Συνταγματικές επιταγές και νέα φορολογικά μέτρα

Μετά το ασφαλιστικό - φορολογικό νομοσχέδιο που ψηφίσθηκε πριν δύο εβδομάδες, η κυβέρνηση εισήγαγε στη Βουλή το πολυνομοσχέδιο με στόχο να ψηφιστεί την Κυριακή, όπου στο φορολογικό μέρος αυτού, πέραν των αυξήσεων στον Ε.ΝΦ.Ι.Α. φυσικών και νομικών προσώπων, βλέπουμε αυξήσεις στους έμμεσους φόρους με παράλληλη επιβολή νέων, αυξήσεις οι οποίες θα συρρικνώσουν το εισόδημα των πολιτών κατά περίπου 1,8 δις ευρώ.



Αν εξετάσουμε τα νέα φορολογικά μέτρα, αυτά που ψηφίστηκαν και αυτά που αναμένεται να ψηφιστούν, υπό το πρίσμα των Συνταγματικών διατάξεων θα δούμε ότι παρεκκλίνουν ειδικότερα από αυτές που αφορούν τη φοροδοτική ικανότητα, τη φορολογική ισότητα και τη βεβαιότητα του φόρου.

Ειδικότερα οι Έλληνες πολίτες πρέπει να συνεισφέρουν αδιακρίτως στα δημόσια βάρη σύμφωνα με τις δυνάμεις τους. Από τη διάταξη αυτή του Συντάγματος απορρέει η αρχή της καθολικότητας του φόρου, με την έννοια ότι ο φόρος πρέπει να επιβάλλεται σε όλους τους πολίτες χωρίς διακρίσεις. Με τον όρο «αδιακρίτως» επιχειρείται η απαγόρευση θέσπισης αδικαιολόγητων εξαιρέσεων ή/και απαλλαγών από τη φορολογία και φυσικά η μεροληπτική εφαρμογή των φορολογικών νόμων, ενώ με τη φράση «σύμφωνα με τις δυνάμεις τους» ορίζεται η αρχή της φοροδοτικής ικανότητας, δηλαδή η συνεισφορά κάθε πολίτη ανάλογα με το εισόδημά του, το οποίο φορολογείται με προοδευτική κλίμακα έτσι ώστε η φορολογική επιβάρυνση να είναι μικρότερη στα χαμηλά εισοδήματα και φυσικά μεγαλύτερη όσο μεγαλώνει το εισόδημα. Επισημαίνεται ότι η αρχή της φοροδοτικής ικανότητας ισχύει μόνο στην άμεση φορολογία και όχι στην έμμεση διότι στην έμμεση η φορολογική επιβάρυνση είναι η ίδια, ανεξάρτητα από το εισόδημα δηλαδή τη φοροδοτική ικανότητα του πολίτη, συνεπώς οι επιχειρούμενες αυξήσεις στους υπάρχοντες και η θέσπιση νέων έμμεσων φόρων θα πλήξουν, όπως είναι αναμενόμενο τα χαμηλά εισοδήματα.

Επειδή το Σύνταγμα προβλέπει ότι οι πολίτες της χώρας έχουν ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις, κατά συνέπεια και στη φορολογία υπάρχει η βασική αρχή της φορολογικής ισότητας. Εφόσον οι πολίτες ζουν κάτω από τις ίδιες προσωπικές ή/και οικονομικές ή/και κοινωνικές συνθήκες πρέπει να έχουν ίση φορολογική μεταχείριση χωρίς να επιτρέπονται διακρίσεις μεταξύ των φορολογουμένων πολιτών, διότι οι διακρίσεις αυτές μπορούν να οδηγήσουν στη δημιουργία κατηγορίας προνομιούχων πολιτών, κάτι το οποίο γίνεται από το 2013 στη φορολογία εισοδήματος των φυσικών προσώπων, όπου και με τις τελευταίες τροποποιήσεις προς το χειρότερο που έγιναν παραμένει η φορολόγηση με διαφορετικό τρόπο των εισοδημάτων ανάλογα με την πηγή προέλευσης του, συνεπώς συνεχίζει να ισχύει ότι «όλοι οι φορολογούμενοι είναι ίσοι, αλλά μερικοί φορολογούμενοι είναι πιο ίσοι από τους άλλους».

Τέλος προβλέπεται ότι το αντικείμενο της φορολογίας, ο φορολογικός συντελεστής, οι απαλλαγές και οι εξαιρέσεις από τη φορολογία δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο νομοθετικής εξουσιοδότησης ήτοι εγκυκλίους. Το αν τηρείται ή όχι αυτή η αρχή μπορούμε να το δούμε σε μια σειρά εγκυκλίων που ουσιαστικά νομοθέτησαν διατηρώντας το απαράδεκτο ότι στη χώρα μας «νομοθετούμε δια εγκυκλίων».

Δυστυχώς, ο εκάστοτε νομοθέτης δεν λαμβάνει υπόψη του τις προαναφερόμενες αρχές με αποτέλεσμα συνήθως να αιφνιδιάζει τους φορολογούμενους και να τους δημιουργεί πρόσθετες φορολογικές επιβαρύνσεις θέτοντας πολλές φορές σε κίνδυνο τους οικογενειακούς και τους επιχειρηματικούς προϋπολογισμούς με αποτέλεσμα να μην δημιουργεί φορολογική συνείδηση στους πολίτες ωθώντας αυτούς στην παραβατική συμπεριφορά.