Κυνική ομολογία ΔΝΤ: Σας στίψαμε για να μην δώσουμε λεφτά

Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ομολογεί κυνικά μεγάλα λάθη κατά τη διάρκεια των τριών τελευταίων ετών στον χειρισμό της διάσωσης της Ελλάδας.





Σε εσωτερικό έγγραφο που φέρει τη σήμανση «αυστηρά εμπιστευτικό», το ΔΝΤ παραδέχεται ότι υποτίμησε σοβαρά τη ζημιά που θα έκαναν στην ελληνική οικονομία οι συνταγές της λιτότητας.

Ωστόσο, το ταμείο υπογραμμίζει ότι η συνταγή που ακολουθήθηκε στην Ελλάδα, σε συντονισμό με την Ευρωπαϊκή Ένωση, αγόρασε χρόνο για το υπόλοιπο της Ευρωζώνης.

Το ΔΝΤ υποστήριξε ότι χαλάρωσε τους δικούς του κανόνες για να καταστήσει το χρέος της Ελλάδας να φαίνεται βιώσιμο και ότι, εκ των υστέρων, η χώρα απέτυχε σε τρία από τα τέσσερα κριτήρια που το ίδιο θέτει ως προϋποθέσεις για να παράσχει οικονομική βοήθεια.

Μια έκδοση του εγγράφου, που εκπονήθηκε από το προσωπικό του ΔΝΤ και περιήλθε στην κατοχή της Wall Street Journal, αναμενόταν να κυκλοφορήσει δημοσίως την Πέμπτη.

Κατά τα τελευταία τρία χρόνια, μια σειρά από ανώτερα στελέχη του ΔΝΤ, συμπεριλαμβανομένης της τρέχουσας επικεφαλής Κριστίν Λαγκάρντ, έχουν επανειλημμένα δηλώσει ότι το επίπεδο του χρέους της Ελλάδας ήταν «βιώσιμο» και ενδέχεται να αποπληρωθεί στο ακέραιο και στην ώρα του.

Όμως, το έγγραφο περιγράφει τις αβεβαιότητες γύρω από την ελληνική διάσωση ως «τόσο σημαντικές, που το προσωπικό του ΔΝΤ δεν ήταν σε θέση να εγγυηθεί ότι το ελληνικό δημόσιο χρέος ήταν βιώσιμο με υψηλή πιθανότητα».

Το ΔΝΤ ανάφερε επίσης ότι ήταν υπερβολικά αισιόδοξο για τις προοπτικές της Ελλάδας να επιστρέψει στις αγορές για χρηματοδότηση, καθώς και για την πολιτική ικανότητά της ελληνικής κυβέρνησης να εφαρμόσει τους όρους του προγράμματος διάσωσης.

Εκπρόσωπος του ΔΝΤ αρνήθηκε να σχολιάσει σχετικά με την έκθεση, όπως άλλωστε έκανε και το ελληνικό Υπουργείο Οικονομικών.

Υπενθυμίζεται ότι νωρίτερα εντός του έτους ο υπουργός Οικονομικών, Γιάννης Στουρνάρας, είχε ζητήσει από το ΔΝΤ να εξηγήσει γιατί οι προηγούμενες οικονομικές προβλέψεις του αναφορικά με τις επιπτώσεις των μέτρων λιτότητας στην οικονομία ήταν τόσο εκτός στόχου.

Το έγγραφο αυτό είναι το πιο σημαντικό σε μια σειρά αναλύσεων του ΔΝΤ κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών, που προσπαθούν να αξιολογήσουν τη συμμετοχή του οργάνου στην ευρωπαϊκή οικονομική κρίση.

Ωφελημένη η Ευρώπη όχι η Ελλάδα

Ο μεγαλύτερος ωφελημένος της διάσωσης του 2010 δεν ήταν τόσο η Ελλάδα όσο η Ευρωζώνη, υποστηρίζεται στο έγγραφο.

Το ΔΝΤ περιγράφει τη διάσωση της Ελλάδας ως «επιχείρηση διατήρησης», η οποία «έδωσε στην Ευρωζώνη το χρόνο να χτίσει ένα τείχος για την προστασία άλλων ευάλωτων μελών και απέτρεψε πιθανές σοβαρές συνέπειες για την παγκόσμια οικονομία».

Το ΔΝΤ ένωσε τις δυνάμεις του με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, το 2010, συνθέτοντας τη λεγόμενη τρόικα, με σκοπό να διαχειριστεί το πρώτο πακέτο διάσωσης στην Ελλάδα, ύψους € 110 δισεκατομμυρίων -μία από τις μεγαλύτερες διεθνείς διασώσεις όλων των εποχών.

Ενώ το ταμείο έχει βάλει σε δεύτερη μοίρα τις νέες δεσμεύσεις του για χρηματοδότηση άλλων οικονομιών της ευρωζώνης, έχει βάλει στο τραπέζι συνολικά 47 δισ. δολ. για την Ελλάδα, το μεγαλύτερο δάνειο που έχει κάνει ποτέ το ΔΝΤ σε σύγκριση με το μέγεθος της οικονομίας μιας χώρας.

Το ταμείο επέκρινε την καθυστέρηση στην αναδιάρθρωση του χρέους της Ελλάδας, η οποία τελικά πραγματοποιήθηκε τον Μάιο του 2012, δύο χρόνια μετά την αρχική διάσωση. Παραδέχτηκε, ωστόσο, ότι η μείωση πριν από τότε ήταν «πολιτικά δύσκολη» λόγω της αντίστασης από ορισμένες χώρες της ευρωζώνης, των οποίων οι τράπεζες είχαν στην κατοχή τους πολύ ελληνικό χρέος.

Οι χώρες αυτές είχαν επίσης την ανησυχία ότι η μείωση του ελληνικού χρέους θα εφησύχαζε την Αθήνα καθυστερώντας τις μεταρρυθμίσεις στην ελληνική οικονομία.

Μια άμεση αναδιάρθρωση θα ήταν φθηνότερη για τους ευρωπαίους φορολογούμενους, καθώς οι πιστωτές του ιδιωτικού τομέα αποπληρωνόντουσαν πλήρως για δύο χρόνια πριν από το 2012, χάρη στα χρήματα που δανείστηκε η Αθήνα. Το επίπεδο του χρέους της Ελλάδας, παρέμεινε υπερβολικά υψηλό, όμως πλέον έπεφτε στους ώμους του ΔΝΤ και των φορολογουμένων της ευρωζώνης αντί να το πληρώσουν αντί στων τραπεζών και των hedge funds που γλίτωσαν με το πρώτο «κούρεμα» των ελληνικών ομολόγων.

Πάντως, το ΔΝΤ παραδέχθηκε ότι η δική του ανάλυση για τη μελλοντική εξέλιξη του χρέους ήταν λάθος «σε μεγάλο βαθμό».Η ανάλυση βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους από το ΔΝΤ -κρίσιμο κομμάτι της πρόβλεψης- «περιλάμβανε τα τεστ αντοχής των τραπεζών, όμως αυτά αποδείχθηκε ότι ήταν ήπια σε σύγκριση με τα πραγματικά αποτελέσματα».

Το ζήτημα του λεγόμενου δημοσιονομικού πολλαπλασιαστή -μια εκτίμηση για το πόσο η οικονομία θα συρρικνωθεί για κάθε ευρώ σε περικοπές δαπανών ή αυξήσεις φόρων, έχει γίνει μέρος του οπλοστασίου της κυβέρνησης στις διαπραγματεύσεις της με την τρόικα.

Σε συνομιλίες με την επίσκεψη της Τρόικας στην Αθήνα την επόμενη εβδομάδα, η Ελλάδα θα ζητήσει την άδεια να μειώσει τον ΦΠΑ σε ορισμένες περιπτώσεις, με το επιχείρημα ότι η αύξηση των φόρων στα εστιατόρια, για παράδειγμα, έχει δημιουργήσει λιγότερα και όχι περισσότερα των έσοδα, πλήττοντας σοβαρά τις καταναλωτικές δαπάνες.

Αντίθετα μια μείωση του φορολογικού συντελεστή για τα εστιατόρια, λέει η κυβέρνηση, θα μπορούσε να ενισχύσει πραγματικά τα έσοδα. Μέχρι στιγμής, ωστόσο, οι υπάλληλοι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δεν ήταν διόλου ένθερμοι με αυτήν την ιδέα.

Επίθεση κατά Κομισιόν

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, δέχεται ιδιαίτερη κριτική στο έγγραφο του ΔΝΤ.

Η έκθεση αναφέρει ότι η Επιτροπή έτεινε να εκπονεί πολιτικές με συναίνεση και περιορισμένης αποτελεσματικότητας, ενώ δεν είχε καμία εμπειρία με τη διαχείριση των κρίσεων.

Προσθέτει ότι η Επιτροπή επικεντρώθηκε περισσότερο στη «συμμόρφωση με τους κανόνες της ΕΕ από ό, τι με τις επιπτώσεις στην ανάπτυξη» και «δεν ήταν σε θέση να συμβάλει σημαντικά στον εντοπισμό ενισχύουν την ανάπτυξη οι επιβαλλόμενες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις».

Κανένας εκπρόσωπος της Επιτροπής δεν ανταποκρίθηκε άμεσα στα αιτήματα για σχολιασμό.

Όπως αναφέρεται στο εσωτερικό έγγραφο του ΔΝΤ, κανένας από τους εταίρους της τρόικας δεν την θεωρούσαν ιδανικό σχήμα, με τους συντάκτες του εγγράφου να χαρακτηρίζουν την τρόικα «ασυνήθιστη» ρύθμιση, επισημαίνοντας ότι «υπάρχουν σημαντικές διαφορές απόψεων στο πλαίσιο της τρόικα, ιδίως όσον αφορά τις προβλέψεις για την ανάπτυξη».

Οι προβλέψεις για την ανάπτυξη ήταν εξωφρενικά εκτός στόχων, όμως η Ελλάδα να έπρεπε μονίμως να εκπληρώνει τους ίδιους στόχους μείωσης του ελλείμματος, τονίζει το ΔΝΤ αναφέροντας: «Οι δημοσιονομικοί στόχοι έγιναν ακόμα πιο φιλόδοξοι αφού η ύφεση ξεπέρασε τις προβλέψεις. Επιπλέον, το σημείο εκκίνησης μετακινηθεί».

Το έγγραφο πρόσθεσε ότι οι στόχοι και οι βασικές μακροοικονομικές προβλέψεις δεν αναθεωρήθηκαν για να αντανακλούν ό, τι πραγματικά συμβαίνει στην Ελλάδα για 18 μήνες, μέχρι τον Δεκέμβριο του 2011.

Το ΔΝΤ είχε αρχικά προβλέψει ότι η Ελλάδα θα έχανε το 5,5% της οικονομικής παραγωγής της μεταξύ 2009 και 2012. Αντ' αυτού, έχει χάσει το 17% του πραγματικού ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της. Το σχέδιο διάσωσης προέβλεψε 15% το ποσοστό ανεργίας το 2012. Έχει ξεπεράσει το 25%.

Η επιβράδυνση του ρυθμού της λιτότητας θα είχε βοηθήσει την ελληνική οικονομία, αλλά δεν ήταν πολιτικά εφικτή, σημειώνει το Ταμείο.

«Ενώ νωρίτερα η αναπροσαρμογή των στόχων θα μπορούσε να μετριάσει τη συρρίκνωση, το πρόγραμμα θα απαιτούσε στη συνέχεια πρόσθετη χρηματοδότηση», ανέφερε το έγγραφο. Τόνισε ότι ούτε το ίδιο ούτε οι κυβερνήσεις της ευρωζώνης ήταν διατεθειμένοι να δώσουν περισσότερα χρήματα στην Ελλάδα.

Το έγγραφο επικρίνει τις ελληνικές κυβερνήσεις για την μη υλοποίηση των διαρθρωτικών αλλαγών στην οικονομία που θα μπορούσαν να τονώσουν τον ιδιωτικό τομέα και υποστηρίζει ότι ο πόνος της προσαρμογής «κατανεμήθηκε άνισα σε ολόκληρη την κοινωνία».