Πυκνώνουν τα σύννεφα πάνω από το deal ΔΕΣΦΑ - Socar, με την κρατική εταιρεία του Αζερμπαϊτζάν να δείχνει έτοιμη να αποχωρήσει, μετά την τροπολογία Σκουρλέτη, μία εξέλιξη που δεν φαίνεται να προβληματίζει το υπουργείο Περιβάλλοντος - Ενέργειας, που αφήνει να εννοηθεί ότι έχει έτοιμο το plan B.
Οι εξελίξεις είναι πολύ πιθανόν να τρέξουν μέσα στις επόμενες ημέρες, καθώς υψηλόβαθμη αζέρικη αντιπροσωπεία έρχεται στην Αθήνα για συζητήσεις με τον υπουργό Πάνο Σκουρλέτη, με τις σχέσεις μεταξύ των δύο πλευρών να έχουν διαταραχθεί επικίνδυνα μετά την τροπολογία, που ψηφίστηκε τη Δευτέρα στη Βουλή.
Η τροπολογία Σκουρλέτη απομειώνει την αποτίμηση της περιουσίας του ΔΕΣΦΑ και κατ' επέκταση περιορίζει δραστικά τα προσδοκώμενα έσοδα του Διαχειριστή, στα οποία είχαν υπολογίσει οι Αζέροι όταν το 2013 κατέθεσαν την προσφορά των 400 εκατ. ευρώ για την εξαγορά του 66% των μετοχών του Διαχειριστή.
Ο επικεφαλής της Socar Ελλάδος, Ανάρ Μαμαντόφ, δαιτύπωσε εξ αρχής την αντίθεσή του, αφήνοντας ανοικτό το ενδεχόμενο αποχώρησης της εταιρείας, αν δεν υπάρξουν αλλαγές στην τροπολογία. Είχε δηλώσει ότι η τελική απόφαση θα ληφθεί μετά την ψήφισή της. Τελικά, ο κ. Μαμαντόφ ανακλήθηκε εσπευσμένα στο Μπακού και την Πέμπτη έγινε γνωστό ότι ανέλαβε τα ηνία της Pektim, πετρελαϊκής εταιρείας στην Τουρκία με βασικό μέτοχο τη Socar, μετά τη σύλληψη του γενικού διευθυντού της από τις τουρκικές αρχές... Από τις 15 Ιουλίου, όταν έγινε το αποτυχημένο πραξικόπημα , έχουν διωχθεί 27 στελέχη της Socar ? Pektim στην Τουρκία.
Πριν αναχωρήσει πάντως, είχε ζητήσει την ανανέωση της εγγυητικής επιτολής που έχει καταθέσει η Socar στο ΤΑΙΠΕΔ, καθώς η ισχύς της λήγει στις 30 Αυγούστου, όπως αναφέρουν έγκυρες πηγές.
Εναλλακτικές επιλογές
Kαι ενώ από ημέρα σε ημέρα αναμένονται οι επίσημες θέσεις της Socar για το θέμα, ο υπουργός δεν φαίνεται να ανησυχεί, με στελέχη του υπουργείου να διαρρέουν ότι είναι έτοιμο το plan B, το οποίο περιλαμβάνει νέο διαγωνισμό με προτιμητέο επενδυτή κάποιον ευρωπαϊκό διαχειριστή συστημάτων αερίου, πιθανώς την ιταλική Snam.
Δεν είναι λίγοι μάλιστα όσοι υποστηρίζουν ότι ο ίδιος τορπίλισε τη μεταβίβαση στους Αζέρους, αν και η πρόθεσή του να μειώσει την επερχόμενη αύξηση στις χρεώσεις δικτύου του ΔΕΣΦΑ ήταν γνωστή από τα τέλη του περασμένου χρόνου. Με τη νέα μέθοδο αποτίμησης, η οποία δεν ενσωματώνει στη περιουσιακή βάση του ΔΕΣΦΑ επιχορηγήσεις ύψους 200 εκατ. ευρώ, μειώνεται από 68% σε περίπου 30%-35% η αναγκαία αύξηση των τελών του δικτύου αερίου, προκειμένου ο ΔΕΣΦΑ να ανακτήσει έσοδα παλαιότερων ετών (2006-2015).
Σε δηλώσεις του στη Βουλή, στις αρχές της προηγούμενης εβδομάδας, ο κ. Σκουρλέτης είχε προϊδεάσει για την πιθανή αποχώρηση της Socar, αφήνοντας μάλιστα να εννοηθεί ότι αυτή μπορεί να γίνει και για άλλους λόγους, όπως η υποτίμηση του αζέρικου νομίσματος και άλλων προβλημάτων που αντιμετωπίζει η εταιρεία εξ αιτίας της διεθνούς πτώσης της τιμής του πετρελαίου και του φυσικού αερίου.
Λίγο πριν από την ψήφιση της τροπολογίας ο υπουργός είχε συναντηθεί στο γραφείο του με στελέχη της Snam και όπως αναφέρουν έγκυρες πηγές συζήτησε μαζί τους το ενδεχόμενο να αγοράσουν τον ΔΕΣΦΑ. Οι Ιταλοί -οι οποίοι είναι και συνεταίροι με τη Socar στον αγωγό ΤΑΡ- δεν το απέκλεισαν, επισήμαναν όμως οτι θα πρέπει να ξεκινήοουν νέες διαγωνιστικές διαδικασίες κ.λπ.
Η Snam είναι η εταιρεία που συζητά με τη Socar την εξαγορά του 17% του ΔΕΣΦΑ, αν τελικώς ολοκληρωθεί η μεταβίβαση του 66% στους Αζέρους. Πρόκειται για την πώληση του μεριδίου, που επέβαλε η Ε.Ε. στους Αζέρους ως προυπόθεση για να δώσουν οι Βρυξέλλες το «πράσινο» φως στην ολοκλήρωση της μεταβίβασης, την οποία έχουν μπλοκάρει από το τέλος του 2013.
Κύκλοι προσκείμενοι στον υπουργό ανέφεραν ότι έχουν έλθει σε επαφή και με άλλους Ευρωπαίους Διαχειριστές και ότι η ακύρωση και η επανάληψη του διαγωνισμού θα μπορούσε να γίνει γρήγορα, καθώς η Ε.Ε. δεν θα έφερναν εμπόδια σε μία «ευρωπαϊκή λύση». Θέμα δεν φαίνεται να εγείρει ούτε η Ουάσιγκτον, η οποία περισσότερο ενδιαφέρεται για τους αγωγούς (ΤΑΡ, ελληνο-βουλγαρικός και τερματικό υγροποιημένου αερίου στην Αλεξανδρούπολη) παρά για τον μελλοντικό αγοραστή του ΔΕΣΦΑ.
Βέβαια τα 188 εκατ. ευρώ που ήταν να εισπράξει το δημόσιο από την πώληση του ΔΕΣΦΑ (τα υπόλοιπα 212 ως τα 400 εκατ. ευρώ του προσφερόμενου τιμήματος aφορούν στα ΕΛΠΕ) δεν θε εισρεύσουν ούτε φέτος στα ταμεία του κράτους. Και είναι και πολύ αμφισβητήσιμο αν θα επιτευχθεί ξανά το ποσό αυτό σε νέο διαγωνισμό, μετά την απομείωση της περιουσίας του ΔΕΣΦΑ, αλλά και την πτώση των ελληνικών αξιών εν γένει. Κύκλοι του υπουργείου πάντως ευελπιστούν ότι οι νέες διασυνδέσεις του αγωγού με την ΝΑ Ευρώπη και η ολοκλήρωση της αναβάθμισης του τερματικού LNG στη Ρεβυθούσα θα προσδώσουν αξία στον Διαχειριστή.
«Kτύπημα» στο ΤΑΙΠΕΔ
Δεν είναι λίγοι οι αναλυτές που επισημαίνουν ότι μία ματαίωση της πώλησης του ΔΕΣΦΑ στη Socar θα ήταν ένα ακόμα «κτύπημα» του υπουργού προς τον επικεφαλής του ΤΑΙΠΕΔ Στέργιο Πιτσιόρλα, σε συνέχεια του μετώπου που έχει ανοίξει ο κ. Σκουρλέτης με αφορμή τη ΔΕΗ.
Οι προς πώληση μετοχές του ΔΕΣΦΑ (31% του ελληνικού δημοσίου και 35% των ΕΛΠΕ) έχουν μεταβιβαστεί στο ΤΑΙΠΕΔ, το οποίο είναι υπεύθυνο για την όλη αποκρατικοποίηση. Ο κ. Πιτσιόρλας είχε δηλώσει ότι η μεταβίβαση στους Αζέρους θα μπορούσε να ολοκληρωθεί μέσα στο επόμενο χρονικό διάστημα, εκτιμώντας ότι θα μπορούσε να βρεθεί μία λύση για τον προσδιορισμό των τελών δικτύου, που θα μπορούσε να είναι αποδεκτή και από τις δύο πλευρές.
Τελικώς αυτό δεν έγινε, παρότι η αναθεώρηση της μεθόδου υπολογισμού των ανακτήσιμων εσόδων του ΔΕΣΦΑ ήταν ένα θέμα που απασχολούσε όλους τους εμπλεκόμενους από τα περασμένα Χριστούγεννα τουλάχιστον.