Προσθέτοντας χάος στο χάος

Οταν ο Φράνσις Φουκουγιάμα έγραψε το διάσημο βιβλίο του για το «Τέλος της Ιστορίας», και ενώ γκρεμιζόταν το Τείχος, τα αυταρχικά καθεστώτα αντικαθίσταντο από δημοκρατικά και τελείωνε ο Ψυχρός Πόλεμος, ο ίδιος έβλεπε προοπτικές για έναν καλύτερο κόσμο.



Δημοκρατικό. Με διεθνή ευνομία. Σήμερα, ξέρουμε το αποτέλεσμα: Από το συγκλονιστικό δράμα στη Συρία έως εικόνες από τα αμερικανικά αεροδρόμια επί Τραμπ, όπου άνθρωποι, με βάση το θρήσκευμα και την καταγωγή τους, δεν γίνονται δεκτοί στην Αμερική. Ο κόσμος δεν έχει γίνει πιο φιλελεύθερος. Αλλά πιο βίαιος. Αυθαίρετος. Χαοτικός. Σ’ αυτόν ζούμε. Και ο Τραμπ είναι ένα ακόμη απειλητικό σύμπτωμά του.

Μετά την 11η Σεπτεμβρίου, μια χώρα δημοκρατική, ως μόνη υπερδύναμη, έγινε ταύρος εν υαλοπωλείο. Πρόεδρός της ήταν ένας ακραίος και όχι ευφυής pρόεδρος. Δίπλα του ήταν ευφυείς, αλαζόνες και ακόμη πιο ακραίοι σύμβουλοι, οι διαβόητοι «νεοσυντηρητικοί». Αντί να αντιδράσουν ήρεμα, εισέβαλαν, εκτονωτικά, στο Αφγανιστάν. Ο «πόλεμος κατά της τρομοκρατίας», που θα πλημμύριζε τελικά τον πλανήτη με τρομοκράτες, είχε ξεκινήσει. Ακολούθησε η παράνομη βίαιη εισβολή στο Ιράκ, ουσιαστικά άσχετη με την 11η Σεπτεμβρίου. Οι νεοσυντηρητικοί ήθελαν ταυτόχρονα μια «νέα Μέση Ανατολή», πειθήνια στην Αμερική. Τούτη ήταν το μέγιστο δώρο στους τρομοκράτες. Η περιοχή έγινε πυριτιδαποθήκη. Από το Ιράκ ξεπήδησε ο ISIS ως πολύ πιο ακραίος από τον Μπιν Λάντεν. Ο «άνομος κόσμος» (όπως τον αποκάλεσε ο διάσημος νομικός Philippe Sands) είχε γεννηθεί.

Μετά ήρθε ο Ομπάμα. Συγκρινόμενος με τον Μπους και ό,τι αντιπροσωπεύει ο Τραμπ, μοιάζει ιδανικός pρόεδρος. Όμως, μόνο ιδανικός δεν αποδείχθηκε, όπως ανέλυα στο βιβλίο μου «ΟΜΠΑΜΑ: ΠΩΣ ΓΚΡΕΜΙΣΤΗΚΑΝ ΟΙ ΑΥΤΑΠΑΤΕΣ», (Εκδόσεις Καστανιώτη). Του δόθηκε το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης, επειδή απλώς δεν ήταν ο Μπους, κάτι αδιανόητο. Κλιμάκωσε τον πόλεμο στο Αφγανιστάν. Έκανε πρωτοφανή χρήση των «πυραύλων δολοφόνων» (των διαβόητων drones), επί δικαίων και αδίκων. Κατέφυγε στις πιο εκτεταμένες παράνομες ηλεκτρονικές παρακολουθήσεις, ακόμη και Ευρωπαίων ηγετών.

Τράβηξε το χαλί κάτω από την Αραβική Άνοιξη, αντί να την ενθαρρύνει. Τούτο ήταν μοιραίο. Διότι μόνο δημοκρατικά μουσουλμανικά καθεστώτα θα έδιναν ιδανικά σε καταπιεσμένους λαούς, που έστρεφαν οργισμένους πολίτες στην τρομοκρατία. Μετριοπαθείς Ισλαμιστές, όπως εκείνοι της Αιγύπτου, ανατράπηκαν από τη χειρότερη και βιαιότερη δικτατορία του «βαθέως κράτους» των στρατιωτικών, την οποία Ομπάμα, Πούτιν και λοιποί αγκάλιασαν. Μόνο στην Τυνησία ενσωματώθηκαν στο εκεί δημοκρατικό εγχείρημα. Όσο όμως λείπει η δημοκρατία στη Μέση Ανατολή, τόσο θα ανθεί η τρομοκρατία.

Ο λαός αντέδρασε ειρηνικά στη Συρία. Ήταν έτοιμος να ανεχθεί και τον Άσαντ για ένα διάστημα, μέχρι να σταθεροποιηθεί η δημοκρατία. Ο Άσαντ, με τη στήριξη του ημι-δικτάτορα Πούτιν, προκάλεσε συνειδητά έναν εμφύλιο πόλεμο. Έβγαλε από τις φυλακές τους ακραίους Ισλαμιστές. Αναζήτησε τη σωτηρία του προκαλώντας το δίλημμα «ή ακραίοι Ισλαμιστές ή εγώ». Όσο περισσότερη ήταν η βία του, τόσο κέρδιζαν έδαφος στην αντίσταση οι Ισλαμιστές. Η Συρία καταστράφηκε. Ο Άσαντ παραμένει στη θέση του. Όταν ο Άσαντ έκανε χρήση απαγορευμένων χημικών, ο Ομπάμα, παρά τη δέσμευσή του, άφησε το συριακό καθεστώς ατιμώρητο. Δεν κατέστρεψε την αεροπορία του. Αυτή η αεροπορία, συν εκείνη του αδίστακτου Πούτιν, κατέστρεψαν το Αλέππο. Το δράμα των Σύριων μεταναστών έγινε τραγωδία του πλανήτη.

Όλα αυτά τα παρακολουθεί απλώς μια Ευρώπη σε κρίση. Με το Brexit. Χωρίς ισχυρές ηγεσίες. Με την ακροδεξιά να καλπάζει. Στο άνομο χάος προστέθηκε το βαρύ κερασάκι του Τραμπ. Του πιο απρόβλεπτου Αμερικανού προέδρου όλων των εποχών, όπως έγραψε κορυφαίος ειδικός (Bacevitch). Πού θα οδηγήσει η εχθρότητά του προς το Ιράν; Θα αφήσει την ισραηλινή δεξιά και ακροδεξιά να βομβαρδίσει τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του; Τι θα συμβεί τότε στη Μέση Ανατολή; Θα αναγνωρίσει την Ταϊβάν προκαλώντας ολομέτωπη ρήξη με την Κίνα; Πώς θα χειριστεί τον παρανοϊκό ηγέτη της Β. Κορέας με τα πυρηνικά του όπλα; Θα συνεχίσει να προκαλεί τους Μουσουλμάνους δημιουργώντας νέους τρομοκράτες; Απαντήσεις δεν υπάρχουν.

Υπάρχει όμως μια βεβαιότητα: Στο γενικότερο χάος, θα προσθέσει το δικό του χάος.