Προχωρώντας σε μεγάλες ενέσεις ρευστότητας στην αγορά, ειδικά κατά τον τελευταίο μήνα του έτους, το οικονομικό επιτελείο προσβλέπει σε τόνωση της ιδιωτικής κατανάλωσης και μέσω αυτής σε επίτευξη ρυθμού ανάπτυξης ακόμη και πάνω από τον πήχη του 2% που έχουν βάλει Ευρωπαϊκή Επιτροπή και Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Δεδομένου ότι δεν επιτυγχάνεται ο στόχος για προσέλκυση επενδύσεων κατά τη διάρκεια της φετινής χρονιάς -η Ευρωπαϊκή Επιτροπή «βλέπει» ακόμη και μείωση στον ακαθάριστο σχηματισμό κεφαλαίου-, η κατανάλωση είναι το μέγεθος από το οποίο θα κριθεί και η τελική πορεία του ΑΕΠ κατά τη διάρκεια της φετινής χρονιάς.
Για τον τελευταίο μήνα του χρόνου, το οικονομικό επιτελείο προγραμματίζει τέσσερις ουσιαστικές ενέσεις ρευστότητας και μια… ψυχολογική. Το «φρέσκο χρήμα» που θα πέσει στην αγορά ενδεχομένως να ξεπεράσει και τα 2 δισ. ευρώ, ποσό που υπερβαίνει το 1% του ΑΕΠ. Αυτό το ποσό θα προέλθει:
Καταβολή αναδρομικών
1 Από την επιστροφή των αναδρομικών στους ένστολους και στους εργαζομένους των ειδικών μισθολογίων. Η «πραγματική» ένεση ρευστότητας θα είναι 820 εκατ. ευρώ, καθώς το 1,4 δισ. ευρώ αφορά το ποσό πριν από την αφαίρεση της παρακράτησης φόρου. Το τελικό ποσό που θα εισπράξουν οι περίπου 300.000 δικαιούχοι θα το γνωρίζουν σε λίγες ημέρες, καθώς εκκρεμεί η έκδοση πέντε διαφορετικών υπουργικών αποφάσεων που θα καθορίσουν
-προφανώς με πανομοιότυπο τρόπο- τις τελικές λεπτομέρειες. Ουσιαστικά, το μόνο κρίσιμο ζήτημα, που θα καθορίσει και το μέγεθος της ένεσης ρευστότητας, είναι το αν τα αναδρομικά θα συμψηφιστούν με πιθανές ληξιπρόθεσμες οφειλές προς την εφορία. Το ποσό αναμένεται να πιστωθεί στους τραπεζικούς λογαριασμούς είτε ταυτόχρονα με τη μισθοδοσία του Νοεμβρίου (αυτό προϋποθέτει ότι θα έχουν ολοκληρωθεί οι τεχνικές προετοιμασίες) είτε μέσα στο πρώτο δεκαπενθήμερο του Δεκεμβρίου.
Έκτακτο μέρισμα
2 Από το έκτακτο οικονομικό μέρισμα που θα διανείμει η κυβέρνηση πρωτίστως σε ευπαθείς κοινωνικές ομάδες. Μέσα στον μήνα θα «κλειδώσει» οριστικά το ποσό που θα μπορεί να μοιράσει το υπουργείο Οικονομικών. Ωστόσο, εκτιμάται ότι μπορεί να ξεπεράσει τα 700-800 εκατ. ευρώ, καθώς τα στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού δείχνουν ότι «ξεπερνιέται» και το εμπόδιο των συσσωρευμένων φορολογικών υποχρεώσεων στο τέλος του έτους (ΕΝΦΙΑ, φόρος εισοδήματος, τέλη κυκλοφορίας κ.λπ.). Η κυβέρνηση επεξεργάζεται ακόμη σενάρια για να ορίσει τον τελικό κατάλογο των δικαιούχων. Το πιθανότερο είναι ότι θα εφαρμοστεί η περσινή «συνταγή» ώστε τα χρήματα να δοθούν πρωτίστως σε μακροχρόνια ανέργους, χαμηλοσυνταξιούχους και πολίτες με εισόδημα που κινείται στα όρια της φτώχειας. Τα τελικά εισοδηματικά κριτήρια θα καθοριστούν μόλις «κλειδώσει» και το προς διάθεση ποσό.
Επιστροφή φόρων
3 Από την επιστροφή φόρων και την καταβολή ληξιπρόθεσμων οφειλών. Στο Γενικό Λογιστήριο γίνεται προσπάθεια προκειμένου μέχρι το τέλος του χρόνου να έχει περιοριστεί κάτω από τα 2 δισ. ευρώ, από τα περίπου 2,5 δισ. ευρώ που είναι το υπόλοιπο με βάση τα στοιχεία του Σεπτεμβρίου. Ο στόχος που είχε τεθεί για μηδενισμό των ληξιπρόθεσμων οφειλών μέχρι το τέλος του έτους δεν θα επιτευχθεί, καθώς έχουν εντοπιστεί και σοβαρά διοικητικά εμπόδια όσον αφορά στην αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών. Ωστόσο, η μείωση αναμένεται να υπάρξει, δεδομένου μάλιστα ότι το υπουργείο Οικονομικών διαθέτει αυτή τη στιγμή την απαιτούμενη ρευστότητα.
Οι συντάξεις
4 Η τέταρτη πηγή ρευστότητας έχει να κάνει με τους συνταξιούχους. Το ποσό ήταν ούτως ή άλλως προγραμματισμένο να καταβληθεί. Ωστόσο, υπάρχει προσδοκία για «ψυχολογική ένεση» από την επικείμενη απόφαση για μη περικοπή των συντάξεων. Όλους αυτούς τους μήνες οι συνταξιούχοι ζουν με την αβεβαιότητα σχετικά με το αν η σύνταξη που θα τους καταβληθεί μέσα στον Δεκέμβριο θα είναι «κουτσουρεμένη» σε ποσοστό έως και 18%. Η ανακοίνωση ότι κάτι τέτοιο δεν θα συμβεί αναμένεται να συμβάλει στη βελτίωση της ψυχολογίας. Στο υπουργείο Εργασίας και στον ΕΦΚΑ έχουν ήδη σχεδιάσει, με το που θα ληφθεί η απόφαση για μη περικοπή των συντάξεων, να προχωρήσουν στην πληρωμή νωρίτερα από την προγραμματισμένη ημερομηνία ώστε πριν από τα Χριστούγεννα όλοι οι συνταξιούχοι να έχουν ήδη εισπράξει τη σύνταξη του Ιανουαρίου.
Ενθαρρυντικά στοιχεία
Για το 2018 το υπουργείο Οικονομικών προβλέπει ότι θα φτάσει σε ρυθμό ανάπτυξης της τάξεως του 2,1%. «Ποντάρει» στο ότι η ιδιωτική κατανάλωση θα αυξηθεί με ρυθμό της τάξεως του 1% σε σχέση με το 2017 (έτος κατά το οποίο ο ρυθμός ήταν οριακός, μόλις 0,1%) και ότι ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου (δηλαδή οι επενδύσεις) θα είναι μεν θετικές, αλλά θα κινηθούν με το οριακό πρόσημο του 0,8%. Από εκεί και πέρα, σημαντική στήριξη προσβλέπει το οικονομικό επιτελείο και από τις εξαγωγές στις οποίες «βλέπει» ρυθμό της τάξεως του 7,5%. Όσον αφορά τη δημόσια κατανάλωση, βλέπει ισχνή αύξηση της τάξεως του 0,2% (ενώ πέρυσι υπήρχε μείωση 1,1%). Προς το παρόν, τα στοιχεία από την πορεία των λιανικών πωλήσεων είναι ενθαρρυντικά. Ο δείκτης λιανικού εμπορίου έκλεισε με αύξηση 3,2% για τον μήνα Αύγουστο, λόγω του τουρισμού, ενώ ένα εξίσου καλό ποσοστό και τον Σεπτέμβριο θα αποτυπωθεί στο ΑΕΠ του γ’ τριμήνου, το οποίο είναι προγραμματισμένο να ανακοινωθεί στις 4 Δεκεμβρίου, μια ημέρα μετά το κρίσιμο Eurogroup της 3ης Δεκεμβρίου.
Τι προβλέπει η Κομισιόν
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι λίγο πιο απαισιόδοξη από την Αθήνα όσον αφορά τις προβλέψεις για την πορεία της ιδιωτικής κατανάλωσης. «Βλέπει» αύξηση με ρυθμό 0,8%, αλλά ανεβάζει ψηλότερα τον πήχη της δημόσιας κατανάλωσης (1,2% έναντι 0,2% της Αθήνας). Έχει πολύ απαισιόδοξη εκτίμηση όσον αφορά τις επενδύσεις (-2,1%) και καλύτερη εκτίμηση από αυτήν του ελληνικού οικονομικού επιτελείου για την πορεία των εξαγωγών (+8,4%).
Για τον τελευταίο μήνα του χρόνου, το οικονομικό επιτελείο προγραμματίζει τέσσερις ουσιαστικές ενέσεις ρευστότητας και μια… ψυχολογική. Το «φρέσκο χρήμα» που θα πέσει στην αγορά ενδεχομένως να ξεπεράσει και τα 2 δισ. ευρώ, ποσό που υπερβαίνει το 1% του ΑΕΠ. Αυτό το ποσό θα προέλθει:
Καταβολή αναδρομικών
1 Από την επιστροφή των αναδρομικών στους ένστολους και στους εργαζομένους των ειδικών μισθολογίων. Η «πραγματική» ένεση ρευστότητας θα είναι 820 εκατ. ευρώ, καθώς το 1,4 δισ. ευρώ αφορά το ποσό πριν από την αφαίρεση της παρακράτησης φόρου. Το τελικό ποσό που θα εισπράξουν οι περίπου 300.000 δικαιούχοι θα το γνωρίζουν σε λίγες ημέρες, καθώς εκκρεμεί η έκδοση πέντε διαφορετικών υπουργικών αποφάσεων που θα καθορίσουν
-προφανώς με πανομοιότυπο τρόπο- τις τελικές λεπτομέρειες. Ουσιαστικά, το μόνο κρίσιμο ζήτημα, που θα καθορίσει και το μέγεθος της ένεσης ρευστότητας, είναι το αν τα αναδρομικά θα συμψηφιστούν με πιθανές ληξιπρόθεσμες οφειλές προς την εφορία. Το ποσό αναμένεται να πιστωθεί στους τραπεζικούς λογαριασμούς είτε ταυτόχρονα με τη μισθοδοσία του Νοεμβρίου (αυτό προϋποθέτει ότι θα έχουν ολοκληρωθεί οι τεχνικές προετοιμασίες) είτε μέσα στο πρώτο δεκαπενθήμερο του Δεκεμβρίου.
Έκτακτο μέρισμα
2 Από το έκτακτο οικονομικό μέρισμα που θα διανείμει η κυβέρνηση πρωτίστως σε ευπαθείς κοινωνικές ομάδες. Μέσα στον μήνα θα «κλειδώσει» οριστικά το ποσό που θα μπορεί να μοιράσει το υπουργείο Οικονομικών. Ωστόσο, εκτιμάται ότι μπορεί να ξεπεράσει τα 700-800 εκατ. ευρώ, καθώς τα στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού δείχνουν ότι «ξεπερνιέται» και το εμπόδιο των συσσωρευμένων φορολογικών υποχρεώσεων στο τέλος του έτους (ΕΝΦΙΑ, φόρος εισοδήματος, τέλη κυκλοφορίας κ.λπ.). Η κυβέρνηση επεξεργάζεται ακόμη σενάρια για να ορίσει τον τελικό κατάλογο των δικαιούχων. Το πιθανότερο είναι ότι θα εφαρμοστεί η περσινή «συνταγή» ώστε τα χρήματα να δοθούν πρωτίστως σε μακροχρόνια ανέργους, χαμηλοσυνταξιούχους και πολίτες με εισόδημα που κινείται στα όρια της φτώχειας. Τα τελικά εισοδηματικά κριτήρια θα καθοριστούν μόλις «κλειδώσει» και το προς διάθεση ποσό.
Επιστροφή φόρων
3 Από την επιστροφή φόρων και την καταβολή ληξιπρόθεσμων οφειλών. Στο Γενικό Λογιστήριο γίνεται προσπάθεια προκειμένου μέχρι το τέλος του χρόνου να έχει περιοριστεί κάτω από τα 2 δισ. ευρώ, από τα περίπου 2,5 δισ. ευρώ που είναι το υπόλοιπο με βάση τα στοιχεία του Σεπτεμβρίου. Ο στόχος που είχε τεθεί για μηδενισμό των ληξιπρόθεσμων οφειλών μέχρι το τέλος του έτους δεν θα επιτευχθεί, καθώς έχουν εντοπιστεί και σοβαρά διοικητικά εμπόδια όσον αφορά στην αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών. Ωστόσο, η μείωση αναμένεται να υπάρξει, δεδομένου μάλιστα ότι το υπουργείο Οικονομικών διαθέτει αυτή τη στιγμή την απαιτούμενη ρευστότητα.
Οι συντάξεις
4 Η τέταρτη πηγή ρευστότητας έχει να κάνει με τους συνταξιούχους. Το ποσό ήταν ούτως ή άλλως προγραμματισμένο να καταβληθεί. Ωστόσο, υπάρχει προσδοκία για «ψυχολογική ένεση» από την επικείμενη απόφαση για μη περικοπή των συντάξεων. Όλους αυτούς τους μήνες οι συνταξιούχοι ζουν με την αβεβαιότητα σχετικά με το αν η σύνταξη που θα τους καταβληθεί μέσα στον Δεκέμβριο θα είναι «κουτσουρεμένη» σε ποσοστό έως και 18%. Η ανακοίνωση ότι κάτι τέτοιο δεν θα συμβεί αναμένεται να συμβάλει στη βελτίωση της ψυχολογίας. Στο υπουργείο Εργασίας και στον ΕΦΚΑ έχουν ήδη σχεδιάσει, με το που θα ληφθεί η απόφαση για μη περικοπή των συντάξεων, να προχωρήσουν στην πληρωμή νωρίτερα από την προγραμματισμένη ημερομηνία ώστε πριν από τα Χριστούγεννα όλοι οι συνταξιούχοι να έχουν ήδη εισπράξει τη σύνταξη του Ιανουαρίου.
Ενθαρρυντικά στοιχεία
Για το 2018 το υπουργείο Οικονομικών προβλέπει ότι θα φτάσει σε ρυθμό ανάπτυξης της τάξεως του 2,1%. «Ποντάρει» στο ότι η ιδιωτική κατανάλωση θα αυξηθεί με ρυθμό της τάξεως του 1% σε σχέση με το 2017 (έτος κατά το οποίο ο ρυθμός ήταν οριακός, μόλις 0,1%) και ότι ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου (δηλαδή οι επενδύσεις) θα είναι μεν θετικές, αλλά θα κινηθούν με το οριακό πρόσημο του 0,8%. Από εκεί και πέρα, σημαντική στήριξη προσβλέπει το οικονομικό επιτελείο και από τις εξαγωγές στις οποίες «βλέπει» ρυθμό της τάξεως του 7,5%. Όσον αφορά τη δημόσια κατανάλωση, βλέπει ισχνή αύξηση της τάξεως του 0,2% (ενώ πέρυσι υπήρχε μείωση 1,1%). Προς το παρόν, τα στοιχεία από την πορεία των λιανικών πωλήσεων είναι ενθαρρυντικά. Ο δείκτης λιανικού εμπορίου έκλεισε με αύξηση 3,2% για τον μήνα Αύγουστο, λόγω του τουρισμού, ενώ ένα εξίσου καλό ποσοστό και τον Σεπτέμβριο θα αποτυπωθεί στο ΑΕΠ του γ’ τριμήνου, το οποίο είναι προγραμματισμένο να ανακοινωθεί στις 4 Δεκεμβρίου, μια ημέρα μετά το κρίσιμο Eurogroup της 3ης Δεκεμβρίου.
Τι προβλέπει η Κομισιόν
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι λίγο πιο απαισιόδοξη από την Αθήνα όσον αφορά τις προβλέψεις για την πορεία της ιδιωτικής κατανάλωσης. «Βλέπει» αύξηση με ρυθμό 0,8%, αλλά ανεβάζει ψηλότερα τον πήχη της δημόσιας κατανάλωσης (1,2% έναντι 0,2% της Αθήνας). Έχει πολύ απαισιόδοξη εκτίμηση όσον αφορά τις επενδύσεις (-2,1%) και καλύτερη εκτίμηση από αυτήν του ελληνικού οικονομικού επιτελείου για την πορεία των εξαγωγών (+8,4%).
