ΚΡΥΦΕΣ ΕΛΠΙΔΕΣ ΚΑΙ ΦΟΒΟΙ Το μεγάλο στοίχημα για την οικονομία και τη χώρα

Αντιμέτωπη με το πιο μεγάλο στοίχημα των τελευταίων ετών βρίσκεται το πολιτικό σύστημα και η ελληνική κοινωνία, μία εβδομάδα πριν από τις εκλογές. Η πορεία προς τις κάλπες της 20ης Σεπτεμβρίου μπορεί να κυλά σε γενικές γραμμές ήρεμα και χωρίς εξάρσεις, όμως, αυτή η «βωβή» προεκλογική περίοδος κρύβει την αγωνία όλων για την επόμενη ημέρα.




Στις εκλογές της 25 Ιανουαρίου επικράτησε η ρητορεία της επαναδιαπραγμάτευσης με τους δανειστές και μιας νέας συμφωνίας που θα υπογραφόταν από την κυβέρνηση.

Ομως στην επικείμενη εκλογική διαδικασία η συμφωνία έχει ήδη υπογραφεί, οι όροι του Μνημονίου είναι γνωστοί σε όλους και οι δανειστές ζητούν την πιστή τήρησή τους χωρίς παρεκκλίσεις. Από την άλλη, η Ελλάδα είναι περισσότερο από ποτέ μπροστά σε έναν μονόδρομο, αυτόν της υλοποίησης των μέτρων που έχει ψηφίσει άλλωστε η συντριπτική πλειοψηφία της ελληνικής Βουλή. Οποιαδήποτε προσπάθεια καθυστέρησης ή μονομερούς αλλαγής του «οδικού χάρτη» θα θέσει σε κίνδυνο την πορεία της χώρας.
Το μεγάλο στοίχημα για την οικονομία και τη χώρα

Στήριξη
Το κεντρικό στοίχημα της επόμενης ημέρας, για όποια κόμματα του λεγόμενου «ευρωπαϊκού τόξου» εισέλθουν στη Βουλή θα είναι η στήριξη μιας κυβέρνησης που θα δεσμευτεί για τις μεγάλες αλλαγές που πρέπει να γίνουν, για δημοσιονομική προσαρμογή και για «νοικοκύρεμα» ώστε να βγει σύντομα η οικονομία από την ύφεση. Ομως, η κυβέρνηση οφείλει το ταχύτερο δυνατό να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη των ξένων και να φέρει την Ελλάδα στο ίδιο τραπέζι με τους δανειστές επί ίσοις όροις προκειμένου να διαπραγματευτεί το θέμα της βιωσιμότητας του χρέους.

Κρυφή ελπίδα για την αποφυγή μιας νέας οικονομικής περιπέτειας είναι οι ενδείξεις ότι τα πολιτικά κόμματα, κυρίως ο ΣΥΡΙΖΑ και η ΝΔ έχουν ήδη περάσει τη δύσκολη φάση της εθνικής συνεννόησης. Διότι πέρα από τα προεκλογικά πυροτεχνήματα και τις «κορώνες» των πολιτικών αρχηγών που είναι «υποχρεωτικές» προκειμένου να συσπειρώσουν τους ψηφοφόρους τους, υπάρχει η υπογραφή τους στο νέο Μνημόνιο που συμφωνήθηκε στις 12 Ιουλίου.

ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ, μαζί με το Ποτάμι και το ΠΑΣΟΚ, αποφάσισαν να στηρίξουν τα μέτρα και να τα περάσουν από τη Βουλή με ευρεία πλειοψηφία. Οι 250 και πλέον ψήφοι αποτελούν ουσιαστικά και μετεκλογική δέσμευση για πιστή εφαρμογή του Μνημονίου και γεννά την ελπίδα ότι παρά τις μεγάλες ιδεολογικές διαφορές και τις προσωπικές αντιπαραθέσεις τα κόμματα θα αρθούν στο ύψος των περιστάσεων και θα προτάξουν την ανάταξη της οικονομίας. Είναι ένα προεκλογικό πολιτικό «συμβόλαιο» αφενός να μη μείνει η Ελλάδα ακυβέρνητη και να μην οδηγηθεί σε νέες κάλπες και αφετέρου να υπάρξει μια ευρύτερη στήριξη των μεταρρυθμίσεων που πρέπει να γίνουν. Οι επόμενες 100 ημέρες μετά την 20η Σεπτεμβρίου δεν θα είναι «περίπατος» για την κυβέρνηση που θα συγκροτηθεί. Ούτε υπάρχουν περιθώρια για να δοθεί περίοδος χάριτος. Η οικονομία έχει μπροστά της πολύ δρόμο για να επανέλθει στην ομαλότητα και εξαιρετικά δύσκολες αποφάσεις πρέπει να ληφθούν μέσα στους επόμενους μήνες. Το ασφαλιστικό, οι νέες φορολογικές αλλαγές και ένα εθνικό σχέδιο για την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας είναι τα τρία «καυτά» θέματα στην ατζέντα του νέου υπουργικού συμβουλίου. Παράλληλα, ο νέος «τσάρος» της οικονομίας θα πρέπει να αποδείξει ότι η Ελλάδα έχει μπει σε δημοσιονομική τροχιά και οι δανειστές θα πρέπει να την εμπιστευτούν ώστε να ξεκινήσει ο διάλογος για το χρέος.

Ούτε μια ημέρα δεν πρέπει να χαθεί, η δημιουργική ασάφεια του κ. Βαρουφάκη δεν μπορεί να επανέλθει στην πολιτική πραγματικότητα. Αλλωστε, τα μηνύματα από το εξωτερικό είναι εξαιρετικά κατατοπιστικά. Οι δανειστές, Βρυξέλλες και Ουάσιγκτον, ζητούν μεταρρυθμίσεις εδώ και τώρα, τήρηση των δεσμεύσεων και σταθερό πολιτικό κλίμα αλλιώς προειδοποιούν με αλλαγή στάσης. Μάλιστα, έχουν βάλει στο μικροσκόπιο όλες τις προεκλογικές ομιλίες των αρχηγών των κομμάτων ώστε να διαπιστωθεί αν επανήλθαν πρακτικές του παρελθόντος με απίστευτη παροχολογία η οποία ουσιαστικά αποτελεί «κατεδάφιση» των δεσμεύσεων.

Οχι οι «μαυρογιαλούροι»
Ευτυχώς, προς ώρας οι πολιτικοί έχουν αποφύγει τακτικές «Μαυρογιαλούρου» και δεν υπόσχονται τίποτε πέραν της καλύτερης διαπραγμάτευσης για άρση των αδικιών. Είναι ίσως η μοναδική προεκλογική περίοδος στα χρόνια της Μεταπολίτευσης που δεν ακούστηκε ούτε ένα «θα», εκτός της κατάργησης του ΕΝΦΙΑ από τον ΣΥΡΙΖΑ ο οποίος όμως θα αντικατασταθεί με άλλον ισοδύναμο φόρο.

Εν κατακλείδι, η σταθερή γραμμή στην ευρωπαϊκή πορεία της χώρας, που επισφραγίστηκε από την ψήφιση της συμφωνίας στη Βουλή, μπορεί να αποτελέσει την κρυφή ελπίδα ότι η οικονομία δεν θα υποστεί νέο μεγάλο πλήγμα. Αλλωστε, ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ξεκαθαρίσει εν πολλοίς τα εσωκομματικά του και μια προγραμματική συμφωνία με κάποιο ή κάποια κόμματα για τήρηση του Μνημονίου δεν θα κινδυνεύει άμεσα από «αντάρτες» και διασπάσεις.

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν θρίλερ και... συνεργασίες

Εκλογικό θρίλερ που θυμίζει το... 2000 όπου τα κόμματα ήταν σχεδόν «ισοπαλία», δείχνουν οι δημοσκοπήσεις. Σύμφωνα με πληροφορίες, τα γκάλοπ επιβεβαιώνουν ότι ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ ξεκινούν την τελευταία προεκλογική εβδομάδα από την ίδια θέση. Επιβεβαιώνεται έτσι το σενάριο για το ηχηρό μήνυμα που στέλνουν οι πολίτες ζητώντας από τα κόμματα κυβερνήσεις συνεργασίας και εθνική συνεννόηση για την ανάταξη της οικονομίας. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι στα γκάλοπ πότε ο ΣΥΡΙΖΑ και πότε η ΝΔ προηγούνται με διαφορές μικρότερες της μιας μονάδας, όταν το στατιστικό λάθος φτάνει το 3%. Στα ποιοτικά χαρακτηριστικά φαίνεται σαφής υπεροχή του ΣΥΡΙΖΑ στο Λεκανοπέδιο και της ΝΔ στην Περιφέρεια. Επίσης, ο Β. Μεϊμαράκης προηγείται του Αλ. Τσίπρα σε δημοφιλία με τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ να έχει χάσει πάνω από 30 μονάδες σε επτά μήνες. Αναφορικά με την εκτίμηση για τον αριθμό των εδρών το πρώτο κόμμα δεν φαίνεται να συγκεντρώνει πάνω από 125-130 έδρες και πρέπει να συνεργαστεί με δύο.

Με την πλάτη στον τοίχο η χώρα

Στην κόψη του ξυραφιού συνεχίζεται να βρίσκεται η οικονομία με πολλές αβεβαιότητες να θέτουν σοβαρούς προβληματισμούς στους ανθρώπους της αγοράς. Η πληρωμή των οφειλών προς τους δανειστές το καλοκαίρι, με την εκταμίευση ποσών από τον ESM, έδωσε μια «ανάσα» στην Ελλάδα, όμως, και οι επόμενοι μήνες θα είναι δύσκολοι. Οχι μόνο γιατί πρέπει να βρεθούν χρήματα για την πληρωμή δόσεων αλλά κυρίως γιατί πρέπει να διοχετευτεί ζεστό χρήμα στην αγορά, κάτι που μόνο με την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών μπορεί να συμβεί.

Παρά το γεγονός ότι η διαδικασία είναι σε εξέλιξη, εκφράζονται φόβοι για πιθανό ασταθές μετεκλογικό τοπίο που μπορεί να φέρει νέα καθυστέρηση, τόσο στην ανακεφαλαιοποίηση όσο και στην αξιολόγηση της οικονομίας με την οποία συνδέεται η επόμενη δόση 3,1 δισ. ευρώ.

Την ίδια στιγμή η πραγματική οικονομία στενάζει λόγω των capital controls και η αγορά εκτιμά ότι ο φετινός χειμώνας θα είναι εξαιρετικά βαρύς για το εμπόριο, τις εξαγωγές και γενικά τις επιχειρήσεις. Εκφράζονται φόβοι για νέο κύμα λουκέτων και αύξηση της ανεργίας ενώ σε μείζον ζήτημα αναδεικνύεται η στάση πληρωμών, τόσο από το Δημόσιο προς ιδιώτες όσο και από φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις προς την εφορία και τα ασφαλιστικά ταμεία.

Για το λόγο αυτό όλοι οι φορείς της αγοράς προειδοποιούν ότι η επόμενη ημέρα θα είναι μια ιδιαίτερα επίπονη προσπάθεια με μεγάλο πολιτικό και κοινωνικό κόστος. Συστήνουν, λοιπόν, να υπάρξει ευρύτερη συνεννόηση των πολιτικών δυνάμεων προκειμένου να «τρέξουν» μέχρι τα Χριστούγεννα όλα τα ανοικτά μέτωπα, να ολοκληρωθεί η διαδικασία για τις τράπεζες και η αξιολόγηση και να χαλαρώσουν οι περιορισμοί στις συναλλαγές.

Αλλωστε, οι εταίροι έχουν θέσει ως προαπαιτούμενο για ρύθμιση του χρέους την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης με το ελληνικό πολιτικό σύστημα και ιδιαίτερα την πολιτική και κοινωνική ειρήνη που θα βάλει τις βάσεις για ομαλοποίηση της κατάστασης στην οικονομία.