Ένα ενιαίο πλαίσιο για την πτώχευση ιδιωτών και επιχειρήσεων, το οποίο θα αποτελέσει το τελευταίο κομμάτι του παζλ για την αποκατάσταση της κουλτούρας πληρωμών και θα συνιστά μέρος του "jumbo" νομοσχεδίου της κυβέρνησης για τις τράπεζες, "συγκροτείται" στους βασικούς του άξονες άμεσα.
Κεντρικό του χαρακτηριστικό είναι ότι, ενώ θα ενοποιεί όλα τα μέσα ελέγχου και επιβολής μέτρων αποπληρωμής, θα συνδέει μέσω ενός "αλγοριθμικού" εργαλείου την αποπληρωμή του χρέους με την "εξατομικευμένη" δυνατότητα του οφειλέτη.
Το νέο πτωχευτικό πλαίσιο θα πιάνει στην "τσιμπίδα" του, αλλά και θα βάζει, υπό προϋποθέσεις, κάτω από την προστατευτική ρυθμιστική "ομπρέλα" του, όλους τους έχοντες χρέος. Φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις με οφειλές σε τράπεζες, Δημόσιο, ασφαλιστικά ταμεία και οργανισμούς κοινής ωφέλειας, όλοι οι οφειλέτες με χρέος προς πάσα κατεύθυνση θα είναι υποχρεωμένοι να ρυθμίζουν και να αποπληρώνουν τις οφειλές τους σε συνάρτηση με την οικονομική τους δυνατότητα.
Η διευθέτηση των οφειλών τους θα γίνεται αντικειμενικά και με διαφάνεια μέσω μιας ενιαίας ηλεκτρονικής πλατφόρμας, η οποία θα ενοποιήσει τα εννέα διαφορετικά μέχρι σήμερα πεδία. Η προστασία προς τους οικονομικά αδύναμους θα παρέχεται με αυστηρά κριτήρια, ενώ τα μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης θα ασκούνται χωρίς χρονοτριβές. Στόχος του νέου πτωχευτικού πλαισίου θα είναι η προώθηση της διαμεσολάβησης και η αποσυμφόρηση των δικαστηρίων.
Συγχώνευση εργαλείων
Το σήμα για την εκκίνηση της διαμόρφωσης του ενιαίου πτωχευτικού πλαισίου, το οποίο θα συγχωνεύσει όλα τα υπάρχοντα εργαλεία για τη ρύθμιση χρέους, έδωσαν οι "θεσμοί" την εβδομάδα αυτή κατά την επίσκεψή τους στην Αθήνα.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες του "Κεφαλαίου", οι "θεσμοί" ζήτησαν από τις τράπεζες να προσέλθουν, μέχρι το τέλος Νοεμβρίου, με αναλυτική και ενιαία στρατηγική για την επίλυση του γόρδιου δεσμού του ιδιωτικού χρέους με μια ενιαία πλατφόρμα που θα ρυθμίζει τη χρήση των εργαλείων που έχουν θεσμοθετηθεί για τον σκοπό αυτό. Πρόκειται για μια "βεντάλια" εργαλείων, που περιλαμβάνει από τον πρόσφατο νόμο 4605/2019 για την προστασία της πρώτης κατοικίας, τον εξωδικαστικό μηχανισμό και τον νόμο Κατσέλη μέχρι τον Πτωχευτικό Κώδικα του νόμου 4013/2011 με τις βελτιώσεις των νόμων 4446/2016 και 4491/2017 (προπτωχευτική διαδικασία εξυγίανσης), τον νόμο Δένδια (4307/2014), τον Κώδικα Δεοντολογίας και τις 120 δόσεις.
Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, όλες οι πλευρές συγκλίνουν στην επίσπευση της "λύσης" και όχι στην εξάντληση του χρονικού περιθωρίου, το οποίο έχει ορίζοντα διετίας (συγκεκριμένα μέχρι τα τέλη Ιουνίου 2021), όπως αυτό προκύπτει από την εφαρμογή της κοινοτικής οδηγίας περί αφερεγγυότητας και προληπτικής αναδιάρθρωσης χρεών που ψηφίστηκε στις 20 Ιουνίου 2019.
Οι "θεσμοί" ζήτησαν από τις ελληνικές τράπεζες άμεσους στόχους, δράσεις και χρονοδιαγράμματα για τη μείωση του ιδιωτικού χρέους. Μάλιστα, η στρατηγική που αναμένουν από τις ελληνικές τράπεζες θα πρέπει να περιλαμβάνει στοχοθεσία στη βάση συγκεκριμένων δεικτών, όπως, για παράδειγμα, πόσα δάνεια θα ρυθμίζονται μέσω των διαφόρων εργαλείων κάθε μήνα ή πόσες υποθέσεις υπερχρέωσης θα εκδικάζονται από τα δικαστήρια. Το σκεπτικό είναι η χρήση όλων των εργαλείων αυτών, που ήδη έχουν καταδείξει αδυναμίες και πενιχρές επιδόσεις (μένει να αποδειχθεί η πορεία του νέου νόμου για την προστασία της πρώτης κατοικίας), να λειτουργήσει στο πλαίσιο του νέου ενιαίου πλαισίου πτώχευσης. Βασικός στόχος του θα είναι αφενός η παροχή δεύτερης ευκαιρίας και εξυγίανσης υπερχρεωμένων επιχειρήσεων και νοικοκυριών, μακριά από τις αίθουσες των δικαστηρίων, και αφετέρου άμεση ενεργοποίηση των μέσων επιβολής των αποφάσεων. Αυτό, βέβαια, σηματοδοτεί και αλλαγές σε επίπεδο Δικαιοσύνης, με στόχο την επιτάχυνση των διαδικασιών και την αποσυμφόρηση των δικαστηρίων από εκκρεμείς υποθέσεις του ν. Κατσέλη.
Ξεκαθάρισμα μέχρι τέλους 2019
Το ζητούμενο των "θεσμών" από τις τράπεζες είναι να γίνει ένα οριστικό "ξεκαθάρισμα" των "κόκκινων" δανειοληπτών μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2019. Οι "θεσμοί" συζητούν βελτιώσεις για την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας των εργαλείων, αλλά όχι και παρατάσεις ισχύος. Οι τράπεζες έχουν στη διάθεσή τους όλα τα εργαλεία για να ρυθμίσουν τα χρέη και, αφού υπάρχει πια οργανωμένο πλαίσιο προστασίας οφειλετών, δεν υπάρχει κανένας λόγος να μην υπάρξουν, για τους εκτός προστασίας, πλειστηριασμοί, πτωχεύσεις και εκκαθαρίσεις.
Αυτό είναι το σκεπτικό των "θεσμών", οι οποίοι εκτιμούν πως ο ρόλος των διαφόρων μέτρων ατονεί και από το γεγονός ότι η χώρα έχει μπει σε αναπτυξιακή τροχιά. Άρα, το ενδιαφέρον των τραπεζών πρέπει να στραφεί στις νέες χρηματοδοτήσεις, ένα νέο πτωχευτικό πλαίσιο να θεσπιστεί για να παρέχει την προστασία στους οφειλέτες που τη χρειάζονται και για τους υπόλοιπους, αν είναι αδύναμοι, να μεριμνήσει το κράτος ασκώντας την κοινωνική πολιτική του, ενώ αν είναι στρατηγικοί κακοπληρωτές να υποστούν άμεσα τα μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης.
Άμεσες βελτιωτικές κινήσεις
Η οικοδόμηση της διευθέτησης όλου του ιδιωτικού χρέους, που ανέρχεται σε 240 δισ. ευρώ, στη βάση μιας ενιαίας ηλεκτρονικής πλατφόρμας υπαγορεύει, πάντως, βελτιωτικές κινήσεις σε εργαλεία όπως, π.χ., ο εξωδικαστικός μηχανισμός και το πλαίσιο για την προστασία της πρώτης κατοικίας. Η προώθηση του τελευταίου (ν. 4605/2019) είναι ιδιαίτερα κρίσιμη, καθώς όσοι μείνουν εκτός νόμου και εκτός ρυθμίσεων από 1/1/2020 θα έχουν να αντιμετωπίσουν τον πλειστηριασμό.
Οι βελτιωτικές κινήσεις στον εξωδικαστικό μηχανισμό θα αφορούν την περαιτέρω μείωση των δικαιολογητικών και τη διαμόρφωση ενός αυτοματοποιημένου συστήματος για τον υπολογισμό του "κουρέματος" οφειλών και δόσεων, έτσι ώστε αυτό να μην εξαρτάται από την υπογραφή του υπαλλήλου της τράπεζας ή του Δημοσίου. Το αυτοματοποιημένο "κούρεμα" θα γίνεται για χρέη μέχρι 300.000 ευρώ και θα αφορά πρόστιμα, προσαυξήσεις και κεφάλαιο.
Όσον αφορά την πλατφόρμα για την προστασία της πρώτης κατοικίας, οι βελτιώσεις πρέπει να λύσουν (μέσω ενοποίησης) το θέμα των οφειλετών δύο ταχυτήτων: αυτών που μπαίνουν στην πλατφόρμα του ν. 4605 και αυτών που παραμένουν στον νόμο Κατσέλη. Την 1η Οκτωβρίου θα ξεκινήσουν οι διεργασίες για τη λειτουργία μιας νέας πλατφόρμας για το pre-screening των εκκρεμών υποθέσεων του ν. Κατσέλη. Μέσω αυτής, οι τράπεζες θα αντλούν αυτόματα από το Taxis αποδεικτικά στοιχεία για την οικονομική και περιουσιακή κατάσταση του δανειολήπτη και θα τα καταθέτουν στο δικαστήριο, αίροντας την ασυλία του δανειολήπτη.
Το νέο πτωχευτικό πλαίσιο, που θα διαμορφωθεί στο πλαίσιο της κοινοτικής οδηγίας 1023/2019, θα προβλέπει και μηχανισμούς έγκαιρης ειδοποίησης των επιχειρήσεων και των πιστωτών τους για τον κίνδυνο τα δάνειά τους να καταστούν μη εξυπηρετούμενα, υποχρεώνοντας σε προληπτική αναδιάρθρωση χρεών.
Κεντρικό του χαρακτηριστικό είναι ότι, ενώ θα ενοποιεί όλα τα μέσα ελέγχου και επιβολής μέτρων αποπληρωμής, θα συνδέει μέσω ενός "αλγοριθμικού" εργαλείου την αποπληρωμή του χρέους με την "εξατομικευμένη" δυνατότητα του οφειλέτη.
Το νέο πτωχευτικό πλαίσιο θα πιάνει στην "τσιμπίδα" του, αλλά και θα βάζει, υπό προϋποθέσεις, κάτω από την προστατευτική ρυθμιστική "ομπρέλα" του, όλους τους έχοντες χρέος. Φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις με οφειλές σε τράπεζες, Δημόσιο, ασφαλιστικά ταμεία και οργανισμούς κοινής ωφέλειας, όλοι οι οφειλέτες με χρέος προς πάσα κατεύθυνση θα είναι υποχρεωμένοι να ρυθμίζουν και να αποπληρώνουν τις οφειλές τους σε συνάρτηση με την οικονομική τους δυνατότητα.
Η διευθέτηση των οφειλών τους θα γίνεται αντικειμενικά και με διαφάνεια μέσω μιας ενιαίας ηλεκτρονικής πλατφόρμας, η οποία θα ενοποιήσει τα εννέα διαφορετικά μέχρι σήμερα πεδία. Η προστασία προς τους οικονομικά αδύναμους θα παρέχεται με αυστηρά κριτήρια, ενώ τα μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης θα ασκούνται χωρίς χρονοτριβές. Στόχος του νέου πτωχευτικού πλαισίου θα είναι η προώθηση της διαμεσολάβησης και η αποσυμφόρηση των δικαστηρίων.
Συγχώνευση εργαλείων
Το σήμα για την εκκίνηση της διαμόρφωσης του ενιαίου πτωχευτικού πλαισίου, το οποίο θα συγχωνεύσει όλα τα υπάρχοντα εργαλεία για τη ρύθμιση χρέους, έδωσαν οι "θεσμοί" την εβδομάδα αυτή κατά την επίσκεψή τους στην Αθήνα.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες του "Κεφαλαίου", οι "θεσμοί" ζήτησαν από τις τράπεζες να προσέλθουν, μέχρι το τέλος Νοεμβρίου, με αναλυτική και ενιαία στρατηγική για την επίλυση του γόρδιου δεσμού του ιδιωτικού χρέους με μια ενιαία πλατφόρμα που θα ρυθμίζει τη χρήση των εργαλείων που έχουν θεσμοθετηθεί για τον σκοπό αυτό. Πρόκειται για μια "βεντάλια" εργαλείων, που περιλαμβάνει από τον πρόσφατο νόμο 4605/2019 για την προστασία της πρώτης κατοικίας, τον εξωδικαστικό μηχανισμό και τον νόμο Κατσέλη μέχρι τον Πτωχευτικό Κώδικα του νόμου 4013/2011 με τις βελτιώσεις των νόμων 4446/2016 και 4491/2017 (προπτωχευτική διαδικασία εξυγίανσης), τον νόμο Δένδια (4307/2014), τον Κώδικα Δεοντολογίας και τις 120 δόσεις.
Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, όλες οι πλευρές συγκλίνουν στην επίσπευση της "λύσης" και όχι στην εξάντληση του χρονικού περιθωρίου, το οποίο έχει ορίζοντα διετίας (συγκεκριμένα μέχρι τα τέλη Ιουνίου 2021), όπως αυτό προκύπτει από την εφαρμογή της κοινοτικής οδηγίας περί αφερεγγυότητας και προληπτικής αναδιάρθρωσης χρεών που ψηφίστηκε στις 20 Ιουνίου 2019.
Οι "θεσμοί" ζήτησαν από τις ελληνικές τράπεζες άμεσους στόχους, δράσεις και χρονοδιαγράμματα για τη μείωση του ιδιωτικού χρέους. Μάλιστα, η στρατηγική που αναμένουν από τις ελληνικές τράπεζες θα πρέπει να περιλαμβάνει στοχοθεσία στη βάση συγκεκριμένων δεικτών, όπως, για παράδειγμα, πόσα δάνεια θα ρυθμίζονται μέσω των διαφόρων εργαλείων κάθε μήνα ή πόσες υποθέσεις υπερχρέωσης θα εκδικάζονται από τα δικαστήρια. Το σκεπτικό είναι η χρήση όλων των εργαλείων αυτών, που ήδη έχουν καταδείξει αδυναμίες και πενιχρές επιδόσεις (μένει να αποδειχθεί η πορεία του νέου νόμου για την προστασία της πρώτης κατοικίας), να λειτουργήσει στο πλαίσιο του νέου ενιαίου πλαισίου πτώχευσης. Βασικός στόχος του θα είναι αφενός η παροχή δεύτερης ευκαιρίας και εξυγίανσης υπερχρεωμένων επιχειρήσεων και νοικοκυριών, μακριά από τις αίθουσες των δικαστηρίων, και αφετέρου άμεση ενεργοποίηση των μέσων επιβολής των αποφάσεων. Αυτό, βέβαια, σηματοδοτεί και αλλαγές σε επίπεδο Δικαιοσύνης, με στόχο την επιτάχυνση των διαδικασιών και την αποσυμφόρηση των δικαστηρίων από εκκρεμείς υποθέσεις του ν. Κατσέλη.
Ξεκαθάρισμα μέχρι τέλους 2019
Το ζητούμενο των "θεσμών" από τις τράπεζες είναι να γίνει ένα οριστικό "ξεκαθάρισμα" των "κόκκινων" δανειοληπτών μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2019. Οι "θεσμοί" συζητούν βελτιώσεις για την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας των εργαλείων, αλλά όχι και παρατάσεις ισχύος. Οι τράπεζες έχουν στη διάθεσή τους όλα τα εργαλεία για να ρυθμίσουν τα χρέη και, αφού υπάρχει πια οργανωμένο πλαίσιο προστασίας οφειλετών, δεν υπάρχει κανένας λόγος να μην υπάρξουν, για τους εκτός προστασίας, πλειστηριασμοί, πτωχεύσεις και εκκαθαρίσεις.
Αυτό είναι το σκεπτικό των "θεσμών", οι οποίοι εκτιμούν πως ο ρόλος των διαφόρων μέτρων ατονεί και από το γεγονός ότι η χώρα έχει μπει σε αναπτυξιακή τροχιά. Άρα, το ενδιαφέρον των τραπεζών πρέπει να στραφεί στις νέες χρηματοδοτήσεις, ένα νέο πτωχευτικό πλαίσιο να θεσπιστεί για να παρέχει την προστασία στους οφειλέτες που τη χρειάζονται και για τους υπόλοιπους, αν είναι αδύναμοι, να μεριμνήσει το κράτος ασκώντας την κοινωνική πολιτική του, ενώ αν είναι στρατηγικοί κακοπληρωτές να υποστούν άμεσα τα μέτρα αναγκαστικής εκτέλεσης.
Άμεσες βελτιωτικές κινήσεις
Η οικοδόμηση της διευθέτησης όλου του ιδιωτικού χρέους, που ανέρχεται σε 240 δισ. ευρώ, στη βάση μιας ενιαίας ηλεκτρονικής πλατφόρμας υπαγορεύει, πάντως, βελτιωτικές κινήσεις σε εργαλεία όπως, π.χ., ο εξωδικαστικός μηχανισμός και το πλαίσιο για την προστασία της πρώτης κατοικίας. Η προώθηση του τελευταίου (ν. 4605/2019) είναι ιδιαίτερα κρίσιμη, καθώς όσοι μείνουν εκτός νόμου και εκτός ρυθμίσεων από 1/1/2020 θα έχουν να αντιμετωπίσουν τον πλειστηριασμό.
Οι βελτιωτικές κινήσεις στον εξωδικαστικό μηχανισμό θα αφορούν την περαιτέρω μείωση των δικαιολογητικών και τη διαμόρφωση ενός αυτοματοποιημένου συστήματος για τον υπολογισμό του "κουρέματος" οφειλών και δόσεων, έτσι ώστε αυτό να μην εξαρτάται από την υπογραφή του υπαλλήλου της τράπεζας ή του Δημοσίου. Το αυτοματοποιημένο "κούρεμα" θα γίνεται για χρέη μέχρι 300.000 ευρώ και θα αφορά πρόστιμα, προσαυξήσεις και κεφάλαιο.
Όσον αφορά την πλατφόρμα για την προστασία της πρώτης κατοικίας, οι βελτιώσεις πρέπει να λύσουν (μέσω ενοποίησης) το θέμα των οφειλετών δύο ταχυτήτων: αυτών που μπαίνουν στην πλατφόρμα του ν. 4605 και αυτών που παραμένουν στον νόμο Κατσέλη. Την 1η Οκτωβρίου θα ξεκινήσουν οι διεργασίες για τη λειτουργία μιας νέας πλατφόρμας για το pre-screening των εκκρεμών υποθέσεων του ν. Κατσέλη. Μέσω αυτής, οι τράπεζες θα αντλούν αυτόματα από το Taxis αποδεικτικά στοιχεία για την οικονομική και περιουσιακή κατάσταση του δανειολήπτη και θα τα καταθέτουν στο δικαστήριο, αίροντας την ασυλία του δανειολήπτη.
Το νέο πτωχευτικό πλαίσιο, που θα διαμορφωθεί στο πλαίσιο της κοινοτικής οδηγίας 1023/2019, θα προβλέπει και μηχανισμούς έγκαιρης ειδοποίησης των επιχειρήσεων και των πιστωτών τους για τον κίνδυνο τα δάνειά τους να καταστούν μη εξυπηρετούμενα, υποχρεώνοντας σε προληπτική αναδιάρθρωση χρεών.
