Τα καλά νέα είναι ότι η Ελλάδα συνεχίζει να επιτυγχάνει πολύ θετικές επιδόσεις στο "τερέν" των αγορών μετά και τη χθεσινή - τρίτη κατά σειρά από το ξέσπασμα της υγειονομικής κρίσης - επιτυχή έξοδο στις αγορές μέσω της έκδοσης 10ετούς ομολόγου από την οποία άντλησε 2,5 δισ. ευρώ με επιτόκιο 1,2 δισ. ευρώ (το χαμηλότερο ιστορικά).
Το ζήτημα είναι ότι το παζλ των δημοσιονομικών και ταμειακών δυνατοτήτων που έχει η κυβέρνηση για έκτακτα μέτρα στήριξης αλλά και για μόνιμες μειώσεις εισφορών και φόρων δυσκολεύει από μία τρίτη παράμετρο.
Ο λόγος για την ανάγκη ενίσχυσης της αποτρεπτικής δύναμης της χώρας. Δηλαδή για αμυντικές δαπάνες οι οποίες δεν είχαν προφανώς υπολογιστεί στο φετινό Προϋπολογισμό αλλά ούτε και στον αρχικό σχεδιασμό των παρεμβάσεων που έγιναν μετά το ξέσπασμα της υγειονομικής κρίσης.
Οι εν λόγω δαπάνες - όπως και τα 1,5 δισ. ευρώ των αναδρομικών που πρέπει να αποδοθούν σε συνταξιούχους - δεν εντάσσονται στη "γενική ρήτρα διαφυγής" που ισχύει στην ΕΕ. Δηλαδή στο δικαίωμα της χώρας (όπως όλων των κρατών ανά την Ευρώπη) για όλο το 2020 και πιθανόν για το 2021 να προβαίνουν σε δαπάνες στήριξης της οικονομίας. Η εν λόγω δημοσιονομική ελευθερία "περιορίζεται" στις δράσεις που αποδεδειγμένα συνδέονται με την πανδημία (ρευστότητα, κοινωνική στήριξη, σύστημα υγείας, απασχόληση).
Έτσι, δημιουργείται η ανάγκη διατήρησης "πυρομαχικών" σε ταμειακό αλλά και σε δημοσιονομικό επίπεδο, ούτως ώστε να στηριχθεί, αν χρειαστεί, ακόμα και από φέτος η αποτρεπτική δύναμη της χώρας. Την εν λόγω ανάγκη επανέλαβε χθες ο υπουργός οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας και είναι μία από τις ασάφειες που υφίστανται στο πεδίο της δημοσιονομικής πολιτικής. Υπάρχουν όμως και άλλα μέτωπα.
Ανακοινώσεις για το ΑΕΠ δευτέρου τριμήνου
Σήμερα η ΕΛΣΤΑΤ αναμένεται να ανακοινώσει τα στοιχεία για την πορεία του ΑΕΠ κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2020. Στα υπόλοιπα κράτη οι ανακοινώσεις έχουν γίνει (flash estimates που δεν δημοσιεύονται στην Ελλάδα) με τη μέση μείωση του ΑΕΠ ανά την Ευρωζώνη να είναι στο 15% το δεύτερο τρίμηνο και σε επίπεδο ΕΕ στο 14,1%. Στην Ισπανία η πτώση έφτασε στο 22,1%, στην Ιταλία στο 17,3% και στη Γερμανία 11,7%. Νεότερες ανακοινώσεις αναμένονται σε πανευρωπαϊκό επίπεδο εντός των ημερών (οι οποίες θα περιλαμβάνουν πλέον και τα ελληνικά στοιχεία).
Η πτώση του ΑΕΠ το δεύτερο τρίμηνο στην Ελλάδα αποτελεί έναν ακόμη παράγοντα αβεβαιότητας. Μένει να φανεί αν θα προσαρμόσει την προσωρινή εκτίμηση της κυβέρνησης ότι η μείωση του ΑΕΠ στο σύνολο του 2020 μπορεί να συγκρατηθεί στο 8%, δηλαδή στο δυσμενές σενάριο που είχε διαμορφωθεί κατά την αρχή της Πανδημίας.
Οι εν λόγω οικονομικές εξελίξεις, τα περιθώρια για πρόσθετα μέτρα στήριξης, αλλά και η θέση (που θα υπερασπιστεί και η ελληνική πλευρά) για παράταση της ρήτρας γενικής διαφυγής και το 2021 αναμένεται να συζητηθεί στο Eurogroup της 11ης Σεπτεμβρίου.
Αναλόγως θα προσαρμοστούν και οι τελικές ανακοινώσεις του Πρωθυπουργού όπως θα γίνουν λίγο αργότερα από τη ΔΕΘ αναφορικά με το πακέτο των μέτρων στήριξης προσωρινού χαρακτήρα (που συνδέονται με την πανδημία), αλλά και με τις μόνιμες μειώσεις εισφορών και φόρων που σχεδιάζεται να ακολουθήσουν αμέσως μετά.
Όπως ανέφερε ο υπουργός οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας προς το παρόν η κυβέρνηση κινείται προσεκτικά. Και τούτο καθώς υπάρχουν και επιπλέον αβεβαιότητες: δεν είναι σαφής ακόμη η πορεία της υγειονομικής κρίσης (που γνωρίζει διεθνώς νέα έξαρση με δηλώσεις από τον ιατρικό κόσμο για έναν ακόμη πιο δύσκολο χειμώνα), όπως επίσης και το πότε θα εκταμιευθούν και ποια θα είναι η ροή των χρηματοδοτήσεων από την ΕΕ (με δεδομένο ότι ακόμα δεν έχουν ληφθεί οι τελικές αποφάσεις για το νέο σχέδιο ανάκαμψης).
Πάντως, η κυβέρνηση προετοιμάζει εντατικά το σχέδιό της για το Ταμείο Ανάκαμψης των έως 32 δισ. ευρώ, επιλέγοντας έργα και μεταρρυθμίσεις που θα ενεργοποιηθούν εμπροσθοβαρώς. Και τούτο ούτως ώστε να δώσει προς τα έξω το "σήμα" των μεταρρυθμίσεων και των επενδύσεων, αλλά και για να στηρίξει την ανάκαμψη της οικονομίας και την γρηγορότερη έλευση των χρημάτων από την ΕΕ (πέραν της προκαταβολής των 2 δισ. ευρώ που αναμένεται πιθανότατα το καλοκαίρι του 2021).
