Φόροι - φωτιά για νοικοκυριά και επιχειρήσεις - Τι θα αλλάξει μετά τη συμφωνία

Λίγο πριν από την επιστροφή των κλιμακίων των δανειστών στην Αθήνα για την επανεκκίνηση των διαπραγματεύσεων της δεύτερης αξιολόγησης, στο υπουργείο Οικονομικών επικρατεί πυρετός συσκέψεων για τη διαμόρφωση του πακέτου με τα μέτρα, αλλά και τα αντίμετρα που θα παρουσιαστούν στους Θεσμούς.




Όλα τα σενάρια που θα προτείνει η ελληνική διαπραγματευτική ομάδα βρίσκονται στο τραπέζι. Τα στελέχη του οικονομικού επιτελείου έχουν πάρει χαρτί και μολύβι και κάνουν τους υπολογισμούς, με πιλότο την απαίτηση των δανειστών για πρόσθετα έσοδα 1,35 δισ. ευρώ, από το κομμάτι των φόρων στο πλαίσιο επίτευξης του στόχου για πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ μετά το 2018.

Σε πρώτο πλάνο βρίσκεται το αφορολόγητο όριο για τους μισθωτούς, συνταξιούχους και αγρότες, στο οποίο έχουν αρχίσει οι «χειρουργικές επεμβάσεις». Τα σενάρια δίνουν και παίρνουν και οι ασκήσεις επί χάρτου που γίνονται δεν επικεντρώνονται μόνο στη μείωση της έκπτωσης φόρου που οδηγεί στο έμμεσο αφορολόγητο αλλά και στους συντελεστές της φορολογικής κλίμακας, το ύψος των οποίων είναι αυτό που θα κρίνει τελικά που θα «κάτσει η μπίλια» στο αφορολόγητο.
Φόροι - φωτιά για νοικοκυριά και επιχειρήσεις - Τι θα αλλάξει μετά τη συμφωνία

Τα σχέδια για τις αλλαγές στη φορολογία εισοδήματος καταστρώνονται με βάση την ατζέντα που έχει θέσει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, ενώ το σίγουρο είναι ότι οι αλλαγές που προωθούνται θα ανατρέψουν για ακόμη μια φορά το τοπίο στη φορολογία των εισοδημάτων και των ακινήτων από το 2019.

Τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις, που στα χρόνια των Μνημονίων βρέθηκαν αντιμέτωπα με έναν φορολογικό Αρμαγεδδώνα καθώς επιβλήθηκαν φόροι που αγγίζουν τα 40 δισ. ευρώ, θα κληθούν ξανά να πληρώσουν έναν νέο μεγαλύτερο φορολογικό λογαριασμό για να επιτευχθεί ο στόχος του πρωτογενούς πλεονάσματος 3,5% του ΑΕΠ από το 2018 και μετά.
Φόροι - φωτιά για νοικοκυριά και επιχειρήσεις - Τι θα αλλάξει μετά τη συμφωνία

Τα σενάρια για τους φόρους
Το πακέτο των μέτρων που θα παρουσιάσει στους Θεσμούς το δίδυμο Τσακαλώτου - Χουλιαράκη, αλλά και των αντίμετρων που θα αντισταθμίζουν τις φορολογικές επιβαρύνσεις περιλαμβάνει:

«Κούρεμα» αφορολόγητου αλλά και «ψαλίδι» στους φορολογικούς συντελεστές. Το ΔΝΤ επιμένει στη μείωση της έκπτωσης φόρου για μισθωτούς, συνταξιούχους και αγρότες που οδηγεί σε έμμεσο αφορολόγητο καθώς, όπως υποστηρίζει, επιτρέπει πάνω από τους μισούς μισθωτούς να εξαιρούνται από τη φορολογία του εισοδήματος σε σύγκριση με το 8% της Ευρωζώνης. Συγκεκριμένα, φόρους δεν πληρώνει το 53% των μισθωτών, αλλά και το 85% των αγροτών. Εντυπωσιακό στοιχείο που επικαλείται το ΔΝΤ είναι το γεγονός ότι το 60% των συνολικών φορολογικών εσόδων, πληρώνεται από το 10% των Ελλήνων φορολογουμένων που δηλώνουν τα υψηλότερα εισοδήματα.

«Κλειδί» οι φορολογικοί συντελεστές
Σύμφωνα με το ΔΝΤ μια προσαρμογή του αφορολογήτου στα επίπεδα της Ευρωζώνης (5.500 ευρώ) και κατάργηση φοροαπαλλαγών, θα δημιουργούσε τα περιθώρια για μείωση των συντελεστών φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων κατά 15%-20%, οι οποίοι σήμερα κυμαίνονται από 22% έως και 45%.

Στο πλαίσιο αυτό, εξετάζονται διάφορα σενάρια για τη μείωση του αφορολογήτου ορίου σε συνδυασμό με την αναπροσαρμογή των συντελεστών της φορολογικής κλίμακας των φυσικών προσώπων. Η μείωση των συντελεστών αποτελεί το «κλειδί» που θα κλειδώσει το ύψος τους αφορολογήτου ορίου.

Το ΔΝΤ προτείνει μείωση συντελεστών κατά 15% - 20%, που σημαίνει ότι ο πρώτος συντελεστής 22% που εφαρμόζεται στο κλιμάκιο εισοδήματος έως 20.000 ευρώ θα μπορούσε να μειωθεί στα επίπεδα του 18% - 20%. Οσο μεγαλύτερο είναι το «ψαλίδισμα» των συντελεστών που σήμερα εκτείνονται από 22% έως 45% τόσο πιο μικρό θα είναι το αφορολόγητο όριο, αφού σε κάθε περίπτωση απαιτούνται πρόσθετα έσοδα ύψους 1,35 δισ. ευρώ.

Στο υπουργείο Οικονομικών αναζητούν τη χρυσή τομή για να μην επιβαρυνθούν υπέρμετρα οι έχοντες χαμηλά εισοδήματα από το «κούρεμα» του αφορολογήτου ορίου και σύμφωνα με πληροφορίες τρία είναι τα επικρατέστερα σενάρια που βρίσκονται στο τραπέζι:

[1] Το καλό σενάριο: Προβλέπει μείωση του αφορολογήτου ορίου στα επίπεδα των 7.000 ευρώ για μισθωτούς, συνταξιούχους και αγρότες χωρίς παιδιά από 8.636 ευρώ που ανέρχεται σήμερα. Δηλαδή, η έκπτωση φόρου από 1.900 ευρώ σήμερα μειώνεται στα 1.540 ευρώ. Με την πρόταση αυτή και χωρίς αλλαγές στους συντελεστές της φορολογικής κλίμακας οι πρόσθετες επιβαρύνσεις ξεκινούν από τα 22 ευρώ, αυξάνουν στα 220 ευρώ για τους έχοντες εισοδήματα 8.000 ευρώ τον χρόνο και εκτινάσσονται στα 360 ευρώ για όσους αποκτούν εισοδήματα άνω των 9.000 ευρώ. Πάνω από 1,5 εκατομμύριο μισθωτοί και συνταξιούχοι με μικρά εισοδήματα έως 10.000 ευρώ τον χρόνο θα κληθούν είτε να πληρώσουν για πρώτη φορά φόρο για τα εισοδήματά τους ή να πληρώσουν ένα μεγάλο φορολογικό λογαριασμό. Για παράδειγμα μισθωτός χωρίς παιδιά με ετήσιο εισόδημα 9.000 ευρώ που σήμερα καταβάλλει φόρο 80 ευρώ, με το «κούρεμα» του αφορολογήτου στις 7.000 ευρώ θα δει το φόρο να εκτοξεύεται στα 440 ευρώ (αύξηση φόρου 360 ευρώ).

[2] Το ενδιάμεσο σενάριο: Το αφορολόγητο όριο πέφτει κάτω από τη γραμμή των 7.000 ευρώ και προσγειώνεται στις 6.600 ευρώ. Με βάση το σενάριο αυτό η έκπτωση φόρου που οδηγεί σε έμμεσο αφορολόγητο μειώνεται από 1.900 ευρώ σήμερα στα 1.452 ευρώ, υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα υπάρξουν άλλες παρεμβάσεις π.χ. στους φορολογικούς συντελεστές και τα φορολογικά κλιμάκια. Στην περίπτωση αυτή ο φόρος εισοδήματος θα αγγίξει ακόμα και μισθωτούς, συνταξιούχους και αγρότες με μηνιαίο εισόδημα που υπερβαίνει τα 558 ευρώ (12 μισθοί στο δημόσιο τομέα και συντάξεις) και 478 ευρώ (14 μισθοί στον ιδιωτικό τομέα).

Με βάση τους υφιστάμενους φορολογικούς συντελεστές και στην περίπτωση που μειωθεί το αφορολόγητο στα επίπεδα των 6.600 ευρώ οι επιβαρύνσεις ξεκινούν από τα 22 ευρώ και φθάνουν τα 448 ευρώ. Στην περίπτωση αυτή, μισθωτός χωρίς παιδιά με ετήσιο εισόδημα 8.000 ευρώ σήμερα δεν πληρώνει φόρο για το εισόδημα του. Εάν το αφορολόγητο μειωθεί στις 6.600 ευρώ τότε θα κληθεί για πρώτη φορά να πληρώσει φόρο 308 ευρώ. Συνταξιούχος με ετήσιο εισόδημα 18.000 ευρώ καταβάλλει σήμερα στην εφορία φόρο ύψους 2.060 ευρώ. Με το μειωμένο αφορολόγητο όριο ο φόρος ανεβαίνει στις 2.508 ευρώ, δηλαδή θα κληθεί να πληρώσει έξτρα φόρο 448 ευρώ.

[3] Το κακό σενάριο: Είναι η πρόταση των δανειστών. Το αφορολόγητο όριο βρίσκεται κάτω από τις 6.000 ευρώ και διαμορφώνεται στα επίπεδα των 5.900 ευρώ. Στη περίπτωση αυτή η έκπτωση φόρου «κουρεύεται» κατά 600 ευρώ και μειώνεται στα 1.300 ευρώ από 1.900 ευρώ. Στο σενάριο αυτό και με την εφαρμογή της ισχύουσας φορολογικής κλίμακας, οι επιβαρύνσεις ξεκινούν από πολύ χαμηλά καθώς αγγίζουν χαμηλόμισθους και χαμηλοσυνταξιούχους φορολογούμενους με μηνιαίες αποδοχές 428 ? 500 ευρώ.

Οι επιβαρύνσεις σύμφωνα με τα σενάριο αυτό ξεκινούν από τα 22 ευρώ και φθάνουν τα 602 ευρώ για τους φορολογούμενους με ετήσια εισοδήματα από 6.000 έως 9.000 ευρώ. Για παράδειγμα φορολογούμενος με ετήσιο εισόδημα 9.000 ευρώ που σήμερα πληρώνει φόρο 80 ευρώ με τη μείωση του αφορολογήτου στις 5.900 ευρώ θα δει το φόρο να εκτοξεύεται στα 638 ευρώ.

Μαχαίρι στις φοροαπαλλαγές
Οι αλλαγές στη φορολογική κλίμακα θα συνοδευτούν με περικοπή ή και κατάργηση των φοροαπαλλαγών που έχουν απομείνει. Δεδομένη θα πρέπει να θεωρείται η κατάργηση της έκπτωσης 1,5% που γίνεται κατά την παρακράτηση φόρου στους μισθούς και τις συντάξεις αλλά και η περικοπή της έκπτωση φόρου 10% στα ιατρικά έξοδα η οποία ενεργοποιείται σήμερα ότι οι δαπάνες αυτές υπερβαίνουν το 5% του εισοδήματος.