Ένα νέο πλαίσιο διευθέτησης των ληξιπρόθεσμων οφειλών σε δημόσιο, ΔΕΚΟ και τράπεζες, για τους πολίτες, σχεδιάζεται από το ΥΠΟΙΚ για να εφαρμοστεί από τον Μάιο. Ποιες οι βασικές πτυχές, αλλά και «παγίδες» του νέου πλαισίου, σύμφωνα με το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Πειραιώς.
Όπως επισημαίνει το ΕΒΕΠ, με το που θα εκπνεύσει η προθεσμία υπαγωγής στην πλατφόρμα για τα κόκκινα στεγαστικά δάνεια, τον Απρίλιο, θα ενεργοποιηθεί το σύστημα της «ατομικής πτώχευσης», το οποίο θα δίνει «δεύτερη ευκαιρία» σε όσους θέλουν να απαλλαγούν από τα βάρη του παρελθόντος. Ουσιαστικά, οι οφειλέτες θα μπορούν να απαλλαγούν από όλα τα χρέη, αν δεν θέλουν ή δεν μπορούν να τα ρυθμίσουν, όμως, θα υποστούν τη πλήρη ρευστοποίηση των περιουσιακών τους στοιχείων.
Η «δεύτερη ευκαιρία» συνίσταται στο ότι ο οφειλέτης, μετά τη διαγραφή των χρεών του θα μπορεί να κάνει ένα νέο ξεκίνημα, απαλλαγμένος από τα βάρη του παρελθόντος. Τρίτη ευκαιρία δεν θα υπάρχει, που σημαίνει πως η προσωπική χρεοκοπία και η διαγραφή των οφειλών θα γίνεται μια φορά στη ζωή του καθενός. Όσο για τις προϋποθέσεις παροχής της δεύτερης ευκαιρίας, θα είναι πολύ συγκεκριμένες και καθόλου εύκολες για τους οφειλέτες που διαθέτουν περιουσιακά στοιχεία και έχουν ήδη καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια ρύθμισης.
Οι βασικές πτυχές του σχεδίου, που αναμένεται να έρθει στη Βουλή μέχρι το τέλος Απριλίου, καθώς άλλη παράταση για το παρόν πλαίσιο ρύθμισης των κόκκινων στεγαστικών δανείων δεν θα υπάρξει, είναι οι εξής:
1. Όλα τα επιμέρους εργαλεία ρύθμισης οφειλών που υπάρχουν σήμερα, όπως είναι ο εξωδικαστικός μηχανισμός και το πλαίσιο για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά, θα ενοποιηθούν σε ένα. Το νέο σύστημα θα ενσωματώνει ένα «δίχτυ προστασίας» για τα ευάλωτα νοικοκυριά που, όμως, θα έχει διαφορετική μορφή από το υφιστάμενο.
2. Οι οφειλέτες θα αποκτήσουν μια «δεύτερη ευκαιρία» για να ανταποκριθούν στις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις τους, είτε ρυθμίζοντας τις οφειλές τους, είτε θα απαλλάσσονται από τα χρέη τους ύστερα όμως από τη ρευστοποίηση όλων των περιουσιακών τους στοιχείων εντός συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος.
3. Η «δεύτερη ευκαιρία» και η πιθανή διαγραφή των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων μετά τη ρευστοποίηση των περιουσιακών στοιχείων θα παρέχεται μόνο σε όσους αποδεικνύεται ότι δεν είχαν δόλο.
Το ΕΒΕΠ προειδοποιεί πως η δυνατότητα να διαγραφούν όλα τα χρέη μπορεί να είναι δελεαστική, ωστόσο, το νέο πτωχευτικό περιβάλλον που θα δημιουργηθεί μετά τον Μάιο δεν θα είναι ευνοϊκότερο από το υφιστάμενο. Για παράδειγμα, ο δανειολήπτης δεν θα μπορεί να κρατήσει την πρώτη κατοικία στην κυριότητά του και ταυτόχρονα να του σβηστούν χρέη. Ούτε θα έχει τη δυνατότητα να ρυθμίσει το στεγαστικό δάνειο με όρους νομοθετικά κατοχυρωμένους, όπως συμβαίνει τώρα με «κούρεμα» οφειλής έως 120% και με 25ετή διάρκεια δανείου με επιτόκιο όχι υψηλότερο του 2,5%.
Αντίστοιχα, δεν θα υπάρχει επιδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό για τη διάσωση της κύριας κατοικίας. Το νέο σχέδιο της δεύτερης ευκαιρίας μπορεί λοιπόν να ακούγεται ελκυστικό ως προς τη διαγραφή των χρεών, αλλά δεν είναι καθόλου ευνοϊκό για τους οφειλέτες με περιουσιακά στοιχεία.
Δυστυχώς, σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, από τους 67.686 δανειολήπτες που εισήλθαν στην ηλεκτρονική εφαρμογή ρύθμισης μη εξυπηρετούμενων δανείων, οι 44.924 δέχθηκαν να άρουν το απόρρητο των λογαριασμών τους και να καταθέσουν αίτηση ρύθμισης του δανείου τους. Από αυτές, παρέμειναν ενεργές 13.111 και μόλις 2.218 διαβιβάστηκαν στις τράπεζες, οι οποίες κατέθεσαν συγκεκριμένες προτάσεις ρύθμισης σε 836 δανειολήπτες τις οποίες αποδέχθηκαν μόνο 380 και από αυτούς οι 240 με έγκριση χορήγησης της κρατικής επιδότησης.
Αντίστοιχα, η Ένωση Ελληνικών Τραπεζών ενημέρωσε ότι, στο δεύτερο εξάμηνο του 2019, περίπου 43.000 δανειολήπτες ρύθμισαν συναινετικά στεγαστικά δάνεια συνολικού ύψους 3,18 δισ. ευρώ. Μέχρι σήμερα, 23 εταιρείες διαχείρισης έχουν αποκτήσει 65 δισ. ευρώ τραπεζικών δανείων με 5%-10% της αρχικής οφειλής, καθώς και ενυπόθηκα με προσωπικές εγγυήσεις στεγαστικά και επιχειρηματικά, με περίπου το 30% της αρχικής οφειλής και, βεβαίως, με πολλά περιθώρια κέρδους.
Ο πρόεδρος του ΕΒΕΠ, Βασίλης Κορκίδης, επισημαίνει, τέλος, πως παρά το γεγονός ότι τράπεζες και funds δηλώνουν πως θα προκρίνουν και θα ευνοήσουν τις συναινετικές ρυθμίσεις καταναλωτικών, στεγαστικών και επιχειρηματικών δανείων, η καλύτερη συμβουλή, και ενδεχομένως απόφαση, είναι η συμμετοχή των οφειλετών στην υφιστάμενη πλατφόρμα που θα κλείσει στο τέλος Απριλίου, πριν είναι αργά.
Όπως επισημαίνει το ΕΒΕΠ, με το που θα εκπνεύσει η προθεσμία υπαγωγής στην πλατφόρμα για τα κόκκινα στεγαστικά δάνεια, τον Απρίλιο, θα ενεργοποιηθεί το σύστημα της «ατομικής πτώχευσης», το οποίο θα δίνει «δεύτερη ευκαιρία» σε όσους θέλουν να απαλλαγούν από τα βάρη του παρελθόντος. Ουσιαστικά, οι οφειλέτες θα μπορούν να απαλλαγούν από όλα τα χρέη, αν δεν θέλουν ή δεν μπορούν να τα ρυθμίσουν, όμως, θα υποστούν τη πλήρη ρευστοποίηση των περιουσιακών τους στοιχείων.
Η «δεύτερη ευκαιρία» συνίσταται στο ότι ο οφειλέτης, μετά τη διαγραφή των χρεών του θα μπορεί να κάνει ένα νέο ξεκίνημα, απαλλαγμένος από τα βάρη του παρελθόντος. Τρίτη ευκαιρία δεν θα υπάρχει, που σημαίνει πως η προσωπική χρεοκοπία και η διαγραφή των οφειλών θα γίνεται μια φορά στη ζωή του καθενός. Όσο για τις προϋποθέσεις παροχής της δεύτερης ευκαιρίας, θα είναι πολύ συγκεκριμένες και καθόλου εύκολες για τους οφειλέτες που διαθέτουν περιουσιακά στοιχεία και έχουν ήδη καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια ρύθμισης.
Οι βασικές πτυχές του σχεδίου, που αναμένεται να έρθει στη Βουλή μέχρι το τέλος Απριλίου, καθώς άλλη παράταση για το παρόν πλαίσιο ρύθμισης των κόκκινων στεγαστικών δανείων δεν θα υπάρξει, είναι οι εξής:
1. Όλα τα επιμέρους εργαλεία ρύθμισης οφειλών που υπάρχουν σήμερα, όπως είναι ο εξωδικαστικός μηχανισμός και το πλαίσιο για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά, θα ενοποιηθούν σε ένα. Το νέο σύστημα θα ενσωματώνει ένα «δίχτυ προστασίας» για τα ευάλωτα νοικοκυριά που, όμως, θα έχει διαφορετική μορφή από το υφιστάμενο.
2. Οι οφειλέτες θα αποκτήσουν μια «δεύτερη ευκαιρία» για να ανταποκριθούν στις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις τους, είτε ρυθμίζοντας τις οφειλές τους, είτε θα απαλλάσσονται από τα χρέη τους ύστερα όμως από τη ρευστοποίηση όλων των περιουσιακών τους στοιχείων εντός συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος.
3. Η «δεύτερη ευκαιρία» και η πιθανή διαγραφή των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων μετά τη ρευστοποίηση των περιουσιακών στοιχείων θα παρέχεται μόνο σε όσους αποδεικνύεται ότι δεν είχαν δόλο.
Το ΕΒΕΠ προειδοποιεί πως η δυνατότητα να διαγραφούν όλα τα χρέη μπορεί να είναι δελεαστική, ωστόσο, το νέο πτωχευτικό περιβάλλον που θα δημιουργηθεί μετά τον Μάιο δεν θα είναι ευνοϊκότερο από το υφιστάμενο. Για παράδειγμα, ο δανειολήπτης δεν θα μπορεί να κρατήσει την πρώτη κατοικία στην κυριότητά του και ταυτόχρονα να του σβηστούν χρέη. Ούτε θα έχει τη δυνατότητα να ρυθμίσει το στεγαστικό δάνειο με όρους νομοθετικά κατοχυρωμένους, όπως συμβαίνει τώρα με «κούρεμα» οφειλής έως 120% και με 25ετή διάρκεια δανείου με επιτόκιο όχι υψηλότερο του 2,5%.
Αντίστοιχα, δεν θα υπάρχει επιδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό για τη διάσωση της κύριας κατοικίας. Το νέο σχέδιο της δεύτερης ευκαιρίας μπορεί λοιπόν να ακούγεται ελκυστικό ως προς τη διαγραφή των χρεών, αλλά δεν είναι καθόλου ευνοϊκό για τους οφειλέτες με περιουσιακά στοιχεία.
Δυστυχώς, σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, από τους 67.686 δανειολήπτες που εισήλθαν στην ηλεκτρονική εφαρμογή ρύθμισης μη εξυπηρετούμενων δανείων, οι 44.924 δέχθηκαν να άρουν το απόρρητο των λογαριασμών τους και να καταθέσουν αίτηση ρύθμισης του δανείου τους. Από αυτές, παρέμειναν ενεργές 13.111 και μόλις 2.218 διαβιβάστηκαν στις τράπεζες, οι οποίες κατέθεσαν συγκεκριμένες προτάσεις ρύθμισης σε 836 δανειολήπτες τις οποίες αποδέχθηκαν μόνο 380 και από αυτούς οι 240 με έγκριση χορήγησης της κρατικής επιδότησης.
Αντίστοιχα, η Ένωση Ελληνικών Τραπεζών ενημέρωσε ότι, στο δεύτερο εξάμηνο του 2019, περίπου 43.000 δανειολήπτες ρύθμισαν συναινετικά στεγαστικά δάνεια συνολικού ύψους 3,18 δισ. ευρώ. Μέχρι σήμερα, 23 εταιρείες διαχείρισης έχουν αποκτήσει 65 δισ. ευρώ τραπεζικών δανείων με 5%-10% της αρχικής οφειλής, καθώς και ενυπόθηκα με προσωπικές εγγυήσεις στεγαστικά και επιχειρηματικά, με περίπου το 30% της αρχικής οφειλής και, βεβαίως, με πολλά περιθώρια κέρδους.
Ο πρόεδρος του ΕΒΕΠ, Βασίλης Κορκίδης, επισημαίνει, τέλος, πως παρά το γεγονός ότι τράπεζες και funds δηλώνουν πως θα προκρίνουν και θα ευνοήσουν τις συναινετικές ρυθμίσεις καταναλωτικών, στεγαστικών και επιχειρηματικών δανείων, η καλύτερη συμβουλή, και ενδεχομένως απόφαση, είναι η συμμετοχή των οφειλετών στην υφιστάμενη πλατφόρμα που θα κλείσει στο τέλος Απριλίου, πριν είναι αργά.
