Στην Ελλάδα, η χρήση των καρτών (χρεωστικών και πιστωτικών) για διεκπεραίωση συναλλαγών όπως και η διαδικτυακή τραπεζική (online banking) κινούνται σε χαμηλά επίπεδα σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά τις επόμενες ημέρες λόγω των ελέγχων κεφαλαίου (capital controls) αναμένεται να υπάρξει σημαντική αύξηση της χρήσης και στις δύο περιπτώσεις, λόγω των ορίων που έχουν τεθεί στις αναλήψεις.
Πρακτικά, αν δεν θέλει κάποιος να χρησιμοποιήσει τα μετρητά του, τα οποία είναι σχετικά περιορισμένα, θα πρέπει να χρησιμοποιήσει είτε κάρτα είτε τις υπηρεσίες online banking των ελληνικών τραπεζών για να καλύψει τις υποχρεώσεις του και να κάνει τις αγορές του.
Χαμηλή χρήση
Σύμφωνα με εκτιμήσεις παραγόντων της αγοράς, αυτή τη στιγμή εκτιμάται ότι υπάρχουν στην Ελλάδα περίπου 14 εκατ. κάρτες, εκ των οποίων 7,5 εκατ. αφορούν κάρτες MasterCard και 6,2 εκατ. είναι κάρτες Visa.
Σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη, η χρήση των καρτών είναι σχετικά περιορισμένη στην Ελλάδα αν σκεφτεί κανείς ότι σύμφωνα με τα στοιχεία του 2013, η χώρα μας είναι στην τελευταία με 18 ηλεκτρονικές πληρωμές ανά κάτοικο, με το μέσο όρο στην Ε.Ε. να είναι 197 ηλεκτρονικές πληρωμές ανά κάτοικο. Η Πορτογαλία έχει 172 ηλεκτρονικές συναλλαγές ανά κάτοικο, η Κύπρος 106, η Ιταλία 73, η Ισπανία 129. Οι βόρειες χώρες βρίσκονται στις πρώτες θέσεις, με την Φιλανδία να έχει 451 ηλεκτρονικές πληρωμές ανά κάτοικο, την Σουηδία 375 και την Δανία 339.
Από την άλλη πλευρά, οι κάρτες (χρεωστικές και πιστωτικές) μπορούν να χρησιμοποιηθούν για κάθε είδους αγορά, μεγάλης αλλά και πολύ μικρής αξίας. Στην Ελλάδα, η αίσθηση που υπάρχει είναι πως οι κάρτες, και δη οι πιστωτικές, είναι μόνο για μεγάλης αξίας αγορές και κυρίως για δόσεις. Ή για συναλλαγές όταν βρισκόμαστε στο εξωτερικό. Είναι εντυπωσιακό ότι το 30% (σε αξία) των συναλλαγών που πραγματοποιούνται από Έλληνες κατόχους καρτών αφορά αγορές εκτός Ελλάδας!
Όμως, στο εξωτερικό οι κάρτες, ακόμη και οι χρεωστικές, χρησιμοποιούνται για κάθε είδους συναλλαγές ακόμη και πολύ μικρής αξίας, όπως είναι, για παράδειγμα, η αγορά εισιτηρίων για τα μέσα μαζικής μεταφοράς ή για έναν καφέ. Η τάση αυτή έχει αρχίσει να κάνει την εμφάνισή της και στη χώρα μας, όπου πάντως ο αριθμός των τερματικών αποδοχής καρτών (POS) κινείται σε σχετικά χαμηλά επίπεδα, καθώς εκτιμάται σε περίπου 150.000.
Παρά την περί του αντιθέτου αίσθηση, κάρτα (χρεωστική ή πιστωτική) δεν χρησιμοποιείς μόνο στα σούπερ μάρκετ, σε βενζινάδικα, σε εστιατόρια και σε καταστήματα ένδυσης. Πολλά καφέ και μπαρ δέχονται πλέον κάρτες, τα μεγάλα φαρμακεία διαθέτουν το ανάλογο μηχάνημα, ακόμη και περίπτερα έχουν πλέον POS, ενώ μέχρι και εισιτήρια για τα μέσα μαζικής μεταφοράς στην Αθήνα μπορείτε να αγοράσετε με τη χρήση κάρτας.
Αξιοσημείωτο είναι ότι αυξάνονται και τα ταξί που διαθέτουν POS, καθώς εκτιμάται ότι στην Αθήνα υπάρχουν περίπου 500 ταξί με το ειδικό μηχάνημα. Επιπλέον, υπηρεσίες όπως το Taxibeat ή το Uber προσφέρουν τη δυνατότητα αυτόματης χρέωσης στην κάρτα του επιβάτη, εφόσον έχει συμπληρώσει τα στοιχεία της κάρτας στην εφαρμογή.
Ανέπαφες συναλλαγές
Σε μικρής αξίας συναλλαγές, μπορεί κάποιος να χρησιμοποιεί τις κάρτες ανέπαφων συναλλαγών (contactless payments). Το πλεονέκτημα αυτών των καρτών είναι ότι ο χρήστης περνά την κάρτα του μπροστά από το μηχάνημα και αν μάλιστα η συναλλαγή είναι αξίας κάτω των 25 ευρώ δεν χρειάζεται να πληκτρολογήσει το ΡΙΝ του. Το αποτέλεσμα είναι η συναλλαγή να πραγματοποιείται σε ελάχιστα δευτερόλεπτα και να μην υπάρχει καθυστέρηση.
Σημειώνεται ότι υπάρχουν περίπου 10.000 POS που υποστηρίζουν ανέπαφες συναλλαγές, ενώ πλέον όλες οι νέες χρεωστικές κάρτες -και ένας σημαντικός αριθμός πιστωτικών- έχει το ειδικό chip που υποστηρίζει αυτού του είδους τις συναλλαγές.
Web banking μόνο για το 21% των Ελλήνων
Παρά την ευκολία που προσφέρουν οι υπηρεσίες ηλεκτρονικής τραπεζικής, η χρήση τους στην Ελλάδα κινείται σε σχετικά χαμηλά επίπεδα. Σύμφωνα με τη Eurostat, μόλις το 21% των Ελλήνων χρηστών του Διαδικτύου (σ.σ. το ποσοστό διείσδυσης του Internet είναι στο 59% του πληθυσμού) κάνει χρήση των υπηρεσιών web banking, όταν το αντίστοιχο ποσοστό στην Ε.Ε. είναι στο 57%. Αυτή τη στιγμή, μέσω online banking μπορεί να πληρώσει κάποιος όλους τους λογαριασμούς του για κάθε μορφής υπηρεσίες, να καταβάλει τα ασφάλιστρά του σχεδόν σε όλες τις ασφαλιστικές εταιρείες, να εκπληρώσει όλες τις υποχρεώσεις του προς το Δημόσιο, να πληρώσει δίδακτρα για σχολές και γενικότερα να μη χρειαστεί να πάει να στηθεί σε καμία ουρά.
Επιπλέον, μέσω των online banking, ένας καταναλωτής μπορεί πρακτικά να πληρώσει το ενοίκιό του, αφού η σύνηθης πρακτική είναι ο ενοικιαστής να καταθέτει χρήματα στον λογαριασμό του ιδιοκτήτη, κάτι που μπορεί να γίνει με μεταφορά χρημάτων από έναν λογαριασμό σε κάποιον άλλο.