«Γάμος» τραπεζών με ξένα funds για τα «κόκκινα» δάνεια

Μια νέα, μεγάλη δευτερογενής αγορά στην οποία θα συμμετέχουν μεγάλα ξένα funds τα οποία θα μπορούν να αγοράσουν «κόκκινα» επιχειρηματικά δάνεια αλλά και να διαχειριστούν προβληματικά στεγαστικά, θα δημιουργηθεί τους επόμενους μήνες στην Ελλάδα.



Όλα αυτά θα γίνονται βεβαίως με την ενεργό συμμετοχή των ελληνικών τραπεζών, καθώς φαίνεται να προκρίνεται το μοντέλο της συνδιαχείρισης με τη σύσταση θυγατρικών μεταξύ των τραπεζών και των ξένων εταιρειών. Θα πρόκειται για εταιρείες - οχήματα ειδικού σκοπού (SPV’S) που θα συστήνονται από τις τράπεζες που έχουν τα προβληματικά δάνεια και από τα ξένα distressed funds, τα οποία έχουν εκδηλώσει το ενδιαφέρον για να μπουν στη νέα αγορά που δημιουργείται στη χώρα μετά την ανακεφαλαιοποίηση και την ανάγκη να γίνει επιτέλους η εκκαθάριση «κόκκινων» δανείων ύψους 107 δισ. ευρώ.

Μάλιστα, πληροφορίες αναφέρουν ότι οι τράπεζες θα μπορούν να συμμετέχουν με ποσοστό 33% στις νέες εταιρείες, ώστε να έχουν άμεσο λόγο στις αποφάσεις που θα λαμβάνονται.
«Γάμος» τραπεζών με ξένα funds για τα «κόκκινα» δάνεια

Σύμφωνα με πληροφορίες, οι εκπρόσωποι ξένων εταιρειών βρίσκονται στην Αθήνα και κάνουν συνεχείς επαφές τόσο με την Τράπεζα της Ελλάδας όσο και με τους τραπεζίτες. Τις επόμενες εβδομάδες η ΤτΕ θα εκδώσει Πράξη με την οποία θα καθορίζονται οι όροι και οι προϋποθέσεις για τη σύσταση αυτών των κοινών εταιρειών (joint ventures). Εκεί θα υπάρχουν αυστηρά κριτήρια και το νέο κανονιστικό πλαίσιο, για να δίνονται οι άδειες στις εταιρείες διαχείρισης προβληματικών δανείων. Πληροφορίες αναφέρουν ότι θα προκρίνεται η εμπειρία της ξένης εταιρείας, τα εχέγγυα που θα καταθέτει ως προς τη διαφάνεια στις ενέργειές της, ενώ θα υπάρξουν και αυστηροί όροι για την προστασία των δανειοληπτών, κυρίως εκείνων που αντιμετωπίζουν πραγματικό οικονομικό πρόβλημα, είτε είναι επιχειρήσεις είτε ιδιώτες.

Με τη χθεσινή έκθεση της ΤτΕ άνοιξε ο δρόμος για την είσοδο funds στην Ελλάδα και τη δημιουργία εταιρειών. Εκεί τονίζεται ότι στο εξωτερικό υπάρχουν εξειδικευμένες εταιρείες που είτε κατέχουν (Asset Management Companies - AMC) είτε απλώς διαχειρίζονται προβληματικά δάνεια (Services Companies). Χώρες όπως Σουηδία, Ινδονησία, Μαλαισία, Κορέα, Ταϋλάνδη, Ιρλανδία προέκριναν τη λύση των AMC.
«Γάμος» τραπεζών με ξένα funds για τα «κόκκινα» δάνεια

Στην Αθήνα
Στην Αθήνα βρίσκονται εκπρόσωποι funds όπως της ισπανικής Actua -που προτίθεται να συνεργαστεί με την Alpha Bank- κι επίσης της Apollo, της ισπανικής Sareb, της Altamira, Credit M, Spinnaker Capital, Invel Real Estate Partners, της Axia Ventures Group. Πληροφορίες αναφέρουν ότι το ενδιαφέρον για την αγορά «κόκκινων» δανείων είναι μεγάλο, καθώς πολλοί πιστεύουν ότι θα είναι οι πιο άμεσες ξένες επενδύσεις που μπορεί να γίνουν στην Ελλάδα το επόμενο διάστημα. Η συμμετοχή των funds στις κοινές εταιρείες θεωρείται δεδομένη, καθώς άλλωστε οι ξένοι βρίσκονται ήδη στο μετοχικό κεφάλαιο των τραπεζών μέσω της ανακεφαλαιοποίησης. Αναμένουν ουσιαστικά το νέο κανονιστικό πλαίσιο που θα ανοίξει τον δρόμο για τη σύσταση των SPV’S ώστε να ξεκινήσει ένα μαζικό κύμα αναδιάρθρωσης δανείων, αρχής γενομένης από τα επιχειρηματικά.

Η λύση των κοινών εταιρειών προκρίνεται ώστε να αποσοβηθεί η ανεξέλεγκτη δράση των λεγόμενων «κορακιών» των αγορών, καθώς θα εποπτεύονται όλες οι διαδικασίες από την Τράπεζα της Ελλάδας, ενώ ενεργή θα είναι η συμμετοχή και των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων που έχουν κάθε λόγο να εκκαθαρίσουν τα χαρτοφυλάκιά τους. Παράλληλα, με την από κοινού διαχείριση των δανείων με την τράπεζα μοιράζεται και ο κίνδυνος που, έτσι κι αλλιώς, υπάρχει λόγω της κατάστασης της ελληνικής οικονομίας. Οι ξένοι επιδιώκουν τα joint ventures ώστε να μειώσουν το ρίσκο ενός Grexit που έτσι κι αλλιώς υπάρχει για τη χώρα μας.

Ανοικτό παραμένει το σενάριο της πώλησης «πακέτων» δανείων που δεν εξυπηρετούνται. Κυρίως δε για τα στεγαστικά, πρόθεση της κυβέρνησης είναι να αποφευχθεί κάτι τέτοιο και να περιοριστεί στα επιχειρηματικά προβληματικά δάνεια.

Οι εταιρείες ειδικού σκοπού θα κινηθούν σε δύο πεδία:

«Κόκκινα» επιχειρηματικά δάνεια: Οι ειδικές εταιρείες διαχείρισης θα προτείνουν μια σειρά από λύσεις, ακόμη και το κλείσιμο προβληματικών εταιρειών, οι οποίες εκτός από υπερχρεωμένες είναι και μη βιώσιμες. Μια από τις λύσεις είναι και αυτή που προβλέπεται από τον Κώδικα Δεοντολογίας της ΤτΕ και αφορά στην «ανταλλαγή» μετοχικού κεφαλαίου της επιχείρησης, με μέρος του δανείου.

Με τον τρόπο αυτό θα μειώνεται σημαντικά ο δανεισμός της εταιρείας ώστε να εξυπηρετείται το υπόλοιπο μέρος του δανείου κανονικά (αφού πρώτα συμφωνηθεί συγκεκριμένο επιτόκιο). Μέσω των κοινών σχημάτων διαχείρισης των δανείων θα μπορούν να επενδυθούν κεφάλαια προς υπερχρεωμένες εταιρείες οι οποίες, ωστόσο, έχουν σημαντικές προοπτικές ανάκαμψης. Ετσι, τα funds που θα εισέλθουν στο μετοχικό κεφάλαιο θα αποκομίσουν κέρδη, ενώ σημαντικό θα είναι το όφελος για την οικονομία καθώς θα απελευθερωθεί ρευστότητα.

Οι τράπεζες απαλλαγμένες από μέρος των προβληματικών δανείων θα μπορούν να ρίξουν χρήμα στην αγορά και σε κλάδους που είναι πράγματι βιώσιμοι. Βεβαίως από τις χιλιάδες εταιρείες σίγουρα κάποιες θα οδηγηθούν σε λουκέτο, είτε είναι μικρές είτε μεγάλες. Η υπερχρέωσή τους με υψηλά δάνεια, η αδυναμία τους να αντεπεξέρχονται στις συνθήκες κρίσης που επικρατούν αλλά και η αδυναμία να πείσουν ότι είναι βιώσιμες θα τις οδηγήσει σε κλείσιμο.

Κι αυτό θα γίνει αφού πρώτα οι εταιρείες διαχείρισης που θα εισέλθουν στο μετοχικό κεφάλαιο, θα κάνουν συγκεκριμένες προτάσεις για κάθε εταιρεία ξεχωριστά, ειδικά για τις μεγάλες. Θα κατατίθεται ουσιαστικά ένα business plan για τις προβληματικές επιχειρήσεις που θα μπορεί να προβλέπει κλείσιμο ή πώληση θυγατρικών, μείωση λειτουργικού κόστους, περιστολή δαπανών, ρύθμιση άλλων δανείων ή ακόμη και απομάκρυνση των διοικητικών συμβουλίων που δεν συνεργάζονται με την τράπεζα. Οσες εταιρείες κριθούν ότι μπορούν να αντεπεξέλθουν στα νέα δεδομένα, τουλάχιστον θα έχουν διασώσει χιλιάδες θέσεις εργασίας.

Το μοντέλο της αναδιάρθρωσης των προβληματικών εταιρειών με συμμετοχή disressed funds και των τραπεζών έχει περιγραφεί και στη μελέτη της Nomura για τα «κόκκινα» δάνεια. Εκεί μάλιστα γίνεται λόγος και για συμμετοχή του επιχειρηματία - ιδιοκτήτη της εταιρείας και των λοιπών μετόχων με ένα ποσοστό κοντά στο 8% του δανείου που μεταφέρεται στην εταιρεία διαχείρισης για αναδιάρθρωση. Ετσι θα παίρνουν μέρος και οι μέτοχοι στην κοινή προσπάθεια, αλλά και στο ρίσκο των ξένων εταιρειών που θα αγοράσουν τα προβληματικά δάνεια.

Σύμφωνα, πάντως, με πληροφορίες, ήδη αυτή την περίοδο γίνονται εκτενείς συζητήσεις επιχειρηματιών με τραπεζίτες, ώστε να βρεθούν οι καλύτερες λύσεις για την αναδιάρθρωση ολόκληρων προβληματικών κλάδων. Ιδιαίτερη σημασία έχουν όσα είπε ο επικεφαλής του ΤΧΣ, Αρης Ξενόφος, μιλώντας στην πρόσφατη εκδήλωση του Ελληνοαμερικανικού Επιμελητηρίου. Τόνιζε ότι τα «κόκκινα» δάνεια έχουν μέσα τους κρυμμένη υπεραξία, η οποία θα απελευθερωθεί σταδιακά και θα δώσει σημαντική ώθηση στη ρευστότητα του τραπεζικού συστήματος και κατ‘ επέκταση στη χρηματοδότηση της οικονομίας. Στην ερώτηση εάν θα υπάρξει πώληση «κόκκινων» δανείων σε ξένα funds, απάντησε ότι από το 35% επισφαλών δανείων περίπου 10% - 15% είναι αυτά που δεν μπορούν να ρυθμιστούν και αποτελούν εμπόδιο στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. Υποστήριξε ότι ο μεγαλύτερος κίνδυνος αφελληνισμού είναι να μη λειτουργούν οι τράπεζες της χώρας απαντώντας στις αιτιάσεις ότι η πώληση των «κόκκινων» δανείων, κυρίως στον επιχειρηματικό τομέα, θα οδηγήσει σε αφελληνισμό της ελληνικής οικονομίας. Στην ίδια εκδήλωση, ενδιαφέρουσα ήταν η τοποθέτηση του Κώστα Καραγιάννη, Operating Partner της Apollo Management International που διαχειρίζεται κεφάλαια ύψους 270 δισ. δολ.

«Εμείς επιδιώκουμε να τοποθετήσουμε νέα κεφάλαια σε μεγάλες και μικρομεσαίες επιχειρήσεις με μη εξυπηρετούμενα δάνεια που μπορούν να ορθοποδήσουν. Δεν είμαστε ‘κοράκια’, δεν θέλουμε να πιούμε το αίμα των ανθρώπων, ούτε μας ενδιαφέρει το ξεπούλημα στεγαστικών δανείων. Στην Ιρλανδία είχαμε δημοσιεύματα με τίτλο: ‘Η Apollo σώζει 500 θέσεις εργασίας’. Αυτό θέλουμε να κάνουμε και στην Ελλάδα. Οι τράπεζες πρέπει να πάψουν να ασχολούνται με τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια και να ξαναγίνουν τράπεζες, να χρηματοδοτήσουν την οικονομία».

Οι εκπρόσωποι των funds που μίλησαν στην εκδήλωση εκτίμησαν πως οι τιμές πώλησης για τα καταναλωτικά δάνεια χωρίς εξασφαλίσεις υπολογίζονται στα 4-5 σεντς του ευρώ για να έχει απόδοση, ενώ για τα δάνεια με μεγάλες υποθήκες οι τιμές μπορούν να φτάσουν τα 20-40 σεντς ανάλογα με τις εμπράγματες εγγυήσεις και τις προβλέψεις που έχουν σχηματίσει.

Το σχέδιο για τα «προβληματικά» στεγαστικά δάνεια

Διαφορετική θα είναι, όπως φαίνεται, η διαχείριση των «κόκκινων» δανείων των νοικοκυριών, κυρίως των στεγαστικών που «καίνε» χιλιάδες νοικοκυριά. Οι Ελληνες τραπεζίτες έχουν διαμηνύσει ότι δεν ενδιαφέρονται να πάρουν τα σπίτια των οικογενειών, ομοίως και τα ξένα funds δεν σκέπτονται πώς θα αποκτήσουν ένα διαμέρισμα στην Κυψέλη ή στα Πατήσια που δεν έχει μεγάλη αξία. Για ακίνητα πολυτελή, σε ακριβές ή τουριστικές περιοχές σίγουρα υπάρχει ενδιαφέρον, καθώς θα μπορούσαν να αγοραστούν σε χαμηλή τιμή από τους «κόκκινους» ιδιοκτήτες και στη συνέχεια να πουληθούν με κέρδος. Για τη συντριπτική πλειοψηφία των υποθηκευμένων κατοικιών η κυβέρνηση, πέραν του νέου νόμου Κατσέλη, αναζητά ένα νέο τρόπο διαχείρισης που δεν έχει καμιά σχέση με πλειστηριασμούς ή ξεπούλημα. Και στην περίπτωση αυτή «μπούσουλας» της ρύθμισης είναι ο Κώδικας Δεοντολογίας της ΤτΕ που προτείνει μια σειρά από λύσεις. Όπως:

1 Μειωμένες δόσεις και περίοδος χάριτος, αναβολή πληρωμής της δόσης για συγκεκριμένο διάστημα, μειωμένο επιτόκιο για το υπόλοιπο του δανείου. Αυτά είναι βραχυπρόθεσμα μέτρα.

2 Υπάρχουν και τα μακροπρόθεσμα που προβλέπουν π.χ. την αλλαγή του επιτοκίου από κυμαινόμενο σε σταθερό, την δια βίου μείωση του επιτοκίου ή του περιθωρίου κέρδους, μερική διαγραφή κ.λπ.

3 Η λύση της οριστικής διευθέτησης που προτείνει ο Κώδικας περιλαμβάνει π.χ. τη μεταβίβαση ή πώληση του υποθηκευμένου ακινήτου, την πληρωμή ενοικίου αντί δόσης, την ανταλλαγή με στεγαστικό δάνειο μικρότερης αξίας ή με ακίνητο μικρότερο, την πώληση και χρηματοδοτική μίσθωση. Στην περίπτωση της πώλησης του ακινήτου, θα συμφωνείται η βέλτιστη τιμή από τα τρία μέρη (τράπεζα, δανειολήπτης, εταιρεία διαχείρισης) και πιθανότατα ένα «κούρεμα» του δανείου ώστε ο ιδιώτης να απαλλαγεί οριστικά από το βάρος του δανεισμού.

Όλα εξαρτώνται βεβαίως από το προφίλ του δανειολήπτη, αν είναι π.χ. φερέγγυος, η εικόνα των πληρωμών μέχρι να καταστεί «κόκκινος», η πρόθεσή του να συνεργαστεί κ.λπ.