Ξεκίνησαν οι εκτιμήσεις των διεθνών οίκων για τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει η ραγδαία εξάπλωση του κοροναϊού στην ελληνική οικονομία, με την Wood να πραγματοποιεί το δικό της stress test.
Όπως επισημαίνει, η πρώτη εκτίμηση του πραγματικού ΑΕΠ του δ’ τριμήνου ήταν χαμηλότερη από ό,τι αναμενόταν, κυρίως λόγω της επιδείνωσης των επιδόσεων των εξαγωγών (αλλά μετά από δύο απόλυτα εντυπωσιακά τρίμηνα).
Οι προοπτικές ανάπτυξης του ΑΕΠ έχουν επιδεινωθεί καθώς η επιδημία του κοροναϊού εξαπλώνεται γρήγορα στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, περιορίζοντας δραματικά τα έσοδα από τον τουρισμό αυτό το έτος.
Η τρέχουσα καλύτερη "εικασία" της Wood είναι ότι η αύξηση του ΑΕΠ θα επιβραδυνθεί φέτος στο 1,3%-2,2%, εάν η επιδημία περιοριστεί έως τις αρχές του καλοκαιριού, ή στο 0,8%-1,2%, εάν διαρκέσει στο μεγαλύτερο μέρος του έτους.
Όπως τονίζει, θεωρεί ότι η κρίση λόγω κοροναϊού είναι ένα μεταβατικό εξωτερικό σοκ, το οποίο δεν μειώνει την ευνοϊκή τάση της ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας τα επόμενα χρόνια.
Η "ακτινογραφία" του ΑΕΠ
Πριν κοιτάξουμε το μέλλον, ας δούμε το παρελθόν, επισημαίνει η Wood. Η πρώτη εκτίμηση του πραγματικού ΑΕΠ του δ’ τριμήνου του 2019 έδειξε αύξηση 1% σε ετήσια βάση, από 2,3% σε ετήσια βάση το τρίτο τρίμηνο. Το 2019, η οικονομία αναπτύχθηκε κατά 1,9%, χαμηλότερα από το 2,3% που είχε προβλέψει η Wood.
Ωστόσο, η εξέταση των επιμέρους μεταβλητών, δείχνει μία πιο θετική εικόνα. Οι πραγματικές δαπάνες των νοικοκυριών αυξήθηκαν κατά 1,8% σε ετήσια βάση, από 0,6% σε ετήσια βάση το γ’ τρίμηνο και 0% το δεύτερο τρίμηνο. Οι επενδύσεις αυξήθηκαν κατά 14,4% σε ετήσια βάση, από 2,7% το γ’ τρίμηνο και -5,4% σε ετήσια βάση το β’ τρίμηνο. Τα ελληνικά μεγέθη είναι ιδιαίτερα ευμετάβλητα, όπως σημειώνεται, αλλά τα αποτελέσματα αυτά συνολικά επιβεβαιώνουν ότι η εγχώρια ζήτηση επιταχύνθηκε κατά το δεύτερο εξάμηνο του έτους, σε συνδυασμό με το άλμα που σημειώθηκε στην εμπιστοσύνη των επιχειρήσεων και των καταναλωτών.
Οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών αυξήθηκαν κατά 1% σε ετήσια βάση, σε μία απότομη επιβράδυνση από το +9,2% το γ’ τρίμηνο και το +5,2% σε ετήσια βάση το β’ τρίμηνο. ωστόσο, σημειώνεται ότι οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες παρουσίασαν πολύ χαμηλή απόδοση στις εξαγωγές κατά το δεύτερο εξάμηνο του περασμένου έτους. Οι εισαγωγές μειώθηκαν κατά 0,3% σε ετήσια βάση στο δ’ τρίμηνο, λιγότερο από το -2,8% που παρατηρήθηκε το τρίτο τρίμηνο. Ετσι, ο συνδυασμός της μικρότερης πτώσης των εισαγωγών και της απότομης επιβράδυνσης των εξαγωγών ήταν ο κύριος λόγος πίσω από την αδύναμη επίδοση του ελληνικού ΑΕΠ πέρυσι.
Τα σενάρια
Οι ενδείξεις που υπάρχουν για τους δύο πρώτους μήνες του 2020 δείχνουν ότι η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ οδεύει προς αύξηση της τάξης του 2,5%-3%. Ωστόσο, η ταχεία εξάπλωση της επιδημίας του κοροναϊού εισάγει κινδύνους για τις προοπτικές του τρέχοντος έτους, οι οποίοι δεν εμφανίζονται ακόμη στα διαθέσιμα δεδομένα.
Με τα έως τώρα δεδομένα, και με την υπόθεση ότι η επιδημία θα περιοριστεί μέσα σε λίγους μήνες και η έτσι Ελλάδα θα επηρεαστεί στο μισό διάστημα της τουριστικής περιόδου (μέχρι τον Ιούνιο), το ελληνικό ΑΕΠ αναμένεται να κινηθεί με αύξηση της τάξης του 1,8%-2,5%, λόγω και του άμεσου "χτυπήματος" από τον τουρισμό.
Ωστόσο, οι δευτερογενείς επιδράσεις είναι πιθανές και θα οδηγήσουν σε περαιτέρω απώλειες 0,3%-0,5% του ΑΕΠ λόγω της μείωσης των επενδύσεων και της εγχώριας ζήτησης.
Σε περίπτωση που η επιδημία συνεχιστεί για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, η εκτίμηση της Wood για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομία το 2020 περιορίζεται στο 0,8%-1,2%. Οι τρέχουσες εκτιμήσεις της για την Ευρωζώνη είναι για ανάπτυξη της τάξης του 0,4% φέτος εάν η επιδημία περιοριστεί μέσα σε λίγους μήνες και για συρρίκνωση περίπου 0,5%, αν όχι.
Τα "όπλα" της ελληνικής οικονομίας
Οι αφίξεις τουριστών έχουν αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία 10 χρόνια στην Ελλάδα και εάν εξετάσει κανείς τις ευρύτερες επιπτώσεις στον κλάδο, κατά την άποψη της Wood, περίπου το 25% της ετήσιας ανάπτυξης συνδέεται με τον τουρισμό (ξένο και τοπικό).
Έτσι, όπως τονίζεται, πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι, ειδικά τα τελευταία τρίμηνα, η Ελλάδα έχει δει μια έντονη ανάκαμψη στον τομέα των ακινήτων και των κατασκευών, την αρχή της ομαλοποίησης του τραπεζικού της κλάδου και χαμηλότερο κόστος δανεισμού, καθώς και την εξομάλυνση της αγορά εργασίας. Αυτοί οι παράγοντες, κατά την άποψη της Wood, ενδέχεται να δουν κάποια προσωρινά εμπόδια φέτος, αλλά η θετική τους δυναμική είναι απίθανο να αλλάξει.
Τέλος, όπως επισημαίνει η Wood, η Ελλάδα σήμερα είναι επίσης σημαντικά πιο ανθεκτική όσον αφορά τις προοπτικές χρηματοδότησης. Τα κρατικά ομόλογα είναι πιθανό να συνεχίσουν να δέχονται πιέσεις λόγω της επιδείνωσης των αναπτυξιακών προοπτικών στην Ευρωζώνη. Ωστόσο, η Ελλάδα διατηρεί ένα υψηλό cash buffer, οι ανάγκες χρηματοδότησης είναι ελάχιστες έως το 2022 και η χώρα αναμένεται να επωφεληθεί από την άρση των ορίων της ΕΚΤ στις θέσεις που έχουν οι ελληνικές τράπεζες στα ελληνικά ομόλογα και την πιθανή ένταξη στο QE το επόμενο έτος.
Όπως επισημαίνει, η πρώτη εκτίμηση του πραγματικού ΑΕΠ του δ’ τριμήνου ήταν χαμηλότερη από ό,τι αναμενόταν, κυρίως λόγω της επιδείνωσης των επιδόσεων των εξαγωγών (αλλά μετά από δύο απόλυτα εντυπωσιακά τρίμηνα).
Οι προοπτικές ανάπτυξης του ΑΕΠ έχουν επιδεινωθεί καθώς η επιδημία του κοροναϊού εξαπλώνεται γρήγορα στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, περιορίζοντας δραματικά τα έσοδα από τον τουρισμό αυτό το έτος.
Η τρέχουσα καλύτερη "εικασία" της Wood είναι ότι η αύξηση του ΑΕΠ θα επιβραδυνθεί φέτος στο 1,3%-2,2%, εάν η επιδημία περιοριστεί έως τις αρχές του καλοκαιριού, ή στο 0,8%-1,2%, εάν διαρκέσει στο μεγαλύτερο μέρος του έτους.
Όπως τονίζει, θεωρεί ότι η κρίση λόγω κοροναϊού είναι ένα μεταβατικό εξωτερικό σοκ, το οποίο δεν μειώνει την ευνοϊκή τάση της ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας τα επόμενα χρόνια.
Η "ακτινογραφία" του ΑΕΠ
Πριν κοιτάξουμε το μέλλον, ας δούμε το παρελθόν, επισημαίνει η Wood. Η πρώτη εκτίμηση του πραγματικού ΑΕΠ του δ’ τριμήνου του 2019 έδειξε αύξηση 1% σε ετήσια βάση, από 2,3% σε ετήσια βάση το τρίτο τρίμηνο. Το 2019, η οικονομία αναπτύχθηκε κατά 1,9%, χαμηλότερα από το 2,3% που είχε προβλέψει η Wood.
Ωστόσο, η εξέταση των επιμέρους μεταβλητών, δείχνει μία πιο θετική εικόνα. Οι πραγματικές δαπάνες των νοικοκυριών αυξήθηκαν κατά 1,8% σε ετήσια βάση, από 0,6% σε ετήσια βάση το γ’ τρίμηνο και 0% το δεύτερο τρίμηνο. Οι επενδύσεις αυξήθηκαν κατά 14,4% σε ετήσια βάση, από 2,7% το γ’ τρίμηνο και -5,4% σε ετήσια βάση το β’ τρίμηνο. Τα ελληνικά μεγέθη είναι ιδιαίτερα ευμετάβλητα, όπως σημειώνεται, αλλά τα αποτελέσματα αυτά συνολικά επιβεβαιώνουν ότι η εγχώρια ζήτηση επιταχύνθηκε κατά το δεύτερο εξάμηνο του έτους, σε συνδυασμό με το άλμα που σημειώθηκε στην εμπιστοσύνη των επιχειρήσεων και των καταναλωτών.
Οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών αυξήθηκαν κατά 1% σε ετήσια βάση, σε μία απότομη επιβράδυνση από το +9,2% το γ’ τρίμηνο και το +5,2% σε ετήσια βάση το β’ τρίμηνο. ωστόσο, σημειώνεται ότι οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες παρουσίασαν πολύ χαμηλή απόδοση στις εξαγωγές κατά το δεύτερο εξάμηνο του περασμένου έτους. Οι εισαγωγές μειώθηκαν κατά 0,3% σε ετήσια βάση στο δ’ τρίμηνο, λιγότερο από το -2,8% που παρατηρήθηκε το τρίτο τρίμηνο. Ετσι, ο συνδυασμός της μικρότερης πτώσης των εισαγωγών και της απότομης επιβράδυνσης των εξαγωγών ήταν ο κύριος λόγος πίσω από την αδύναμη επίδοση του ελληνικού ΑΕΠ πέρυσι.
Τα σενάρια
Οι ενδείξεις που υπάρχουν για τους δύο πρώτους μήνες του 2020 δείχνουν ότι η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ οδεύει προς αύξηση της τάξης του 2,5%-3%. Ωστόσο, η ταχεία εξάπλωση της επιδημίας του κοροναϊού εισάγει κινδύνους για τις προοπτικές του τρέχοντος έτους, οι οποίοι δεν εμφανίζονται ακόμη στα διαθέσιμα δεδομένα.
Με τα έως τώρα δεδομένα, και με την υπόθεση ότι η επιδημία θα περιοριστεί μέσα σε λίγους μήνες και η έτσι Ελλάδα θα επηρεαστεί στο μισό διάστημα της τουριστικής περιόδου (μέχρι τον Ιούνιο), το ελληνικό ΑΕΠ αναμένεται να κινηθεί με αύξηση της τάξης του 1,8%-2,5%, λόγω και του άμεσου "χτυπήματος" από τον τουρισμό.
Ωστόσο, οι δευτερογενείς επιδράσεις είναι πιθανές και θα οδηγήσουν σε περαιτέρω απώλειες 0,3%-0,5% του ΑΕΠ λόγω της μείωσης των επενδύσεων και της εγχώριας ζήτησης.
Σε περίπτωση που η επιδημία συνεχιστεί για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, η εκτίμηση της Wood για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομία το 2020 περιορίζεται στο 0,8%-1,2%. Οι τρέχουσες εκτιμήσεις της για την Ευρωζώνη είναι για ανάπτυξη της τάξης του 0,4% φέτος εάν η επιδημία περιοριστεί μέσα σε λίγους μήνες και για συρρίκνωση περίπου 0,5%, αν όχι.
Τα "όπλα" της ελληνικής οικονομίας
Οι αφίξεις τουριστών έχουν αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία 10 χρόνια στην Ελλάδα και εάν εξετάσει κανείς τις ευρύτερες επιπτώσεις στον κλάδο, κατά την άποψη της Wood, περίπου το 25% της ετήσιας ανάπτυξης συνδέεται με τον τουρισμό (ξένο και τοπικό).
Έτσι, όπως τονίζεται, πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι, ειδικά τα τελευταία τρίμηνα, η Ελλάδα έχει δει μια έντονη ανάκαμψη στον τομέα των ακινήτων και των κατασκευών, την αρχή της ομαλοποίησης του τραπεζικού της κλάδου και χαμηλότερο κόστος δανεισμού, καθώς και την εξομάλυνση της αγορά εργασίας. Αυτοί οι παράγοντες, κατά την άποψη της Wood, ενδέχεται να δουν κάποια προσωρινά εμπόδια φέτος, αλλά η θετική τους δυναμική είναι απίθανο να αλλάξει.
Τέλος, όπως επισημαίνει η Wood, η Ελλάδα σήμερα είναι επίσης σημαντικά πιο ανθεκτική όσον αφορά τις προοπτικές χρηματοδότησης. Τα κρατικά ομόλογα είναι πιθανό να συνεχίσουν να δέχονται πιέσεις λόγω της επιδείνωσης των αναπτυξιακών προοπτικών στην Ευρωζώνη. Ωστόσο, η Ελλάδα διατηρεί ένα υψηλό cash buffer, οι ανάγκες χρηματοδότησης είναι ελάχιστες έως το 2022 και η χώρα αναμένεται να επωφεληθεί από την άρση των ορίων της ΕΚΤ στις θέσεις που έχουν οι ελληνικές τράπεζες στα ελληνικά ομόλογα και την πιθανή ένταξη στο QE το επόμενο έτος.
