Σε πρόσφατο άρθρο τους οι Financial Times επισημαίνουν ότι το βασικό πρόβλημα στο ελληνικό πρόγραμμα είναι η έλλειψη εμπιστοσύνης.
Κανείς δεν εμπιστεύεται κανέναν. Το ΔΝΤ τους Ευρωπαίους, οι Ευρωπαίοι τους Ελληνες και η κυβέρνηση κανέναν από τους δανειστές. Οι FT μάλιστα αναφέρουν:
«Επτά χρόνια αφότου ξεκίνησε η ελληνική κρίση, δεν είναι εύκολο να παρακολουθήσει κανείς τι συμβαίνει με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, το Eurogroup των υπουργών Οικονομικών και την ελληνική κυβέρνηση. Η διαδικασία της διαπραγμάτευσης επιβαρύνεται από τόσες πολλές αντιφάσεις και μια κατάσταση οξύμωρου».
Ακριβώς αυτό συμβαίνει. Ένα οξύμωρο σχήμα όπου κανείς δεν μπορεί να βγάλει άκρη και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τις εξελίξεις. Μια κατάσταση η οποία επτά χρόνια μετά δεν περιποιεί τιμή ούτε για την τρόικα, ούτε βεβαίως για την Ελλάδα.
Το άρθρο των FT καταλήγει λέγοντας: «Θα χρειαστεί πολύς καιρός μέχρι να αποκατασταθεί η αμοιβαία εμπιστοσύνη. Γι’ αυτό μπορεί να χρειαστεί κάποιος στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης να δώσει το χέρι στους άλλους».
Προφανώς η καλή εφημερίδα δεν γνωρίζει ότι και στο εσωτερικό της χώρας η λέξη εμπιστοσύνη έχει χαθεί προ πολλού. Οι εκάστοτε κυβερνώντες είναι για την αντιπολίτευση «προδότες, μειοδότες, άσχετοι, εγκληματίες», αλλά οι ρόλοι αλλάζουν όταν το ένα κόμμα διαδέχεται το άλλο στην εξουσία.
Η παντελής έλλειψη εμπιστοσύνης, το αίσθημα της ενότητας στην αντιμετώπιση των μεγάλων κινδύνων, έχει χαθεί και στην ίδια την κοινωνία. Ενας «βουβός»? εμφύλιος πόλεμος χωρίς όπλα βρίσκεται εν εξελίξει, με ευθύνη των πολιτικών κομμάτων.
Κι όμως, οι προκλήσεις είναι τεράστιες και οι στιγμές ιστορικές. Δεν είναι μόνο η μάχη στο πεδίο της οικονομίας. Σε μια Ευρώπη που αλλάζει ριζικά και που κανείς δεν γνωρίζει αν θα συνεχίσει να είναι ενωμένη. Και σε έναν κόσμο όπου όλες οι σταθερές έχουν ανατραπεί, η Ελλάδα μοιάζει με το καρυδότσουφλο στην καταιγίδα.
Μετά από επτά χρόνια θα έπρεπε να έχουν γίνει βήματα προόδου, όχι μόνο στο επίπεδο των αριθμών οι οποίοι δεν λένε πάντα την αλήθεια. Αλλωστε, όταν οι προβλέψεις μιλούν για μεγάλη ανάπτυξη ή εντυπωσιακό πλεόνασμα, την ίδια στιγμή το ποσοστό της φτώχειας στα νοικοκυριά έχει διπλασιαστεί και δύσκολα θα υπάρξουν βελτιώσεις τα επόμενα χρόνια.
Είναι, επομένως, επιτακτική ανάγκη για αποκατάσταση της εμπιστοσύνης σε όλα τα επίπεδα. Είναι υποχρέωση και των δανειστών να πάψουν να επιμένουν σε μια αυταρχική πολιτική λιτότητας που καταστρέφει μια χώρα.
Αλλά είναι υποχρέωση όλων των κομμάτων στην Ελλάδα να δουν την πραγματικότητα. Να βάλουν στην άκρη τις αντιπαλότητες, να βρουν λύσεις, να δώσουν ένα όραμα στον κόσμο. Οι αντιπαραθέσεις στη Βουλή, οι αλληλοκαταγγελίες και μια αίσθηση διχασμού στην κοινωνία δεν βοηθούν, αντιθέτως φέρνουν μεγαλύτερα δεινά.
Η χώρα πρέπει να ανακάμψει οικονομικά προκειμένου να μπορέσει να αντιμετωπίσει και τις πολιτικές προκλήσεις, είτε λόγω των δραματικών ανατροπών στην Ευρώπη, είτε εξαιτίας της προκλητικής στάσης των γειτόνων που κλιμακώνεται.
Μια αδύναμη Ελλάδα που δεν μπορεί να αρθρώσει φωνή και που δεν την εμπιστεύεται κανείς, είναι σίγουρο ότι θα υποστεί καταστροφές εθνικών διαστάσεων.