Αμέριμνοι, «τον χαβά μας»

Γύρω μας οι αναταράξεις συνεχίζονται. Την ίδια ώρα, για να θυμηθούμε μια τούρκικη λέξη (υπό τη σκιά άλλωστε του εκεί πραξικοπήματος), το πολιτικό προσωπικό της χώρας συνεχίζει αμέριμνο τον χαβά του.



Σε μια περίοδο που το κρισιμότερο ζητούμενο θα έπρεπε να είναι οι συναινέσεις ως ασπίδα σε ένα επικίνδυνα άνομο διεθνές περιβάλλον, αυτές βεβαίως βρίσκονται στα αζήτητα. Αυτό αποδείχθηκε και από αναγκαίες αναπροσαρμογές του εκλογικού νόμου οι οποίες έπεσαν αναπόφευκτα στο κενό. Διότι παθογενείς κομματικές νοοτροπίες οδηγούν σε παθογενείς συμπεριφορές. Παρά το ότι η οικονομία της χώρας είναι εξαιρετικά εύθραυστη, η Ευρώπη περνά σοβαρότατη δοκιμασία και η Μέση Ανατολή φλέγεται.

Πριν όμως καταλήξουμε στα δικά μας, ας δούμε τη μεγάλη εικόνα στη γείτονα, μετά τον εκεί σεισμό. Με μια έννοια, όπως σημείωνε ο Steven A. Cook, το πραξικόπημα «καθυστέρησε για μια δεκαετία», αφού ο στρατός παρενέβαινε περίπου κάθε δέκα χρόνια. «Καθαρά» πραξικοπήματα είχαμε το 1960, 1971 και 1980. Ενώ εκείνο του 1997 βαπτίστηκε «μεταμοντέρνο». Κάποια εγχώρια ΜΜΕ, στην υστερία τους κατά του Ερντογάν, ξεχνούν ότι αυτός ξεδόντιασε το βαθύ κράτος των στρατηγών. Επί Ερντογάν, η Τουρκία απέκτησε μια κοινοβουλευτική δημοκρατία, έστω κι αν τα τελευταία χρόνια, ο ίδιος διολίσθησε σε αυταρχικές συμπεριφορές. Είναι επίσης ο Ερντογάν που αποδείχθηκε, ως ισχυρότατη προσωπικότητα, έστω και διχαστική, καταλύτης στην αποτυχία των πραξικοπηματιών. Ενώ όπως σημείωναν οι Financial Times, δικαιώθηκε απολύτως, όταν τόνιζε την απειλή μιας τέτοιας κίνησης.

Οι σοβαροί διεθνείς αναλυτές εξηγούν την αποτυχία των πραξικοπηματιών, πέρα από την απήχηση Ερντογάν, στην ωρίμαση της τουρκικής κοινωνίας. Οι πολίτες δεν ήθελαν πλέον τον στρατό στην εξουσία. Πολλοί Τούρκοι στρατηγοί είχαν αποφασίσει να μην εμπλακούν στην πολιτική. Όλα τα κόμματα -ακόμα και οι αντίπαλοι του Ερντογάν - ήταν υπέρ του κοινοβουλευτισμού. Άλλωστε, η Τουρκία ήταν μοντέλο (με την Τυνησία) για την Αραβική Άνοιξη. Δυστυχώς όμως, τόσο η Δύση όσο και η Ρωσία που διέσωσε τον Άσαντ, έκαναν τα στραβά μάτια, όταν το βαθύ κράτος έπνιξε την Αραβική Άνοιξη, ειδικά στην Αίγυπτο. Ποιο ήταν το αποτέλεσμα του κυνισμού αυτού; Η τυφλή βία του ISIS. Που θα παίρνει διάφορες μορφές, όλο και χειρότερες, όσο κυριαρχούν στυγνοί δικτάτορες. Ενώ βεβαίως, τα αστυνομικά μέτρα τύπου Γαλλίας, ούτε με τις δημοκρατικές αρχές ταιριάζουν, ούτε την τρομοκρατία εμποδίζουν. Το αντίθετο μάλιστα. Άλλωστε, γι’ αυτό η Γαλλία ελάχιστα δικαιούται να δίνει μαθήματα στον Ερντογάν για έκτακτα αυταρχικά μέτρα.

Σε αυτή τη μεγάλη εικόνα απειλών, η κωμωδία περί τον εκλογικό νόμο κινείται μεταξύ μιζέριας, φάρσας και μελαγχολίας. Οι κινήσεις του Τσίπρα ήταν κακώς σχεδιασμένες, βιαστικές και μικροκομματικές. Τους έλειπε η σοβαρότητα. Το έδαφος για ένα πιο αναλογικό σύστημα (το οποίο να μην οδηγεί σε de facto ακυβερνησία), έπρεπε να προετοιμαστεί καλύτερα. Ούτως ή άλλως, δυστυχώς, η αντιπολίτευση λειτούργησε και αυτή μικροκομματικά και ανεύθυνα. Η ΝΔ που προηγείται χωρίς δυναμική στις δημοσκοπήσεις, δεν πρόκειται να κερδίσει αυτοδυναμία. Όμως, η πιο άτολμη και ανεύθυνη στάση είναι εκείνη του τοξικού ΠΑΣΟΚ, που ονειρεύεται κέρδη στον χώρο της Κεντροαριστεράς. Έχοντας αδύναμη ηγεσία, γύμνια στελεχών και ανύπαρκτη στρατηγική. Φυσικά, ούτε η Γεννηματά ούτε ο Θεοδωράκης -με ένα Ποτάμι που έγινε ρυάκι- μπορούν να ανταγωνιστούν τον Τσίπρα.

Η χώρα διαθέτει τις αντικειμενικές δυνατότητες για μια νέα φάση συναίνεσης. Και τούτο, διότι πάνω απ’ όλα, το εκλογικό σώμα δεν επιθυμεί την αυτοδυναμία για κανέναν! Άρα, αφού είναι αναγκασμένοι οι πολιτικοί να ζήσουν με κυβερνήσεις συνεργασίας, δεν ήταν πλέον καιρός να δημιουργήσουν την αναγκαία κουλτούρα γι’ αυτή την προοπτική; Και τούτο πολύ περισσότερο, αφού όλα γύρω μας είναι αποσταθεροποιητικά; Όμως, αυτό προϋποθέτει να εξοριστεί η προγενέστερη άρρωστη κουλτούρα. Κάτι, που δυστυχώς δεν πρόκειται να συμβεί. Το κομματικό σύστημα στη χώρα έχει πάντα τον χαβά του.