Σε τρία σενάρια κινείται μέχρι στιγμής η ενδοκυβερνητική συζήτηση για την "τύχη" των παλαιών (πριν από τον νόμο Κατρούγκαλου) συντάξεων εν όψει της εφαρμογής της σχετικής απόφασης του Eurogroup του Ιουνίου του 2017.
Η δέσμευση της κυβέρνησης για την περικοπή των συντάξεων από το 2019 αφορά κατά κύριο λόγο την "προσωπική διαφορά". Δηλαδή τη διαφορά ανάμεσα στο ποσό της σύνταξης που έχει υπολογιστεί και καταβάλλεται πριν από την ισχύ του νόμου Κατρούγκαλου (ήτοι μέχρι τις 12/5/2016) στους παλιούς συνταξιούχους και εκείνη που καταβάλλεται σύμφωνα με τον υπολογισμό με βάση τον νόμο Κατρούγκαλου.
Η περικοπή αυτή, που αφορά κύριες και επικουρικές συντάξεις, εκτιμάται ότι κινείται μεταξύ 2 και 2,5 δισ. ευρώ, με μειώσεις της τάξης του 18%, οι οποίες θα πρέπει, με βάση τη συμφωνία του Eurogroup του Μαΐου του 2016, να αρχίσουν να ισχύουν από τον Δεκέμβριο, για τη σύνταξη του Ιανουαρίου.
Στο ΥΠΟΙΚ αλλά και στο υπ. Εργασίας οι εκτιμήσεις μέχρι στιγμής συγκλίνουν. Προβλέπουν ότι η εφαρμογή της απόφασης αυτής μπορεί τουλάχιστον να ανασταλεί, λόγω της υπεραπόδοσης των ασφαλιστικών εσόδων και των πλεονασμάτων που μπορούν να επιτευχθούν από τον ΕΦΚΑ.
Παρ' όλα αυτά, η κυβέρνηση έχει στο τραπέζι τρία διαφορετικά σενάρια που θα μπορούσαν, σύμφωνα με τις υπάρχουσες εκτιμήσεις, να καλύψουν είτε εν όλω είτε εν μέρει την πρόθεση μη εφαρμογής της απόφασης του Eurogroup.
Τα σενάρια
Σύμφωνα με το πρώτο σενάριο, μπορεί να δρομολογηθεί μια σταδιακή εφαρμογή περικοπής της "προσωπικής διαφοράς" μόνο στα κλιμάκια των αποκαλούμενων υψηλών συντάξεων, χωρίς να αγγίξουν οι μειώσεις τα μεσαία και κατώτερα κλιμάκια. Η "λύση" αυτή εξετάζεται ακόμα και στην περίπτωση που τα δημοσιονομικά περιθώρια θα μπορούσαν να δικαιολογούν την 100% μη εφαρμογή του νόμου για όλες τις συντάξεις. Το σενάριο αυτό εξετάζεται προκειμένου να εμφανιστεί η εφαρμογή του νόμου ως ένας συμβιβασμός μεταξύ της υπεραπόδοσης των μέτρων και της απόφασης του Eurogroup, η οποία είχε ληφθεί μετά την επιμονή του ΔΝΤ και όχι των ευρωπαϊκών θεσμών.
Το δεύτερο σενάριο προβλέπει την αναστολή για ένα εξάμηνο της εφαρμογής του νόμου μέχρι τα επιβεβαιωθεί η σταθερότητα της υπεραπόδοσης των ασφαλιστικών εισφορών και των πλεονασμάτων, όπως υποστηρίζεται αρμοδίως από το υπ. Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης.
Το τρίτο σενάριο αφορά την ολοκληρωτική μη εφαρμογή του νόμου περικοπής των συντάξεων και ανοιχτή διαπραγμάτευση για την κατάργηση του νομικού πλαισίου που προβλέπει την εφαρμογή του νόμου Κατρούγκαλου και στις παλιές συντάξεις. Το τρίτο σενάριο, όπως υποστηρίζεται αρμοδίως, θα μπορούσε να γίνει πραγματικότητα υπό δύο προϋποθέσεις: την αποχώρηση του ΔΝΤ και των απαιτήσεών του από τη συνέχεια της μετα-μνημονιακής εποπτείας και την παράλληλη επιβεβαίωση της σταθερότητας της υπεραπόδοσης και των πλεονασμάτων στον ΕΦΚΑ. Αυτό το σενάριο, σύμφωνα με στελέχη του ΥΠΟΙΚ, μπορεί να γίνει αντικείμενο μιας ευρύτερης διαπραγμάτευσης στο μέλλον με τους "θεσμούς", σε συνάρτηση με την πορεία επιτευξης των στόχων των πρωτογενών πλεονασμάτων.
Το εναλλακτικό σενάριο, βέβαια, που τα δύο υπουργεία επιμένουν ότι δεν πρόκειται να εφαρμοστεί είναι αυτό της πλήρους εφαρμογής του νόμου Κατρούγκαλου, με άμεση περικοπή των κύριων συντάξεων σε ποσό αντίστοιχο της "προσωπικής διαφοράς".
Παράπλευρες απώλειες
Σύμφωνα με το Ενιαίο Δίκτυο Συνταξιούχων, ο νόμος Κατρούγκαλου οδηγεί αναπόφευκτα, εφόσον εφαρμοστεί στο 100% των παλαιών συντάξεων, σε απώλεια περίπου τριών συντάξεων ετησίως από το 2019, αφού προβλέπεται η μείωση κατά 18% λόγω της προσωπικής διαφοράς στις κύριες και τις επικουρικές.
Πέραν αυτών, όμως, προβλέπεται η κατάργηση των οικογενειακών επιδομάτων από όλες τις κύριες και επικουρικές συντάξεις, η κατάργηση του ΕΚΑΣ για 280.000 συνταξιούχους και, βέβαια, η ακύρωση κάθε αύξησης συντάξεων τουλάχιστον μέχρι και τον Δεκέμβριο του 2021...
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του ΕΝΔΙΣΥ, οι εισοδηματικές απώλειες των συνταξιούχων από τα μέτρα των μνημονιακών μεταρυθμίσεων στην επταετία έχουν ξεπεράσει τα 67 δισ. ευρώ, στα οποία θα πρέπει να προστεθούν άλλα 20 δισ. ευρώ εφόσον εφαρμοστούν τα "μετα-μνημονιακά" μέτρα.
Η δέσμευση της κυβέρνησης για την περικοπή των συντάξεων από το 2019 αφορά κατά κύριο λόγο την "προσωπική διαφορά". Δηλαδή τη διαφορά ανάμεσα στο ποσό της σύνταξης που έχει υπολογιστεί και καταβάλλεται πριν από την ισχύ του νόμου Κατρούγκαλου (ήτοι μέχρι τις 12/5/2016) στους παλιούς συνταξιούχους και εκείνη που καταβάλλεται σύμφωνα με τον υπολογισμό με βάση τον νόμο Κατρούγκαλου.
Η περικοπή αυτή, που αφορά κύριες και επικουρικές συντάξεις, εκτιμάται ότι κινείται μεταξύ 2 και 2,5 δισ. ευρώ, με μειώσεις της τάξης του 18%, οι οποίες θα πρέπει, με βάση τη συμφωνία του Eurogroup του Μαΐου του 2016, να αρχίσουν να ισχύουν από τον Δεκέμβριο, για τη σύνταξη του Ιανουαρίου.
Στο ΥΠΟΙΚ αλλά και στο υπ. Εργασίας οι εκτιμήσεις μέχρι στιγμής συγκλίνουν. Προβλέπουν ότι η εφαρμογή της απόφασης αυτής μπορεί τουλάχιστον να ανασταλεί, λόγω της υπεραπόδοσης των ασφαλιστικών εσόδων και των πλεονασμάτων που μπορούν να επιτευχθούν από τον ΕΦΚΑ.
Παρ' όλα αυτά, η κυβέρνηση έχει στο τραπέζι τρία διαφορετικά σενάρια που θα μπορούσαν, σύμφωνα με τις υπάρχουσες εκτιμήσεις, να καλύψουν είτε εν όλω είτε εν μέρει την πρόθεση μη εφαρμογής της απόφασης του Eurogroup.
Τα σενάρια
Σύμφωνα με το πρώτο σενάριο, μπορεί να δρομολογηθεί μια σταδιακή εφαρμογή περικοπής της "προσωπικής διαφοράς" μόνο στα κλιμάκια των αποκαλούμενων υψηλών συντάξεων, χωρίς να αγγίξουν οι μειώσεις τα μεσαία και κατώτερα κλιμάκια. Η "λύση" αυτή εξετάζεται ακόμα και στην περίπτωση που τα δημοσιονομικά περιθώρια θα μπορούσαν να δικαιολογούν την 100% μη εφαρμογή του νόμου για όλες τις συντάξεις. Το σενάριο αυτό εξετάζεται προκειμένου να εμφανιστεί η εφαρμογή του νόμου ως ένας συμβιβασμός μεταξύ της υπεραπόδοσης των μέτρων και της απόφασης του Eurogroup, η οποία είχε ληφθεί μετά την επιμονή του ΔΝΤ και όχι των ευρωπαϊκών θεσμών.
Το δεύτερο σενάριο προβλέπει την αναστολή για ένα εξάμηνο της εφαρμογής του νόμου μέχρι τα επιβεβαιωθεί η σταθερότητα της υπεραπόδοσης των ασφαλιστικών εισφορών και των πλεονασμάτων, όπως υποστηρίζεται αρμοδίως από το υπ. Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης.
Το τρίτο σενάριο αφορά την ολοκληρωτική μη εφαρμογή του νόμου περικοπής των συντάξεων και ανοιχτή διαπραγμάτευση για την κατάργηση του νομικού πλαισίου που προβλέπει την εφαρμογή του νόμου Κατρούγκαλου και στις παλιές συντάξεις. Το τρίτο σενάριο, όπως υποστηρίζεται αρμοδίως, θα μπορούσε να γίνει πραγματικότητα υπό δύο προϋποθέσεις: την αποχώρηση του ΔΝΤ και των απαιτήσεών του από τη συνέχεια της μετα-μνημονιακής εποπτείας και την παράλληλη επιβεβαίωση της σταθερότητας της υπεραπόδοσης και των πλεονασμάτων στον ΕΦΚΑ. Αυτό το σενάριο, σύμφωνα με στελέχη του ΥΠΟΙΚ, μπορεί να γίνει αντικείμενο μιας ευρύτερης διαπραγμάτευσης στο μέλλον με τους "θεσμούς", σε συνάρτηση με την πορεία επιτευξης των στόχων των πρωτογενών πλεονασμάτων.
Το εναλλακτικό σενάριο, βέβαια, που τα δύο υπουργεία επιμένουν ότι δεν πρόκειται να εφαρμοστεί είναι αυτό της πλήρους εφαρμογής του νόμου Κατρούγκαλου, με άμεση περικοπή των κύριων συντάξεων σε ποσό αντίστοιχο της "προσωπικής διαφοράς".
Παράπλευρες απώλειες
Σύμφωνα με το Ενιαίο Δίκτυο Συνταξιούχων, ο νόμος Κατρούγκαλου οδηγεί αναπόφευκτα, εφόσον εφαρμοστεί στο 100% των παλαιών συντάξεων, σε απώλεια περίπου τριών συντάξεων ετησίως από το 2019, αφού προβλέπεται η μείωση κατά 18% λόγω της προσωπικής διαφοράς στις κύριες και τις επικουρικές.
Πέραν αυτών, όμως, προβλέπεται η κατάργηση των οικογενειακών επιδομάτων από όλες τις κύριες και επικουρικές συντάξεις, η κατάργηση του ΕΚΑΣ για 280.000 συνταξιούχους και, βέβαια, η ακύρωση κάθε αύξησης συντάξεων τουλάχιστον μέχρι και τον Δεκέμβριο του 2021...
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του ΕΝΔΙΣΥ, οι εισοδηματικές απώλειες των συνταξιούχων από τα μέτρα των μνημονιακών μεταρυθμίσεων στην επταετία έχουν ξεπεράσει τα 67 δισ. ευρώ, στα οποία θα πρέπει να προστεθούν άλλα 20 δισ. ευρώ εφόσον εφαρμοστούν τα "μετα-μνημονιακά" μέτρα.
