθμού ημερών ασφάλισης για τη θεμελίωση πλήρους συνταξιοδοτικού δικαιώματος λόγω γήρατος στο τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ ή τ. ΙΚΑ-ΤΕΑΜ να μην υπερβαίνει τα 5 χρόνια (1.500 ήμερες).
Στον χρόνο ασφάλισης στο τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ ή στο ΙΚΑ-ΤΕΑΜ συνυπολογίζονται:
* Χρόνος ασφάλισης που έχει διανυθεί και στην ασφάλιση άλλου ασφαλιστικού φορέα, αρκεί να είναι το τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ ο τελευταίος φορέας.
* Ο χρόνος προαιρετικής ασφάλισης.
* Κάθε χρόνος που συνυπολογιζόταν για την υπαγωγή στην προαιρετική ασφάλιση του άρθρου 41 του Α.Ν. 1846/1951.
Κλάδοι ασφάλισης
Η ασφάλιση μπορεί να γίνει είτε στον κλάδο Σύνταξης του τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ είτε στον κλάδο τ. ΙΚΑ-ΤΕΑΜ, υπό την προϋπόθεση ότι έχει γίνει υπαγωγή στην προαιρετική ασφάλιση με τις ίδιες διατάξεις και στον κλάδο Σύνταξης του τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ.
Όμως, εάν τυχόν συμπληρωθεί ο αριθμός ημερών ασφάλισης ο απαραίτητος στον κλάδο Σύνταξης του τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος, είναι δυνατή η συνέχιση της προαιρετικής ασφάλισης μόνο στον κλάδο τ. ΙΚΑ-ΤΕΑΜ μέχρι τη συμπλήρωση και σ’ αυτόν του υπολειπόμενου χρόνου. Σε περίπτωση που έχει υπάρξει ασφάλιση σε περισσότερους του ενός οργανισμούς επικουρικής ασφάλισης, προαιρετική με τις παρούσες διατάξεις είναι δυνατή μόνο σε έναν φορέα. Για να είναι δε το τ. ΙΚΑ-ΤΕΑΜ αρμόδιος φορέας, πρέπει να είναι και τελευταίος. Προαιρετική ασφάλιση στον κλάδο βαρέων και ανθυγιεινών επαγγελμάτων δεν είναι επιτρεπτή.
Εισφορές
Οι εισφορές βαρύνουν εξ ολοκλήρου τον ΛΑΕΚ «Λογαριασμός για την απασχόληση και την επαγγελματική κατάρτιση». Βάση υπολογισμού των εισφορών είναι η ασφαλιστική κλάση στην οποία κατατάσσεται ο ασφαλισμένος κατά την υποβολή της αίτησης, με βάση τις αποδοχές της ημέρας διακοπής της εργασίας του, προσαυξημένες με την αναλογία Δ.Π. ή Δ.Χ. και Ε.Α. Η κλάση κατάταξης δεν μπορεί να είναι χαμηλότερη της κλάσης στην οποία εμπίπτει κάθε φορά το ημερομίσθιο του ανειδίκευτου εργάτη. Ειδικά για τους «νέους» ασφαλισμένους, δηλαδή τα πρόσωπα που υπήχθησαν στην ασφάλιση μετά την 1η/1/93, βάση υπολογισμού των εισφορών είναι ο μέσος όρος του μισθού του τελευταίου έτους πριν από τη διακοπή της υποχρεωτικής ασφάλισης.
Διάρκεια και λήξη
Η διάρκεια της συγκεκριμένης προαιρετικής ασφάλισης δεν μπορεί να υπερβεί τα πέντε (5) χρόνια από την ημερομηνία ένταξης σ’ αυτήν. Η προαιρετική ασφάλιση αρχίζει από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης.
Η λήξη της προαιρετικής ασφάλισης επέρχεται με οποιονδήποτε από τους ακόλουθους τρόπους:
* Με τη συμπλήρωση του ελάχιστου αριθμού ημερών ασφάλισης για τη θεμελίωση δικαιώματος πλήρους σύνταξης γήρατος στο τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ ή στο τ. ΙΚΑ-ΕΤEΑΜ.
* Με γραπτή δήλωση του ασφαλισμένου ότι επιθυμεί τη διακοπή της προαιρετικής ασφάλισής του.
* Με τη συνταξιοδότηση λόγω αναπηρίας αορίστου χρόνου.
* Με τον θάνατο του ασφαλισμένου.
Πότε αναστέλλεται
Αναστολή επέρχεται ως εξής:
* Με την ανάληψη εργασίας ασφαλιστέας σε οποιονδήποτε φορέα κύριας ασφάλισης.
* Με τη συνταξιοδότηση λόγω αναπηρίας ορισμένου χρόνου.
Σημειώνεται ότι σε περίπτωση αναστολής λόγω ανάληψης εργασίας, δεν απαιτείται παρέλευση νέου 12μήνου ανεργίας, αλλά μετά τη διακοπή της εργασίας συνεχίζεται η προαιρετική ασφάλιση.
Απαιτούμενα δικαιολογητικά
Η υπαγωγή στην προαιρετική ασφάλιση γίνεται με αίτηση του ανέργου στο υποκατάστημα του ΙΚΑ του τόπου κατοικίας του, ενώ τα έγγραφα που χρειάζονται είναι:
* Τα ασφαλιστικά του βιβλιάρια ή και βεβαίωση χρόνου από άλλο φορέα.
* Υπεύθυνη δήλωση ότι ο ενδιαφερόμενος δεν έχει άλλο χρόνο ασφάλισης εκτός αυτού που περιέχεται στα προσκομισθέντα βιβλιάρια ή τις βεβαιώσεις άλλων φορέων.
* Βεβαίωση του ΟΑΕΔ ότι είναι εγγεγραμμένος στα Μητρώα του επί ένα συνεχές 12μηνο πριν από την υποβολή της αίτησής του για υπαγωγή στην προαιρετική ασφάλιση, ότι κατέχει κάρτα ανεργίας ανανεούμενη (κατά το ίδιο χρονικό διάστημα) και ότι πληροί τις προϋποθέσεις του άρθρου 10 του Ν. 2874/2000.
