Στη Μεγάλη Βρετανία η αλυσίδα Tesco επέβαλε όριο αγορών, 5 τεμάχια ανά καταναλωτή, σε συγκεκριμένα είδη προϊόντων, όπως στο γάλα μακράς διαρκείας, στα ζυμαρικά, στις κονσέρβες, στα αντισηπτικά τζελ, στα μαντιλάκια, κ.ά., αναφέρουν βρετανικά μέσα όπως το BBC.
Εμπορική πρακτική την οποία εν μέρει ακολουθούν και άλλα βρετανικά σούπερ μάρκετ, ενώ σε αντίστοιχες κινήσεις έχουν προχωρήσει αμερικανικές αλυσίδες όπως η Target και η Kroger που έχουν θέσει όριο έξι και πέντε τεμαχίων ανά άτομο για την αγορά ειδών όπως τα αντισηπτικά μαντιλάκια και το τζελ χειρός.
Την ίδια στιγμή, στο εξωτερικό έχουν αρχίσει να λαμβάνονται μέτρα, τόσο από τους καταναλωτές, τις αλυσίδες σούπερ μάρκετ αλλά και από την πολιτεία, για αποφυγή του συνωστισμού έξω και μέσα από τα καταστήματα, για να αποφευχθεί η μετάδοση της ασθένειας.
Αν και στην Ελλάδα δεν έχει εφαρμοσθεί το πρώτο μέτρο, δηλαδή της επιβολής πλαφόν στην αγορά προϊόντων, το δεύτερο έχει ξεκινήσει να εφαρμόζεται σε όσους χώρους εστίασης παραμένουν ανοικτοί. Με βάση τα τελευταία μέτρα προβλέπεται πως στους χώρους εστίασης θα πρέπει να μην υπάρχουν ουρές άνω των 5 ατόμων για take away, σε μια προσπάθεια να αποφευχθεί η μετάδοση. Μέτρο που δεν αποκλείεται να εφαρμοστεί διά μέσου νέου πακέτου μέτρων ή μέσω αυτοπροστασίας καταναλωτών και καταστηματαρχών σε σημεία που παραμένουν ανοικτά. Στην Ιταλία οι καταναλωτές περιμένουν σε ουρά και σε απόσταση μεταξύ τους μέχρι να εισέλθουν στα σούπερ μάρκετ. Κάποια φαρμακεία έχουν βάλει ως μέγιστο επιτρεπόμενο αριθμό εντός του καταστήματος τους 2 πελάτες και τους 10 σε μικρά καταστήματα τροφίμων.
Τις τελευταίες ημέρες, στην Ελλάδα η κίνηση είναι αυξημένη ενώ καταγράφεται και σημαντική αύξηση -για τετραπλασιασμό των πελατών κάνουν λόγω ηλεκτρονικά καταστήματα- της κίνησης στο ηλεκτρονικό δίκτυο. Λόγω αυξημένης ζήτησης πάντως τα ηλεκτρονικά καταστήματα αδυνατούν να διαχειριστούν έναν τόσο μεγάλο όγκο πελατών με αποτέλεσμα ο χρόνος παράδοσης, από εκεί που ήταν αυθημερόν, να ξεπερνά πλέον τις πέντε ημέρες.
Την ίδια ώρα, φαινόμενα ελλείψεων από τα ράφια εμφανίζονται στην αγορά. Και αυτό γιατί το ίδιο το σύστημα δεν ήταν έτοιμο για την έκρηξη της κατανάλωσης που καταγράφεται τις τελευταίες τρεις εβδομάδες. Σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία για την εβδομάδα 24/02-01/03, έχει σημειωθεί αύξηση 721% των πωλήσεων σε υγρά καθαριστικά/ απολυμαντικά, επταπλασιασμός των πωλήσεων σε μαντιλάκια και αντιβακτηριδιακά, πενταπλασιασμός των πωλήσεων σε αντισηπτικά υγρά.
Αυτή η εκτόξευση της κατανάλωσης με την υπεραποθεματοποίηση από μερίδα καταναλωτών προϊόντων τα οποία λείπουν από άλλα καλάθια, προκαλεί και τα φαινόμενα ελλείψεων. Παράγοντες της αγοράς καλούν τους καταναλωτές να δείξουν σύνεση στις αγορές τους και να δώσουν τη δυνατότητα αφενός και σε άλλους πολίτες να κάνουν τις αγορές του και αφετέρου στο σύστημα να ομαλοποιηθεί.
Σε ό,τι αφορά τα φαινόμενα αισχροκέρδειας, αυτά δυστυχώς παραμένουν. Αντισηπτικό διάλυμα 475 ml πωλείται από φαρμακείο προς 13 ευρώ όταν μια εβδομάδα πριν η συσκευασία των 1.000 ml κόστιζε στον καταναλωτή 10 ευρώ! Σε κατάστημα της αλυσίδας αντισηπτικό 80 ml πωλείται πλέον 2,06 ευρώ όταν την ίδια ημέρα η συσκευασία των 500 ml πωλείτο από άλλη αλυσίδα προς 4,85 ευρώ.
Βέβαια η αισχροκέρδεια και η εκμετάλλευση του πανικού, από μερίδα εμπόρων δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο. Στη Γαλλία η Κυβέρνηση προχωρά σε ρύθμιση της τιμής των αντιβακτηριδιακών τζελ μετά τις αναφορές που υπήρξαν για υπερβολική αύξηση των τιμών τους. Στην Ελλάδα η Επιτροπή Ανταγωνισμού μπορεί να επέμβει μόνο σε περίπτωση που διαπιστωθεί καρτέλ ή αν η αισχροκέρδεια διαπιστωθεί ότι έχει γίνει από εταιρεία που κατέχει δεσπόζουσα θέση στη συγκεκριμένη αγορά.
Αυτή είναι η μια όψη του νομίσματος και των επιπτώσεων της εξάπλωσης του κορονοϊού στην οικονομία. Η άλλη όψη, την οποία έχουν αρχίσει να νιώθουν αρκετοί από τους κλάδους της μαζικής εστίασης, των ξενοδοχείων, των συνεδρίων, του τουρισμού, των εξαγωγών και των διαρκών καταναλωτικών αγαθών, δημιουργεί ανησυχία. Το "κτύπημα” στην οικονομική δραστηριότητα αναμένεται να γίνει πιο βαθύ το προσεχές διάστημα. Για την ανάγκη επανεξέτασης του οικονομικού μοντέλου και στροφή στην εγχώρια παραγωγή έκανε λόγο ο κ. Νίκος Βασιλείου, ιδρυτής της εταιρείας Bright και μέλος του διοικητικού συμβουλίου του ΕΒΕΑ, μιλώντας στο Capital.gr. Σύμφωνα με τον ίδιο, το κόστος για την ελληνική οικονομία θα είναι σημαντικό, αν συνεχισθεί αυτό το ντόμινο, διότι η ανάπτυξη της χώρας στηρίζεται κυρίως στον τουρισμό και στις υπηρεσίες.
Και το "καμπανάκι" από τη UNCTAD
Την ίδια στιγμή, έκθεση των Ηνωμένων Εθνών για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη (UNCTAD) "κρούει τον κώδωνα του κινδύνου" για τις επιπτώσεις της εμφάνισης του COVID-19 στις Άμεσες Ξένες Επενδύσεις.
Η αρνητική επίδραση στις παγκόσμιες ροές ΑΞΕ εκτιμάται από -5% έως 15% για το 2020, με τις συνέπειες του σοκ ζήτησης να εκτείνονται και στο 2021 (το εύρος της εκτίμησης σχετίζεται με τον πιθανό έλεγχο του COVID-19 στο πρώτο μισό του 2020 ή τη συνέχιση της επιδημίας για όλη τη διάρκεια του έτους).
Οι επιδράσεις στις ΑΞΕ θα επικεντρωθούν στις χώρες που θα πληγούν περισσότερο από την επιδημία. Η άμεση επίδραση σε ολοκληρωμένες ή υπό εκτέλεση ΑΞΕ είναι πιθανόν να είναι περιορισμένη, αλλά η ανακοίνωση νέων ΑΞΕ μπορεί να παρουσιάσει καθυστέρηση. Καθυστέρηση θα προέλθει και λόγω του παγκόσμιου σοκ ζήτησης, το οποίο προς το παρόν είναι πιο σοβαρό στην Κίνα, αλλά είναι ήδη ορατό και σε άλλες μεγάλες οικονομίες, ιδίως σε βιομηχανίες όπως τα ταξίδια, ο τουρισμός, το χονδρικό και λιανικό εμπόριο. Σημαντικός αρνητικός αντίκτυπος αναμένεται, επίσης, σε οικονομίες και βιομηχανίες που εξαρτώνται σημαντικά από τις παγκόσμιες αλυσίδες προμηθειών.
Εν τω μεταξύ, ήδη οι 5.000 μεγαλύτερες πολυεθνικές έχουν αναθεωρήσει επί τα χείρω λόγω του COVID-19 τις εκτιμήσεις κερδών για το 2020 κατά -9% (Μ.Ο.). Η επίδραση στα κέρδη των πολυεθνικών που εδρεύουν σε αναπτυγμένες οικονομίες υπολογίζεται κατά μέσο όρο σε -6%, ενώ η αντίστοιχη επίδραση για εκείνες σε αναπτυσσόμενες οικονομίες είναι κατά μέσο όρο -16%. Σημειώνεται ότι οι πιο πάνω εκτιμήσεις είναι συντηρητικές. Την ίδια στιγμή, τα 2/3 των 100 μεγαλύτερων πολυεθνικών έχουν εκδώσει ανακοινώσεις για τις επιπτώσεις του ιού στις επιχειρήσεις τους, ενώ αρκετές ειδοποίησαν για κινδύνους στην κερδοφορία. Η μείωση της κερδοφορίας των πολυεθνικών ενδέχεται να έχει μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην οικονομία, καθώς συνεπάγεται μείωση των επαναεπενδυόμενων κερδών, αναφέρεται στην Έκθεση.
Εμπορική πρακτική την οποία εν μέρει ακολουθούν και άλλα βρετανικά σούπερ μάρκετ, ενώ σε αντίστοιχες κινήσεις έχουν προχωρήσει αμερικανικές αλυσίδες όπως η Target και η Kroger που έχουν θέσει όριο έξι και πέντε τεμαχίων ανά άτομο για την αγορά ειδών όπως τα αντισηπτικά μαντιλάκια και το τζελ χειρός.
Την ίδια στιγμή, στο εξωτερικό έχουν αρχίσει να λαμβάνονται μέτρα, τόσο από τους καταναλωτές, τις αλυσίδες σούπερ μάρκετ αλλά και από την πολιτεία, για αποφυγή του συνωστισμού έξω και μέσα από τα καταστήματα, για να αποφευχθεί η μετάδοση της ασθένειας.
Αν και στην Ελλάδα δεν έχει εφαρμοσθεί το πρώτο μέτρο, δηλαδή της επιβολής πλαφόν στην αγορά προϊόντων, το δεύτερο έχει ξεκινήσει να εφαρμόζεται σε όσους χώρους εστίασης παραμένουν ανοικτοί. Με βάση τα τελευταία μέτρα προβλέπεται πως στους χώρους εστίασης θα πρέπει να μην υπάρχουν ουρές άνω των 5 ατόμων για take away, σε μια προσπάθεια να αποφευχθεί η μετάδοση. Μέτρο που δεν αποκλείεται να εφαρμοστεί διά μέσου νέου πακέτου μέτρων ή μέσω αυτοπροστασίας καταναλωτών και καταστηματαρχών σε σημεία που παραμένουν ανοικτά. Στην Ιταλία οι καταναλωτές περιμένουν σε ουρά και σε απόσταση μεταξύ τους μέχρι να εισέλθουν στα σούπερ μάρκετ. Κάποια φαρμακεία έχουν βάλει ως μέγιστο επιτρεπόμενο αριθμό εντός του καταστήματος τους 2 πελάτες και τους 10 σε μικρά καταστήματα τροφίμων.
Τις τελευταίες ημέρες, στην Ελλάδα η κίνηση είναι αυξημένη ενώ καταγράφεται και σημαντική αύξηση -για τετραπλασιασμό των πελατών κάνουν λόγω ηλεκτρονικά καταστήματα- της κίνησης στο ηλεκτρονικό δίκτυο. Λόγω αυξημένης ζήτησης πάντως τα ηλεκτρονικά καταστήματα αδυνατούν να διαχειριστούν έναν τόσο μεγάλο όγκο πελατών με αποτέλεσμα ο χρόνος παράδοσης, από εκεί που ήταν αυθημερόν, να ξεπερνά πλέον τις πέντε ημέρες.
Την ίδια ώρα, φαινόμενα ελλείψεων από τα ράφια εμφανίζονται στην αγορά. Και αυτό γιατί το ίδιο το σύστημα δεν ήταν έτοιμο για την έκρηξη της κατανάλωσης που καταγράφεται τις τελευταίες τρεις εβδομάδες. Σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία για την εβδομάδα 24/02-01/03, έχει σημειωθεί αύξηση 721% των πωλήσεων σε υγρά καθαριστικά/ απολυμαντικά, επταπλασιασμός των πωλήσεων σε μαντιλάκια και αντιβακτηριδιακά, πενταπλασιασμός των πωλήσεων σε αντισηπτικά υγρά.
Αυτή η εκτόξευση της κατανάλωσης με την υπεραποθεματοποίηση από μερίδα καταναλωτών προϊόντων τα οποία λείπουν από άλλα καλάθια, προκαλεί και τα φαινόμενα ελλείψεων. Παράγοντες της αγοράς καλούν τους καταναλωτές να δείξουν σύνεση στις αγορές τους και να δώσουν τη δυνατότητα αφενός και σε άλλους πολίτες να κάνουν τις αγορές του και αφετέρου στο σύστημα να ομαλοποιηθεί.
Σε ό,τι αφορά τα φαινόμενα αισχροκέρδειας, αυτά δυστυχώς παραμένουν. Αντισηπτικό διάλυμα 475 ml πωλείται από φαρμακείο προς 13 ευρώ όταν μια εβδομάδα πριν η συσκευασία των 1.000 ml κόστιζε στον καταναλωτή 10 ευρώ! Σε κατάστημα της αλυσίδας αντισηπτικό 80 ml πωλείται πλέον 2,06 ευρώ όταν την ίδια ημέρα η συσκευασία των 500 ml πωλείτο από άλλη αλυσίδα προς 4,85 ευρώ.
Βέβαια η αισχροκέρδεια και η εκμετάλλευση του πανικού, από μερίδα εμπόρων δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο. Στη Γαλλία η Κυβέρνηση προχωρά σε ρύθμιση της τιμής των αντιβακτηριδιακών τζελ μετά τις αναφορές που υπήρξαν για υπερβολική αύξηση των τιμών τους. Στην Ελλάδα η Επιτροπή Ανταγωνισμού μπορεί να επέμβει μόνο σε περίπτωση που διαπιστωθεί καρτέλ ή αν η αισχροκέρδεια διαπιστωθεί ότι έχει γίνει από εταιρεία που κατέχει δεσπόζουσα θέση στη συγκεκριμένη αγορά.
Αυτή είναι η μια όψη του νομίσματος και των επιπτώσεων της εξάπλωσης του κορονοϊού στην οικονομία. Η άλλη όψη, την οποία έχουν αρχίσει να νιώθουν αρκετοί από τους κλάδους της μαζικής εστίασης, των ξενοδοχείων, των συνεδρίων, του τουρισμού, των εξαγωγών και των διαρκών καταναλωτικών αγαθών, δημιουργεί ανησυχία. Το "κτύπημα” στην οικονομική δραστηριότητα αναμένεται να γίνει πιο βαθύ το προσεχές διάστημα. Για την ανάγκη επανεξέτασης του οικονομικού μοντέλου και στροφή στην εγχώρια παραγωγή έκανε λόγο ο κ. Νίκος Βασιλείου, ιδρυτής της εταιρείας Bright και μέλος του διοικητικού συμβουλίου του ΕΒΕΑ, μιλώντας στο Capital.gr. Σύμφωνα με τον ίδιο, το κόστος για την ελληνική οικονομία θα είναι σημαντικό, αν συνεχισθεί αυτό το ντόμινο, διότι η ανάπτυξη της χώρας στηρίζεται κυρίως στον τουρισμό και στις υπηρεσίες.
Και το "καμπανάκι" από τη UNCTAD
Την ίδια στιγμή, έκθεση των Ηνωμένων Εθνών για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη (UNCTAD) "κρούει τον κώδωνα του κινδύνου" για τις επιπτώσεις της εμφάνισης του COVID-19 στις Άμεσες Ξένες Επενδύσεις.
Η αρνητική επίδραση στις παγκόσμιες ροές ΑΞΕ εκτιμάται από -5% έως 15% για το 2020, με τις συνέπειες του σοκ ζήτησης να εκτείνονται και στο 2021 (το εύρος της εκτίμησης σχετίζεται με τον πιθανό έλεγχο του COVID-19 στο πρώτο μισό του 2020 ή τη συνέχιση της επιδημίας για όλη τη διάρκεια του έτους).
Οι επιδράσεις στις ΑΞΕ θα επικεντρωθούν στις χώρες που θα πληγούν περισσότερο από την επιδημία. Η άμεση επίδραση σε ολοκληρωμένες ή υπό εκτέλεση ΑΞΕ είναι πιθανόν να είναι περιορισμένη, αλλά η ανακοίνωση νέων ΑΞΕ μπορεί να παρουσιάσει καθυστέρηση. Καθυστέρηση θα προέλθει και λόγω του παγκόσμιου σοκ ζήτησης, το οποίο προς το παρόν είναι πιο σοβαρό στην Κίνα, αλλά είναι ήδη ορατό και σε άλλες μεγάλες οικονομίες, ιδίως σε βιομηχανίες όπως τα ταξίδια, ο τουρισμός, το χονδρικό και λιανικό εμπόριο. Σημαντικός αρνητικός αντίκτυπος αναμένεται, επίσης, σε οικονομίες και βιομηχανίες που εξαρτώνται σημαντικά από τις παγκόσμιες αλυσίδες προμηθειών.
Εν τω μεταξύ, ήδη οι 5.000 μεγαλύτερες πολυεθνικές έχουν αναθεωρήσει επί τα χείρω λόγω του COVID-19 τις εκτιμήσεις κερδών για το 2020 κατά -9% (Μ.Ο.). Η επίδραση στα κέρδη των πολυεθνικών που εδρεύουν σε αναπτυγμένες οικονομίες υπολογίζεται κατά μέσο όρο σε -6%, ενώ η αντίστοιχη επίδραση για εκείνες σε αναπτυσσόμενες οικονομίες είναι κατά μέσο όρο -16%. Σημειώνεται ότι οι πιο πάνω εκτιμήσεις είναι συντηρητικές. Την ίδια στιγμή, τα 2/3 των 100 μεγαλύτερων πολυεθνικών έχουν εκδώσει ανακοινώσεις για τις επιπτώσεις του ιού στις επιχειρήσεις τους, ενώ αρκετές ειδοποίησαν για κινδύνους στην κερδοφορία. Η μείωση της κερδοφορίας των πολυεθνικών ενδέχεται να έχει μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην οικονομία, καθώς συνεπάγεται μείωση των επαναεπενδυόμενων κερδών, αναφέρεται στην Έκθεση.
