Μπαράζ φορολογικών ελέγχων σε χιλιάδες εκκρεμείς υποθέσεις φορολογίας εισοδήματος και ΦΠΑ, οι οποίες παραγράφονται στις 31 Δεκεμβρίου του τρέχοντος έτους, έχουν ξεκινήσει τα Ελεγκτικά Κέντρα και οι ΔΟΥ με σκοπό να προλάβουν να βεβαιώσουν φόρους και πρόστιμα από τις λογιστικές διαφορές και τις φορολογικές παραβάσεις που θα εντοπίσουν.
Στις 31/12/2018 λήγουν ταυτόχρονα πολλές και διαφορετικές προθεσμίες παραγραφής του δικαιώματος του Δημοσίου για επιβολή φόρων και προστίμων, σύμφωνα με τα όσα ορίζει η ισχύουσα νομοθεσία, όπως αυτή διαμορφώθηκε πρόσφατα με βάση τη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας και τις γνωμοδοτήσεις του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους που έγιναν αποδεκτές από τη Διοίκηση της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ).
Οι διατάξεις των νόμων 2238/1994 (Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος για τις χρήσεις των ετών προ του 2014), 4172/2013 (Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος για τις χρήσεις από το 2014 και μετά), 4174/2013 (Κώδικας Φορολογικών Διαδικασιών) και 2859/2000 (Κώδικας ΦΠΑ) προβλέπουν ότι στις 31 Δεκεμβρίου 2018 λήγουν οι προθεσμίες παραγραφής του δικαιώματος του Δημοσίου για τη διενέργεια φορολογικών ελέγχων και την επιβολή φόρων και προστίμων όσον αφορά τις ακόλουθες φορολογικές υποθέσεις:
α) Υποθέσεις φορολογίας εισοδήματος και ΦΠΑ που αφορούν τη χρήση του έτους 2012, για τις οποίες έχουν υποβληθεί αρχικές εμπρόθεσμες δηλώσεις ή για τις οποίες έχουν υποβληθεί αρχικές εκπρόθεσμες δηλώσεις το αργότερο μέχρι τις 31/12/2017. Για τις υποθέσεις αυτές ισχύει 5ετής προθεσμία παραγραφής του δικαιώματος του Δημοσίου για τη διενέργεια φορολογικού ελέγχου και τη βεβαίωση φόρων και προστίμων. Η προθεσμία αυτή άρχισε να «τρέχει» αμέσως μετά το τέλος του έτους εντός του οποίου έπρεπε να υποβληθούν οι αρχικές εμπρόθεσμες δηλώσεις, δηλαδή την 1η/1/2014 και λήγει ακριβώς 5 χρόνια μετά, την 31η/12/2018.
β) Υποθέσεις φορολογίας εισοδήματος που αφορούν τη χρήση του έτους 2009, για τις οποίες υποβλήθηκαν αρχικές εκπρόθεσμες δηλώσεις εντός του 2015. Για τις υποθέσεις αυτές η αρχική 5ετής προθεσμία παραγραφής, η οποία έληγε κανονικά στις 31/12/2015, παρατάθηκε για 3 ακόμη χρόνια, μέχρι τις 31/12/2018, επειδή οι αρχικές δηλώσεις υποβλήθηκαν στο τελευταίο έτος της κανονικής 5ετούς περιόδου παραγραφής.
γ) Υποθέσεις φορολογίας εισοδήματος και ΦΠΑ που αφορούν τη χρήση του έτους 2007, για τις οποίες, μετά τη λήξη της κανονικής 5ετούς περιόδου παραγραφής, δηλαδή μετά την 31η/12/2013, περιήλθαν σε γνώση των αρμοδίων φορολογικών αρχών «συμπληρωματικά στοιχεία» από την εξέταση των οποίων διαπιστώθηκε ότι η φορολογητέα ύλη ήταν μεγαλύτερη από αυτήν που δηλώθηκε και ότι οι υποβληθείσες δηλώσεις ήταν ανακριβείς.
δ) Υποθέσεις ΦΠΑ που αφορούν τη χρήση του έτους 2007 για τις οποίες δεν υποβλήθηκε εκκαθαριστική δήλωση. Για τις υποθέσεις αυτές ισχύει 10ετής περίοδος παραγραφής που άρχισε να «τρέχει» από την 1η/1/2009 (μετά τη λήξη του έτους στο οποίο έπρεπε να υποβληθεί η εκκαθαριστική δήλωση) και λήγει στις 31/12/2018.
ε) Υποθέσεις φορολογίας εισοδήματος που αφορούν τη χρήση του έτους 2002, για τις οποίες δεν είχε υποβληθεί ποτέ η οικεία δήλωση. Για τις υποθέσεις αυτές προβλέπεται 15ετής περίοδος παραγραφής, η οποία άρχισε να «τρέχει» αμέσως μετά το τέλος του έτους εντός του οποίου έπρεπε να υποβληθούν οι αρχικές εμπρόθεσμες δηλώσεις, δηλαδή από την 1η/1/2004 και λήγει στις 31-12-2018.
Υπενθυμίζεται ότι όλα όσα προαναφέραμε προκύπτουν από τους κανόνες που ισχύουν πλέον, μετά την έκδοση σειράς αποφάσεων του ΣτΕ και γνωμοδοτήσεων του ΝΣΚ αποδεκτών από την ΑΑΔΕ σχετικά με την παραγραφή των υποθέσεων φορολογίας εισοδήματος και ΦΠΑ.
Τι ισχύει για τις προθεσμίες
α) Η κανονική περίοδος παραγραφής είναι πενταετής. Η πενταετία αρχίζει να «μετράει» αμέσως μετά το τέλος του έτους εντός του οποίου πρέπει να υποβληθεί η σχετική φορολογική δήλωση. Π.χ. η προθεσμία παραγραφής υποθέσεων του έτους 2013 λήγει στις 31/12/2019, δηλαδή 5 έτη ακριβώς μετά την 31η/12/2014.
β) Στις περιπτώσεις που οι φοροελεγκτικές αρχές εντοπίζουν, μετά τη λήξη της κανονικής πενταετούς περιόδου παραγραφής, στοιχεία τα οποία θεωρούνται «συμπληρωματικά» και αποδεικνύουν ότι το πραγματικό ύψος της φορολογητέας ύλης και του φόρου που έπρεπε να πληρώσει ο φορολογούμενος είναι μεγαλύτερο και ότι οι υποβληθείσες δηλώσεις ήταν ανακριβείς, τότε η περίοδος παραγραφής παρατείνεται για 5 ακόμη έτη και γίνεται 10ετής.
γ) Στις περιπτώσεις που οι φοροελεγκτικές αρχές διαπιστώνουν ότι για κάποιο έτος δεν υποβλήθηκε δήλωση ΦΠΑ, η προθεσμία παραγραφής του δικαιώματος του Δημοσίου για έλεγχο του συγκεκριμένου έτους και επιβολή φόρων και προστίμων γίνεται 10ετής, παρατείνεται δηλαδή κατά 5 επιπλέον χρόνια μετά τη λήξη της κανονικής (πενταετούς) προθεσμίας παραγραφής.
δ) Στις περιπτώσεις που οι φοροελεγκτικές αρχές διαπιστώνουν ότι για κάποιο έτος δεν υποβλήθηκε δήλωση φορολογίας εισοδήματος, η προθεσμία παραγραφής του δικαιώματος του Δημοσίου για έλεγχο του συγκεκριμένου έτους και επιβολή φόρων και προστίμων γίνεται δεκαπενταετής, παρατείνεται δηλαδή κατά 10 επιπλέον χρόνια μετά τη λήξη της κανονικής (πενταετούς) προθεσμίας παραγραφής.
ε) Εάν υποβληθεί εκπρόθεσμη δήλωση φορολογίας εισοδήματος εντός της κανονικής πενταετούς περιόδου παραγραφής του δικαιώματος του Δημοσίου για έλεγχο, η προθεσμία παραγραφής δεν παρατείνεται πλέον αλλά παραμένει πενταετής.
στ) Εάν η εκπρόθεσμη δήλωση φορολογίας εισοδήματος υποβληθεί το τελευταίο έτος της πενταετούς περιόδου παραγραφής, τότε η προθεσμία παραγραφής παρατείνεται για τρία ακόμη έτη, γίνεται δηλαδή, στην ουσία, οκταετής.
ζ) Για τις χρήσεις των ετών 2012 και μετά προβλέπεται εικοσαετής περίοδος παραγραφής, σε περίπτωση διαπίστωσης φοροδιαφυγής.
Στις 31/12/2018 λήγουν ταυτόχρονα πολλές και διαφορετικές προθεσμίες παραγραφής του δικαιώματος του Δημοσίου για επιβολή φόρων και προστίμων, σύμφωνα με τα όσα ορίζει η ισχύουσα νομοθεσία, όπως αυτή διαμορφώθηκε πρόσφατα με βάση τη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας και τις γνωμοδοτήσεις του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους που έγιναν αποδεκτές από τη Διοίκηση της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ).
Οι διατάξεις των νόμων 2238/1994 (Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος για τις χρήσεις των ετών προ του 2014), 4172/2013 (Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος για τις χρήσεις από το 2014 και μετά), 4174/2013 (Κώδικας Φορολογικών Διαδικασιών) και 2859/2000 (Κώδικας ΦΠΑ) προβλέπουν ότι στις 31 Δεκεμβρίου 2018 λήγουν οι προθεσμίες παραγραφής του δικαιώματος του Δημοσίου για τη διενέργεια φορολογικών ελέγχων και την επιβολή φόρων και προστίμων όσον αφορά τις ακόλουθες φορολογικές υποθέσεις:
α) Υποθέσεις φορολογίας εισοδήματος και ΦΠΑ που αφορούν τη χρήση του έτους 2012, για τις οποίες έχουν υποβληθεί αρχικές εμπρόθεσμες δηλώσεις ή για τις οποίες έχουν υποβληθεί αρχικές εκπρόθεσμες δηλώσεις το αργότερο μέχρι τις 31/12/2017. Για τις υποθέσεις αυτές ισχύει 5ετής προθεσμία παραγραφής του δικαιώματος του Δημοσίου για τη διενέργεια φορολογικού ελέγχου και τη βεβαίωση φόρων και προστίμων. Η προθεσμία αυτή άρχισε να «τρέχει» αμέσως μετά το τέλος του έτους εντός του οποίου έπρεπε να υποβληθούν οι αρχικές εμπρόθεσμες δηλώσεις, δηλαδή την 1η/1/2014 και λήγει ακριβώς 5 χρόνια μετά, την 31η/12/2018.
β) Υποθέσεις φορολογίας εισοδήματος που αφορούν τη χρήση του έτους 2009, για τις οποίες υποβλήθηκαν αρχικές εκπρόθεσμες δηλώσεις εντός του 2015. Για τις υποθέσεις αυτές η αρχική 5ετής προθεσμία παραγραφής, η οποία έληγε κανονικά στις 31/12/2015, παρατάθηκε για 3 ακόμη χρόνια, μέχρι τις 31/12/2018, επειδή οι αρχικές δηλώσεις υποβλήθηκαν στο τελευταίο έτος της κανονικής 5ετούς περιόδου παραγραφής.
γ) Υποθέσεις φορολογίας εισοδήματος και ΦΠΑ που αφορούν τη χρήση του έτους 2007, για τις οποίες, μετά τη λήξη της κανονικής 5ετούς περιόδου παραγραφής, δηλαδή μετά την 31η/12/2013, περιήλθαν σε γνώση των αρμοδίων φορολογικών αρχών «συμπληρωματικά στοιχεία» από την εξέταση των οποίων διαπιστώθηκε ότι η φορολογητέα ύλη ήταν μεγαλύτερη από αυτήν που δηλώθηκε και ότι οι υποβληθείσες δηλώσεις ήταν ανακριβείς.
δ) Υποθέσεις ΦΠΑ που αφορούν τη χρήση του έτους 2007 για τις οποίες δεν υποβλήθηκε εκκαθαριστική δήλωση. Για τις υποθέσεις αυτές ισχύει 10ετής περίοδος παραγραφής που άρχισε να «τρέχει» από την 1η/1/2009 (μετά τη λήξη του έτους στο οποίο έπρεπε να υποβληθεί η εκκαθαριστική δήλωση) και λήγει στις 31/12/2018.
ε) Υποθέσεις φορολογίας εισοδήματος που αφορούν τη χρήση του έτους 2002, για τις οποίες δεν είχε υποβληθεί ποτέ η οικεία δήλωση. Για τις υποθέσεις αυτές προβλέπεται 15ετής περίοδος παραγραφής, η οποία άρχισε να «τρέχει» αμέσως μετά το τέλος του έτους εντός του οποίου έπρεπε να υποβληθούν οι αρχικές εμπρόθεσμες δηλώσεις, δηλαδή από την 1η/1/2004 και λήγει στις 31-12-2018.
Υπενθυμίζεται ότι όλα όσα προαναφέραμε προκύπτουν από τους κανόνες που ισχύουν πλέον, μετά την έκδοση σειράς αποφάσεων του ΣτΕ και γνωμοδοτήσεων του ΝΣΚ αποδεκτών από την ΑΑΔΕ σχετικά με την παραγραφή των υποθέσεων φορολογίας εισοδήματος και ΦΠΑ.
Τι ισχύει για τις προθεσμίες
α) Η κανονική περίοδος παραγραφής είναι πενταετής. Η πενταετία αρχίζει να «μετράει» αμέσως μετά το τέλος του έτους εντός του οποίου πρέπει να υποβληθεί η σχετική φορολογική δήλωση. Π.χ. η προθεσμία παραγραφής υποθέσεων του έτους 2013 λήγει στις 31/12/2019, δηλαδή 5 έτη ακριβώς μετά την 31η/12/2014.
β) Στις περιπτώσεις που οι φοροελεγκτικές αρχές εντοπίζουν, μετά τη λήξη της κανονικής πενταετούς περιόδου παραγραφής, στοιχεία τα οποία θεωρούνται «συμπληρωματικά» και αποδεικνύουν ότι το πραγματικό ύψος της φορολογητέας ύλης και του φόρου που έπρεπε να πληρώσει ο φορολογούμενος είναι μεγαλύτερο και ότι οι υποβληθείσες δηλώσεις ήταν ανακριβείς, τότε η περίοδος παραγραφής παρατείνεται για 5 ακόμη έτη και γίνεται 10ετής.
γ) Στις περιπτώσεις που οι φοροελεγκτικές αρχές διαπιστώνουν ότι για κάποιο έτος δεν υποβλήθηκε δήλωση ΦΠΑ, η προθεσμία παραγραφής του δικαιώματος του Δημοσίου για έλεγχο του συγκεκριμένου έτους και επιβολή φόρων και προστίμων γίνεται 10ετής, παρατείνεται δηλαδή κατά 5 επιπλέον χρόνια μετά τη λήξη της κανονικής (πενταετούς) προθεσμίας παραγραφής.
δ) Στις περιπτώσεις που οι φοροελεγκτικές αρχές διαπιστώνουν ότι για κάποιο έτος δεν υποβλήθηκε δήλωση φορολογίας εισοδήματος, η προθεσμία παραγραφής του δικαιώματος του Δημοσίου για έλεγχο του συγκεκριμένου έτους και επιβολή φόρων και προστίμων γίνεται δεκαπενταετής, παρατείνεται δηλαδή κατά 10 επιπλέον χρόνια μετά τη λήξη της κανονικής (πενταετούς) προθεσμίας παραγραφής.
ε) Εάν υποβληθεί εκπρόθεσμη δήλωση φορολογίας εισοδήματος εντός της κανονικής πενταετούς περιόδου παραγραφής του δικαιώματος του Δημοσίου για έλεγχο, η προθεσμία παραγραφής δεν παρατείνεται πλέον αλλά παραμένει πενταετής.
στ) Εάν η εκπρόθεσμη δήλωση φορολογίας εισοδήματος υποβληθεί το τελευταίο έτος της πενταετούς περιόδου παραγραφής, τότε η προθεσμία παραγραφής παρατείνεται για τρία ακόμη έτη, γίνεται δηλαδή, στην ουσία, οκταετής.
ζ) Για τις χρήσεις των ετών 2012 και μετά προβλέπεται εικοσαετής περίοδος παραγραφής, σε περίπτωση διαπίστωσης φοροδιαφυγής.
