Κουτσά-στραβά, γυρίζει η σελίδα;

Μέχρι τώρα υπήρχε η αίσθηση ενός απόλυτου οικονομικού τέλματος. Η χρονιά που διανύουμε αναμενόταν να είναι από τις πιο δύσκολες. Και ήταν. Με τον καταιγισμό των επίπονων μέτρων δεν υπήρχε χώρος για να ξεμυτίσει ούτε ελάχιστο φως στον ορίζοντα.



Όμως, κάτι αρχίζει να αλλάζει στο τρίτο τρίμηνο. Μέσα από το τέλμα ξεπηδούν για πρώτη φορά ενδείξεις κίνησης, ώστε η χώρα να βγει από τον στραγγαλισμό της ύφεσης. Ακόμη και εμμονικά αρνητικοί σχολιαστές αναγνωρίζουν βήματα σταθεροποίησης. Οι πιο αντικειμενικοί κάνουν (σωστά) λόγο για «χαραμάδες αισιοδοξίας». Ενώ σημείωνε πως υπάρχουν πλέον τα «πρώτα θετικά σημάδια». Φυσικά, η σελίδα δεν έχει ακόμη γυρίσει.

Πολλοί δείκτες παρουσιάζουν αισθητή βελτίωση εν σχέσει με τις πιο απαισιόδοξες εκτιμήσεις. Υπάρχει -και αυτό είναι το σημαντικότερο- τάση εξόδου από την ύφεση. Το ΑΕΠ εμφανίζει άνοδο στο 1,5% το τρίτο τρίμηνο σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του περασμένου χρόνου. Οι εκτιμήσεις της Ε.Ε. είναι ότι η οικονομία θα αναπτυχθεί με 2,7% το 2017 και 3,1% το 2018. Η μέση ύφεση για το 2016 εκτιμάται πως θα είναι χαμηλότερη από την προβλεπόμενη (0,3%). Ο ΣΕΒ καταγράφει επίσης μικρή βελτίωση στο οικονομικό κλίμα, που βεβαίως παραμένει πάντα βαρύ. Θετικά κινούνται και οι εξαγωγές με αύξηση 7% στο δίμηνο Ιουλίου - Αυγούστου. Ανοδικά -έστω και ασθενικά- κινείται και η κατανάλωση. Παρά τις δυσμενείς προβλέψεις, τα έσοδα έχουν αυξηθεί εντυπωσιακά. Φυσικά, το κόστος της υπερφορολόγησης παραμένει καταλυτικό για τις επιχειρήσεις, τις επενδύσεις και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Φαίνεται πάντως να περιορίζονται αισθητά οι δημόσιες δαπάνες. Η όποια μικρή μείωση της ανεργίας ωχριά μπροστά στο μέγεθος του προβλήματος, που δεν είναι περαστικό.

Πέρα από τους δείκτες, υπάρχουν και άλλα ενθαρρυντικά σημάδια σε κάποια μέτωπα. Κατ’ αρχήν, είναι ορατή μια πραγματικότητα στρατηγικού χαρακτήρα: Το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης με επικεφαλής τον Ευκλείδη Τσακαλώτο έχει χτίσει γέφυρες εμπιστοσύνης με τους εταίρους. Η απουσία αξιοπιστίας που προκαλούσαν όλες οι κυβερνήσεις της κρίσης, σε όλους τους Ευρωπαίους, ήταν μια μεγάλη και βαθιά πληγή. Δηλητηρίαζε κάθε πτυχή της διαπραγμάτευσης. Αποκορύφωμα αποτέλεσε ο Βαρουφάκειος φάση, που οδηγούσε τη χώρα στην καταστροφή. Γι’ αυτό έχει τεράστια σημασία η απρόσμενη πρόσφατη αποστροφή του Ντάισελμπλουμ που δήλωσε: «Η νυν ελληνική κυβέρνηση φαίνεται να είναι πολύ δεσμευμένη και εργάζεται πολύ πιο εποικοδομητικά απ’ ό,τι οι προηγούμενες κυβερνήσεις»! Ο έπαινος αποτελεί μια νέα σελίδα για τη χώρα στην τωρινή πορεία της.

Με αυτό το νέο κλίμα που διαμορφώνεται στην Ευρώπη, μπορεί να κατανοήσει κανείς το πώς ο Μπαράκ Ομπάμα έδωσε εύσημα στην κυβέρνηση και ειδικά στον Αλέξη Τσίπρα για τις μεταρρυθμιστικές του προσπάθειες. Ακόμη κι αν κάποιος θεωρήσει τους επαίνους τμήμα των δημοσίων σχέσεων στον χώρο της πολιτικής, κάτι τέτοιο δεν θα είχε λεχθεί, αν το κλίμα για τη χώρα δεν είχε αλλάξει μετά από τόσα χρόνια αναξιοπιστίας. Η Ελλάδα μπορεί να παραμένει ένα πρόβλημα για την Ευρώπη, αλλά πλέον δεν αντιμετωπίζεται ως «μαύρο πρόβατο». Άλλωστε, μεταρρυθμίσεις και ζωτικές ιδιωτικοποιήσεις που υλοποιούνται από μια αριστερή κυβέρνηση (έστω και μετά από μια αρχική καταιγίδα), δεν έγιναν εδώ και χρόνια από παραδοσιακές «αστικές» κυβερνήσεις. Διότι αυτές ήταν δέσμιες ενός πελατειακού κρατισμού. Άλλωστε, η παταγώδης αποτυχία τους ήταν εκείνη που εκτόξευσε τον ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία.

Θετικό μήνυμα εστάλη άλλωστε στην Ευρώπη από τον ανασχηματισμό της κυβέρνησης. Όπως σημειώσαμε από το βήμα αυτό, είναι η πρώτη φορά που ο Τσίπρας λειτούργησε συγκροτημένα ως πρωθυπουργός και όχι ως κομματικός ηγέτης. Όσο έμενε εγκλωβισμένος στον κομματικό του μικρόκοσμο δεν υπήρχε σταθερή προοπτική για μεταρρυθμίσεις και άρα για μια δυναμική βιώσιμης ανάπτυξης. Φυσικά, τα βήματα αυτά γίνονται με δεδομένο ένα συνολικά άρρωστο κομματικό σύστημα, με τραγική έλλειψη ικανών στελεχών. Τούτο αντανακλάται και στη «σκιώδη κυβέρνηση» της ΝΔ, που προκαλεί θλίψη με το υλικό της. Το κομματικό σύστημα λοιπόν παραμένει πάντα βαρύτατο φορτίο για τη χώρα. Παρ’ όλα αυτά, μια τσαλακωμένη σελίδα μοιάζει να γυρίζει ελαφρά για την πορεία του τόπου. Έστω και «κουτσά - στραβά».