Η θεμελιώδης ασυμμετρία

Η μνημονιακο-αντιμνημονιακή συνισταμένη των τελευταίων έξι ετών έφερε τη χώρα στη δύσκολη κατάσταση αυτού του Σαββατοκύριακου και στη δυσκολότερη των επομένων εβδομάδων και μηνών: μεταξύ του ατυχήματος και της συνεχιζόμενης/επιταχυνόμενης περιδίνησης.



Το ατύχημα προκύπτει ως αποτέλεσμα της μη συμφωνίας, η συνεχιζόμενη περιδίνηση ως αποτέλεσμα της συμφωνίας, σε όποια παραλλαγή με βάση είτε την κυβερνητική είτε την τροϊκανή πρόταση, ή όποια πιθανή σύνθεσή τους.

Η ευρισκόμενη σε κοινωνική, οικονομική και εθνική παρακμή Ελλάδα δεν θα μπορέσει να σταθεί και να αρχίσει τη μακρά και επώδυνη πορεία ανόρθωσής της εάν δεν συγκρουσθεί με τις θεμελιώδεις αυταπάτες από τις οποίες κυριαρχείται. Υλική βάση των οποίων είναι οι άοκνες προσπάθειες διάσωσης του πελατειακού κράτους, που έφεραν τη χρεοκοπία και συντηρούν τα μνημόνια. Προσπάθειες μορφοποιούμενες τόσο στην άρνηση των μεταρρυθμίσεων, όσο και στη θεμελιώδη και σοβαρή ασυμμετρία στην επιχειρούμενη επί εξαετία δημοσιονομική προσαρμογή και σταθεροποίηση της ελληνικής οικονομίας.

Η ασυμμετρία έχει αναλυθεί παραστατικά στην πρόσφατη μελέτη των Τ. Γιαννίτση και Στ. Ζωγραφάκη «Greece: solidarity and adjustment in times of crisis» (σελ. 15-17) για το Macroeconomic Policy Institute, Hans-Boeckler-Foundation. Αφορά τους παράγοντες που προκάλεσαν τη δημοσιονομική αποσταθεροποίηση και τη χρεοκοπία, και τη συμβολή τους στην αποκατάσταση της δημοσιονομικής ισορροπίας. Το κεντρικό ζήτημα είναι ότι η αύξηση των κρατικών δαπανών συνέβαλε κατά 77% στον δημοσιονομικό εκτροχιασμό της περιόδου 2006-2009, ενώ οι επόμενες κυβερνήσεις του 2009-2013 αρνήθηκαν να προσαρμόσουν τις δαπάνες στο προηγούμενο επίπεδό τους, σε σχέση με το ΑΕΠ.

Ενώ η προσαρμογή έπρεπε να επικεντρωθεί στους πρωταρχικούς παράγοντες που οδήγησαν στην αποσταθεροποίηση, η δημοσιονομική δαπάνη (πλην επενδύσεων και τόκων) μειώθηκε μεταξύ 2009 και 2013 μόνο κατά 1% του ΑΕΠ, συμβάλλοντας μόνον κατά 7,5% στην επιτευχθείσα δημοσιονομική προσαρμογή. Ελάφρυναν το δημοσιονομικό έλλειμμα οι μειωμένες επενδύσεις (με συμβολή 2,2%) και η μείωση των καταβαλλόμενων τόκων (κατά 2,6% του ΑΕΠ) μετά τη συμφωνία των πιστωτών να μειώσουν τα επιτόκια που χρεώνονται στην Ελλάδα. Η μείωση τόκων συνέβαλε περισσότερο στην προσαρμογή (17,2%) σε σχέση με τη μείωση των τρεχουσών δημόσιων δαπανών (7,5%).

Αντί δηλαδή να επανεξισορροπήσει τη προηγηθείσα εκτόξευση των δημοσίων δαπανών, η (μνημονιακή) πολιτική επέλεξε να μειώσει το έλλειμμα με την επέκταση του σκέλους των εσόδων του προϋπολογισμού. Από την αρχή της κρίσης η αύξηση των κάθε είδους φόρων (με? επιδρομές) ήταν συστηματικά η προτιμησιακή πολιτική, με πρωταρχικό ρόλο στη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος. Η μείωση του ελλείμματος προς το ΑΕΠ κατά 13,4% μεταξύ 2009 και 2013 επιτεύχθηκε κυρίως λόγω της αύξησης του δείκτη φορολογικών εσόδων στο ΑΕΠ κατά 9,7%, η οποία αντιπροσωπεύει το 72,4% της συνολικής δημοσιονομικής προσαρμογής.

Έτσι ασύμμετρα συνέχισε η δημοσιονομική προσαρμογή το 2014, το ίδιο ασύμμετρα συνεχίζουν τώρα οι τροϊκανές προτάσεις, αλλά ακόμη περισσότερο οι «αντιμνημονιακές» κυβερνητικές προτάσεις. Η ασυμμετρία χαίρει έργω υποστήριξης μνημονιακών και αντιμνημονιακών. Καίτοι είναι επιλογή μη βιώσιμη, αντιαναπτυξιακή και αντικοινωνική, καθώς υπερασπίζεται μόνον τους σημερινούς τροφίμους του μεταπολεμικού και μεταπολιτευτικού πελατειακού κράτους.