Αλλάζουν τα πάντα στα επιδόματα ενός εκατομμυρίου Ελλήνων

Αλλάζουν όλα σε 135 επιδόματα μέσα στο 2017 για περισσότερους από 1 εκατ. δικαιούχους, εκ των οποίων η πλειοψηφία (870.000 δικαιούχοι) λαμβάνουν το επίδομα τέκνου και το ειδικό επίδομα τρίτεκνης και πολύτεκνης οικογένειας.



Το συνολικό κόστος όλων των επιδομάτων ξεπερνά το 1,7 δισ. ευρώ. Από το ποσό αυτό τα 650 εκατ. ευρώ καταβάλλονται για τα οικογενειακά επιδόματα και άλλα 700 εκατ. ευρώ για τα προνοιακά επιδόματα αναπήρων και άλλων ειδικών κατηγοριών. Περίπου 110 εκατ. ευρώ είναι για το επίδομα θέρμανσης, 73 εκατ. ευρώ για την επιστροφή φόρου πετρελαίου στους αγρότες, 88 εκατ. ευρώ για ειδικές φοροαπαλλαγές ναυτικών.

Στα επιδόματα αυτά έρχονται σαρωτικές αλλαγές μέσα στο 2017, καθώς η κυβέρνηση δεσμεύτηκε με το τρίτο μνημόνιο να αναδιατάξει τον χάρτη των επιδομάτων, ώστε άλλα να καταργηθούν, άλλα να συγχωνευθούν και άλλα να καταβάλλονται με αυστηρότερα κοινωνικά και εισοδηματικά κριτήρια.

Από την αλλαγή του χάρτη των επιδομάτων θα προκύψουν εξοικονομήσεις που θα διοχετευθούν σε κοινωνικές υπηρεσίες με έμφαση σε όσους δηλώνουν χαμηλό εισόδημα, και κυρίως εισόδημα στα όρια της φτώχειας, δηλαδή κοντά στις 6.000 ευρώ τον χρόνο. Μοιραία χιλιάδες σημερινοί δικαιούχοι θα πάψουν να τα λαμβάνουν.

Τελευταία φορά

Στο στόχαστρο των αλλαγών μπαίνουν τα οικογενειακά επιδόματα τέκνων, τριτέκνων και πολυτέκνων που θα καταβληθούν για τελευταία φορά με τη σημερινή τους μορφή και κριτήρια μέσα στο 2017.

Σύμφωνα με τον Ελεύθερο Τύπο, αυτό που σχεδιάζεται είναι η κατάργηση και ενοποίηση των σημερινών ποσών σε ένα επίδομα για όσους έχουν τρία και άνω παιδιά με νέα κριτήρια εισοδήματος που θα είναι χαμηλότερα από τα σημερινά. Ηδη, συζητείται να μπει χαμηλότερος κόφτης εισοδήματος για το ειδικό επίδομα των 500 ευρώ ετησίως ανά παιδί που καταβάλλεται σε τρίτεκνους και πολύτεκνους πέραν του ενιαίου επιδόματος τέκνων. Ο κόφτης είναι πιθανό να αφήσει εκτός τους τρίτεκνους με ετήσιο εισόδημα άνω των 30.000 ευρώ και τους πολύτεκνους με εισόδημα άνω των 40.000 ευρώ, ενώ με τα κριτήρια που ισχύουν σήμερα και θα ισχύουν και το 2017, εισπράττουν τα επιδόματα με εισόδημα ως 45.000 ευρώ οι τρίτεκνοι και ως 52.000 ευρώ οι πολύτεκνοι.

Η χορήγησή τους όμως με τα νέα κριτήρια δεν προϋποθέτει σε καμία περίπτωση ότι θα παίρνουν και το ίδιο ποσό. Για παράδειγμα μια τρίτεκνη οικογένεια με εισόδημα 20.000 ευρώ δικαιούται 1.500 ευρώ τον χρόνο από το ειδικό επίδομα τριτέκνων (500 ευρώ ανά παιδί από το τρίτο και πάνω) και άλλα 960 ευρώ από το ενιαίο επίδομα που χορηγείται σε όλους όσοι έχουν ένα ή περισσότερα παιδιά. Με την ενοποίηση των δύο επιδομάτων είναι πιθανό το ποσό να περιοριστεί μόνο στο ύψος του ειδικού επιδόματος και να παίρνει τα 1.500 ευρώ από το 2018 και μετά. Η απώλεια των 960 ευρώ θα διοχετευθεί σε άλλες μορφές ενίσχυσης της οικογένειας, που το υπουργείο Εργασίας τις συνδυάζει με την παροχή περίθαλψης ή τη χρηματοδότηση πολιτικών απασχόλησης κ.λπ.

Ο άξονας των αλλαγών περιγράφεται στο κείμενο του επικαιροποιημένου μνημονίου, όπου γίνεται λόγος για ενοποίηση του επιδόματος τέκνων και του ειδικού επιδόματος τριτέκνων και πολυτέκνων σε ένα ποσό με νέα κριτήρια, που αναλύονται στην πολυσέλιδη έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας, η οποία ανέλαβε έναντι αδράς αμοιβής να προτείνει ποια επιδόματα χρήζουν επανεξέτασης, μείωσης ή και πλήρους κατάργησης.

Στην έκθεσή της η Παγκόσμια Τράπεζα, αναφέρει το Εθνος, περιγράφει 4 σενάρια και προτείνει ενοποίηση του ενιαίου επιδόματος τέκνων με το επίδομα τριτέκνων/πολυτέκνων, αναναπροσαρμογή προς τα κάτω των εισοδηματικών κριτηρίων, ώστε τα χρήματα που περισσεύουν να χρησιμοποιηθούν για αύξηση του ποσού ανά παιδί. Στο στόχαστρο η Τράπεζα βάζει κυρίως τους τριτέκνους που είναι στις ανώτερες εισοδηματικές κατηγορίες. Παρ' όλα αυτά, στο υπουργείο Εργασίας επιμένουν πως έχουν επεξεργαστεί πάνω από 10 δικά τους σενάρια.

Αντίστοιχα μέχρι τον επόμενο Σεπτέμβρη πρέπει να μπει σε πιλοτική εφαρμογή το νέο καθεστώς αντιμετώπισης της αναπηρίας. Στόχος είναι να μπουν κοινοί κανόνες για όλα τα επιδόματα και να αναδιοργανωθούν εκ βάθρων τα ΚΕΠΑ, με σαφή διαχωρισμό ανάμεσα στην αναπηρία και στις χρόνιες παθήσεις. «Πρέπει να αλλάξει το ιατροκεντρικό μοντέλο προσέγγισης», εξηγούν κρατικοί αξιωματούχοι προαναγγέλλοντας ένα νέο σύστημα πρόσβασης στα αναπηρικά επιδόματα.

Ανακοινώνοντας την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων στο σκέλος που την αφορά η κ. Φωτίου εξήγησε ότι η χρηματοδότηση του ΚΕΑ «κλείδωσε» με την ενσωμάτωση μόνο τεσσάρων προνοιακών επιδομάτων και «ψαλίδι» σε φοροαπαλλαγές από το 2018. «Καταφέραμε να διαγράψουμε τη μνημονιακή υποχρέωση για εξοικονόμηση 0,5% του ΑΕΠ από την Πρόνοια», δήλωσε. Από το 2017 καταργούνται επιδόματα 8 εκατ. € και η δαπάνη τους ενσωματώνεται στο ΚΕΑ -αλληλοεπικαλύπτονται- ενώ άλλα 2 εκατ. € καταργούνται από το 2018:

• Επίδομα Ενδειας. Δινόταν από τους δήμους μαζί με το φυσικών καταστροφών. Αφορούσε 500-1.300 ωφελουμένους με προϋπολογισμό 2,8 εκατ. €.
• Aπροστάτευτων τέκνων. Αφορούσε 13.000 ωφελουμένους με προϋπολογισμό στα 5,2 εκατ. € Ενσωματώνεται στο ΚΕΑ σταδιακά. Τα 3,9 το '17 και τα υπόλοιπα το '18.
• Επίδομα για αντιμετώπιση της σχολικής διαρροής. Αφορούσε 5.000 ωφελουμένους με προϋπολογισμό 1,75 εκατ. €. Για την είσπραξη του ΚΕΑ η παρακολούθηση του σχολείου είναι υποχρεωτική.
• Επίδομα ΟΑΕΔ για νεοεισερχομένους στην αγορά εργασίας. Αφορούσε 5.500 ωφελουμένους με μεταφερόμενο προϋπολογισμό 2 εκατ. €.

Συνδυαστικά από το 2018 στον «κουμπαρά» του ΚΕΑ μπαίνουν και εξοικονομήσεις από φοροαπαλλαγές συνολικού ύψους 100-180 εκατ. €. «Ψαλίδι» μπαίνει σε:
• φοροαπαλλαγές ναυτικών
• έκπτωση 1,5% από την παρακράτηση φόρου σε μισθωτούς και συνταξιούχους
• επίδομα θέρμανσης (η λογική είναι τα εισοδηματικά κριτήρια να συμπληρωθούν με κριτήρια απομόνωσης και κλιματολογικά)
• φοροαπαλλαγές για ιατρικά έξοδα (80 εκατ. €). Εξετάζεται να διατηρηθούν μόνο για πληρωμές με «ηλεκτρονικό χρήμα».