Με πρόβλεψη για ισχυρό ρυθμό ανάπτυξης το 2020 -αισθητά άνω του 2%, ενδεχομένως και στο όριο του 3%- με μέτρα που μπορούν να έχουν θετικό δημοσιονομικό αντίκτυπο, χωρίς όμως να επιφέρουν πρόσθετες φορολογικές επιβαρύνσεις, με το σύνολο των εξαγγελιών του πρωθυπουργού κοστολογημένο με περίπου 1 δισ. ευρώ, αλλά και χωρίς καμία πρόβλεψη για αξιοποίηση των κερδών από τα ANFAs και τα SMPs (τουλάχιστον σε αυτήν τη φάση) αναμένεται να κατατεθεί την προσεχή Δευτέρα στη Βουλή το προσχέδιο του προϋπολογισμού.
Οι επαφές με τους θεσμούς για την οριστικοποίηση του προσχεδίου συνεχίζονται (αναμένεται, μάλιστα, να συνεχιστούν και μετά τη Δευτέρα, καθώς η πραγματική καταληκτική ημερομηνία είναι η 15η Οκτωβρίου, όταν ο ελληνικός προϋπολογισμός θα σταλεί στην Κομισιόν) καθώς, ενώ ο προϋπολογισμός θα προβλέπει πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ, οι δανειστές εξακολουθούν να διαγιγνώσκουν δημοσιονομικό κενό.
Οι επαφές με τους θεσμούς
Το προσχέδιο κατατίθεται στη Βουλή στις 7 Οκτωβρίου και μία εβδομάδα αργότερα θα πρέπει να σταλεί και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο πλαίσιο των διαδικασιών του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Η ελληνική κυβέρνηση θέλει να συντάξει προϋπολογισμό που θα ενσωματώνει το σύνολο των μέτρων που εξήγγειλε ο πρωθυπουργός στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, χωρίς όμως να προκαλέσει «ερωτήματα» από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην έκθεση που θα συντάξει αυτή μέσα στον Νοέμβριο. Η νέα κυβέρνηση, δηλαδή, θέλει να διασφαλίσει ότι δεν θα υπάρξει καμία διαφορετική αντιμετώπιση του προϋπολογισμού συγκριτικά με πέρυσι, όταν η Ελλάδα μπήκε σε μια μικρή λίστα χωρών για τις οποίες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν διατύπωσε κανένα ερώτημα.
Οι θεσμοί εξακολουθούν να κάνουν διάγνωση για δημοσιονομικό κενό αρκετών εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ και η ελληνική πλευρά επιδιώκει -προσκομίζοντας συνεχώς νέα στοιχεία, αλλά και προτείνοντας μέτρα μεταρρυθμιστικού χαρακτήρα που μπορούν να έχουν θετικό δημοσιονομικό αποτέλεσμα- να τεκμηριώσει τις δικές της θέσεις περί δυνατότητας παραγωγής πρωτογενούς πλεονάσματος 3,5% το 2020, ακόμη και με το σύνολο των μέτρων που ανακοίνωσε στη Θεσσαλονίκη ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Το ενδεχόμενο το προσχέδιο του προϋπολογισμού να καταρτιστεί με δύο σενάρια παραμένει ανοικτό, ενώ το οικονομικό επιτελείο αναμένεται να ενσωματώσει στο προσχέδιο πρόβλεψη για ισχυρή ανάπτυξη στο όριο του 3% για το 2020, η οποία όμως επίσης αμφισβητείται από τους θεσμούς, δεδομένης και της κρίσης που αρχίζει να γίνεται ιδιαίτερα αισθητή στην Ευρώπη.
Τα μέτρα του 1 δισ. ευρώ
Η ελληνική πλευρά υποστηρίζει ότι ο ισχυρός ρυθμός ανάπτυξης θα έρθει και από την ενεργοποίηση των φιλοαναπτυξιακών μέτρων του 1 δισ. ευρώ (κυρίως τη μείωση του συντελεστή φορολόγησης των επιχειρήσεων), αλλά και από την ταχεία προώθηση των μεταρρυθμίσεων, ειδικά αυτών που σχετίζονται με την προσέλκυση επενδύσεων. Γι’ αυτό και το προσχέδιο θα προβλέπει πιστή εκτέλεση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων για πρώτη φορά ύστερα από χρόνια υποεκτέλεσης (οι δαπάνες του ΠΔΕ ήταν το βασικό εργαλείο παραγωγής των υπερπλεονασμάτων μετά το 2015). Αυτή η εκτίμηση, βέβαια, αμφισβητείται από τους θεσμούς, καθώς για να υλοποιηθεί ο ισχυρός ρυθμός ανάπτυξης θα πρέπει η Ελλάδα να ακολουθήσει τον δικό της μοναχικό δρόμο. Αν επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις ότι το 2020 θα είναι μια δύσκολη χρονιά για την ευρωπαϊκή οικονομία, αυτό δεν θα καταστεί εύκολα εφικτό λόγω της μεγάλης εξάρτησης στη μεταβολή του ΑΕΠ, κυρίως από τις εξαγωγές και τον τουρισμό.
Ενδεχόμενο για δύο σενάρια
Στο ερώτημα αν το προσχέδιο του προϋπολογισμού θα ενσωματώνει δύο σενάρια -όπως συνέβη πέρυσι- ή όχι, το οικονομικό επιτελείο προς το παρόν δεν δίνει απάντηση αφήνοντας όλα τα ενδεχόμενα ανοικτά. Σε κάθε περίπτωση, είναι πολύ πιθανό το ενδεχόμενο να υπάρχει το «σενάριο βάσης», αλλά και ένας δεύτερος πίνακας στον οποίο θα ενσωματώνονται και οι εξαγγελίες του πρωθυπουργού στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης. Για την κοστολόγηση των μέτρων, κυβέρνηση και θεσμοί έχουν έρθει πολύ κοντά, με τον συνολικό λογαριασμό να εκτιμάται πλέον σε περίπου 1 δισ. ευρώ.
«Κλειδί» τα έσοδα του Σεπτεμβρίου
Τα επόμενα 24ωρα οι διαβουλεύσεις θα είναι συνεχείς με τους θεσμούς, καθώς καταφθάνουν στοιχεία από την εκτέλεση του φετινού προϋπολογισμού, αλλά και από την πορεία της ρύθμισης των 120 δόσεων, που επίσης έχει μπει στο μικροσκόπιο, τα οποία η ελληνική πλευρά θέλει να αξιοποιήσει για να τεκμηριώσει τη θέση της περί μη ύπαρξης δημοσιονομικού κενού. Ήδη από χθες το Γενικό Λογιστήριο έχει πλήρη εικόνα για την πορεία των εσόδων κατά τον μήνα Σεπτέμβριο, στοιχεία τα οποία θεωρούνται εξαιρετικά σημαντικά για τους ακόλουθους λόγους:
1. Τον Σεπτέμβριο καταβλήθηκε από τους ιδιοκτήτες ακινήτων η πρώτη δόση του φετινού ΕΝΦΙΑ. Εκτός από τους συμψηφισμούς που έκανε η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων και οποίοι «τεχνικά» φουσκώνουν την εισπραξιμότητα του ΕΝΦΙΑ (καθώς τα ποσά από επιστροφές φόρου συμψηφίζονται με τις δόσεις του ΕΝΦΙΑ), η κυβέρνηση θέλει πολύ υψηλές επιδόσεις σε επίπεδο εισπραξιμότητας για να δείξει ότι οι μειώσεις που έγιναν (μεσοσταθμικά κατά 22%) περιορίζουν το ποσό του απλήρωτου ΕΝΦΙΑ. Ήδη από την ψήφιση του νόμου για τον μειωμένο ΕΝΦΙΑ η κυβέρνηση είχε θέσει ως στόχο την αύξηση του συντελεστή εισπραξιμότητας του φόρου κατοχής ακινήτων από το 75% που ήταν πέρυσι στο 82% φέτος.
2. Ο Σεπτέμβριος ήταν ο πρώτος μήνας κατά τον οποίο συνέπεσε η πληρωμή του φόρου εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων με τον ΕΝΦΙΑ. Επίτευξη του δημοσιονομικού στόχου για τον συγκεκριμένο μήνα, εκτός του ότι διασφαλίζει σε πολύ μεγάλο βαθμό την επίτευξη του φετινού δημοσιονομικού στόχου, δημιουργεί θετικό κλίμα και για την εκτέλεση του προϋπολογισμού της επόμενης χρονιάς.
3. Το μεγάλο στοίχημα είναι η πορεία των εισπράξεων του ΦΠΑ. Η πολύ θετική πορεία μέχρι τον Αύγουστο έχει δημιουργήσει προσδοκίες ότι μπορεί να υπάρξει αντίστοιχη πορεία και το 2020. Η προσδοκία έχει δημιουργηθεί επειδή τα έσοδα από τον ΦΠΑ έχουν κινηθεί αισθητά πάνω από τον στόχο, παρά τη μείωση των φορολογικών συντελεστών. Αντίστοιχη πορεία τον Σεπτέμβριο θα πιστοποιήσει ότι η άνοδος των εισπράξεων από τον ΦΠΑ δεν έχει συγκυριακό χαρακτήρα, αλλά οφείλεται σε μόνιμους παράγοντες, όπως η βελτίωση της εισπραξιμότητας ή η αύξηση του βαθμού φορολογικής συμμόρφωσης.
4. O Σεπτέμβριος ήταν ένας μήνας γεμάτος από τη ρύθμιση των 120 δόσεων, καθώς οι οφειλέτες λειτούργησαν υπό την πίεση ότι η προθεσμία θα εκπνεύσει στις 30 Σεπτεμβρίου. Έτσι, οι δημοσιονομικές επιπτώσεις -ανεξάρτητα από το ότι δόθηκε μια ακόμη ολιγοήμερη παράταση- είναι πλέον ξεκάθαρες, καθώς η ΑΑΔΕ έχει εικόνα για το πόσοι εντάχθηκαν στη ρύθμιση, για το πόσα χρήματα διέθεσαν ως προκαταβολή, αλλά και το ποιες θα είναι οι μηνιαίες εισπράξεις από εδώ και στο εξής λόγω των δόσεων.
Οι επαφές με τους θεσμούς για την οριστικοποίηση του προσχεδίου συνεχίζονται (αναμένεται, μάλιστα, να συνεχιστούν και μετά τη Δευτέρα, καθώς η πραγματική καταληκτική ημερομηνία είναι η 15η Οκτωβρίου, όταν ο ελληνικός προϋπολογισμός θα σταλεί στην Κομισιόν) καθώς, ενώ ο προϋπολογισμός θα προβλέπει πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ, οι δανειστές εξακολουθούν να διαγιγνώσκουν δημοσιονομικό κενό.
Οι επαφές με τους θεσμούς
Το προσχέδιο κατατίθεται στη Βουλή στις 7 Οκτωβρίου και μία εβδομάδα αργότερα θα πρέπει να σταλεί και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο πλαίσιο των διαδικασιών του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Η ελληνική κυβέρνηση θέλει να συντάξει προϋπολογισμό που θα ενσωματώνει το σύνολο των μέτρων που εξήγγειλε ο πρωθυπουργός στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, χωρίς όμως να προκαλέσει «ερωτήματα» από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην έκθεση που θα συντάξει αυτή μέσα στον Νοέμβριο. Η νέα κυβέρνηση, δηλαδή, θέλει να διασφαλίσει ότι δεν θα υπάρξει καμία διαφορετική αντιμετώπιση του προϋπολογισμού συγκριτικά με πέρυσι, όταν η Ελλάδα μπήκε σε μια μικρή λίστα χωρών για τις οποίες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν διατύπωσε κανένα ερώτημα.
Οι θεσμοί εξακολουθούν να κάνουν διάγνωση για δημοσιονομικό κενό αρκετών εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ και η ελληνική πλευρά επιδιώκει -προσκομίζοντας συνεχώς νέα στοιχεία, αλλά και προτείνοντας μέτρα μεταρρυθμιστικού χαρακτήρα που μπορούν να έχουν θετικό δημοσιονομικό αποτέλεσμα- να τεκμηριώσει τις δικές της θέσεις περί δυνατότητας παραγωγής πρωτογενούς πλεονάσματος 3,5% το 2020, ακόμη και με το σύνολο των μέτρων που ανακοίνωσε στη Θεσσαλονίκη ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Το ενδεχόμενο το προσχέδιο του προϋπολογισμού να καταρτιστεί με δύο σενάρια παραμένει ανοικτό, ενώ το οικονομικό επιτελείο αναμένεται να ενσωματώσει στο προσχέδιο πρόβλεψη για ισχυρή ανάπτυξη στο όριο του 3% για το 2020, η οποία όμως επίσης αμφισβητείται από τους θεσμούς, δεδομένης και της κρίσης που αρχίζει να γίνεται ιδιαίτερα αισθητή στην Ευρώπη.
Τα μέτρα του 1 δισ. ευρώ
Η ελληνική πλευρά υποστηρίζει ότι ο ισχυρός ρυθμός ανάπτυξης θα έρθει και από την ενεργοποίηση των φιλοαναπτυξιακών μέτρων του 1 δισ. ευρώ (κυρίως τη μείωση του συντελεστή φορολόγησης των επιχειρήσεων), αλλά και από την ταχεία προώθηση των μεταρρυθμίσεων, ειδικά αυτών που σχετίζονται με την προσέλκυση επενδύσεων. Γι’ αυτό και το προσχέδιο θα προβλέπει πιστή εκτέλεση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων για πρώτη φορά ύστερα από χρόνια υποεκτέλεσης (οι δαπάνες του ΠΔΕ ήταν το βασικό εργαλείο παραγωγής των υπερπλεονασμάτων μετά το 2015). Αυτή η εκτίμηση, βέβαια, αμφισβητείται από τους θεσμούς, καθώς για να υλοποιηθεί ο ισχυρός ρυθμός ανάπτυξης θα πρέπει η Ελλάδα να ακολουθήσει τον δικό της μοναχικό δρόμο. Αν επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις ότι το 2020 θα είναι μια δύσκολη χρονιά για την ευρωπαϊκή οικονομία, αυτό δεν θα καταστεί εύκολα εφικτό λόγω της μεγάλης εξάρτησης στη μεταβολή του ΑΕΠ, κυρίως από τις εξαγωγές και τον τουρισμό.
Ενδεχόμενο για δύο σενάρια
Στο ερώτημα αν το προσχέδιο του προϋπολογισμού θα ενσωματώνει δύο σενάρια -όπως συνέβη πέρυσι- ή όχι, το οικονομικό επιτελείο προς το παρόν δεν δίνει απάντηση αφήνοντας όλα τα ενδεχόμενα ανοικτά. Σε κάθε περίπτωση, είναι πολύ πιθανό το ενδεχόμενο να υπάρχει το «σενάριο βάσης», αλλά και ένας δεύτερος πίνακας στον οποίο θα ενσωματώνονται και οι εξαγγελίες του πρωθυπουργού στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης. Για την κοστολόγηση των μέτρων, κυβέρνηση και θεσμοί έχουν έρθει πολύ κοντά, με τον συνολικό λογαριασμό να εκτιμάται πλέον σε περίπου 1 δισ. ευρώ.
«Κλειδί» τα έσοδα του Σεπτεμβρίου
Τα επόμενα 24ωρα οι διαβουλεύσεις θα είναι συνεχείς με τους θεσμούς, καθώς καταφθάνουν στοιχεία από την εκτέλεση του φετινού προϋπολογισμού, αλλά και από την πορεία της ρύθμισης των 120 δόσεων, που επίσης έχει μπει στο μικροσκόπιο, τα οποία η ελληνική πλευρά θέλει να αξιοποιήσει για να τεκμηριώσει τη θέση της περί μη ύπαρξης δημοσιονομικού κενού. Ήδη από χθες το Γενικό Λογιστήριο έχει πλήρη εικόνα για την πορεία των εσόδων κατά τον μήνα Σεπτέμβριο, στοιχεία τα οποία θεωρούνται εξαιρετικά σημαντικά για τους ακόλουθους λόγους:
1. Τον Σεπτέμβριο καταβλήθηκε από τους ιδιοκτήτες ακινήτων η πρώτη δόση του φετινού ΕΝΦΙΑ. Εκτός από τους συμψηφισμούς που έκανε η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων και οποίοι «τεχνικά» φουσκώνουν την εισπραξιμότητα του ΕΝΦΙΑ (καθώς τα ποσά από επιστροφές φόρου συμψηφίζονται με τις δόσεις του ΕΝΦΙΑ), η κυβέρνηση θέλει πολύ υψηλές επιδόσεις σε επίπεδο εισπραξιμότητας για να δείξει ότι οι μειώσεις που έγιναν (μεσοσταθμικά κατά 22%) περιορίζουν το ποσό του απλήρωτου ΕΝΦΙΑ. Ήδη από την ψήφιση του νόμου για τον μειωμένο ΕΝΦΙΑ η κυβέρνηση είχε θέσει ως στόχο την αύξηση του συντελεστή εισπραξιμότητας του φόρου κατοχής ακινήτων από το 75% που ήταν πέρυσι στο 82% φέτος.
2. Ο Σεπτέμβριος ήταν ο πρώτος μήνας κατά τον οποίο συνέπεσε η πληρωμή του φόρου εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων με τον ΕΝΦΙΑ. Επίτευξη του δημοσιονομικού στόχου για τον συγκεκριμένο μήνα, εκτός του ότι διασφαλίζει σε πολύ μεγάλο βαθμό την επίτευξη του φετινού δημοσιονομικού στόχου, δημιουργεί θετικό κλίμα και για την εκτέλεση του προϋπολογισμού της επόμενης χρονιάς.
3. Το μεγάλο στοίχημα είναι η πορεία των εισπράξεων του ΦΠΑ. Η πολύ θετική πορεία μέχρι τον Αύγουστο έχει δημιουργήσει προσδοκίες ότι μπορεί να υπάρξει αντίστοιχη πορεία και το 2020. Η προσδοκία έχει δημιουργηθεί επειδή τα έσοδα από τον ΦΠΑ έχουν κινηθεί αισθητά πάνω από τον στόχο, παρά τη μείωση των φορολογικών συντελεστών. Αντίστοιχη πορεία τον Σεπτέμβριο θα πιστοποιήσει ότι η άνοδος των εισπράξεων από τον ΦΠΑ δεν έχει συγκυριακό χαρακτήρα, αλλά οφείλεται σε μόνιμους παράγοντες, όπως η βελτίωση της εισπραξιμότητας ή η αύξηση του βαθμού φορολογικής συμμόρφωσης.
4. O Σεπτέμβριος ήταν ένας μήνας γεμάτος από τη ρύθμιση των 120 δόσεων, καθώς οι οφειλέτες λειτούργησαν υπό την πίεση ότι η προθεσμία θα εκπνεύσει στις 30 Σεπτεμβρίου. Έτσι, οι δημοσιονομικές επιπτώσεις -ανεξάρτητα από το ότι δόθηκε μια ακόμη ολιγοήμερη παράταση- είναι πλέον ξεκάθαρες, καθώς η ΑΑΔΕ έχει εικόνα για το πόσοι εντάχθηκαν στη ρύθμιση, για το πόσα χρήματα διέθεσαν ως προκαταβολή, αλλά και το ποιες θα είναι οι μηνιαίες εισπράξεις από εδώ και στο εξής λόγω των δόσεων.
