Πολλαπλώς αναποτελεσματικές, σε μεγάλο βαθμό, αποδεικνύονται οι συνεχείς αυξήσεις του ΦΠΑ που επιβλήθηκαν στα τρόφιμα (είδη παντοπωλείου) τα τελευταία χρόνια στο πλαίσιο της εξυγίανσης των δημόσιων οικονομικών της χώρας.
Και αυτό όπως επισημαίνεται σε έρευνα του ΙΕΛΚΑ, γιατί προκάλεσαν μεγαλύτερη ύφεση στην οικονομία, με αποτέλεσμα να μην αποδώσουν τα αναμενόμενα, διαψεύδοντας τις προσδοκίες των εμπνευστών τους. Την ίδια ώρα, επιβάρυναν σημαντικά τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς, παρά τις προσπάθειες που έκαναν οι επιχειρήσεις να απορροφήσουν τις ανατιμήσεις και να παραμείνουν οι τιμές σταθερές στα τελικά προϊόντα.
Σύμφωνα με τον ΙΕΛΚΑ, οι αυξήσεις των συντελεστών ΦΠΑ από 9% σε 13% και από 19% σε 23% (από τον Ιούνιο 2016, θα φθάσει στο 24%), καθώς και η μετάβαση προϊόντων από τον χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ στον υψηλό δεν έχουν οδηγήσει σε αντίστοιχη αύξηση του αναλογούν ΦΠΑ, κάτι που οφείλεται στην ύφεση των πωλήσεων την εξεταζόμενη περίοδο.
Συγκεκριμένα από το 2008 έως το 2017 ο μέσος συντελεστής ΦΠΑ στα τρόφιμα και είδη παντοπωλείου σχεδόν διπλασιάστηκε και αυξήθηκε από 10,8% σε 18,9%, δηλαδή κατά 75%, αλλά ο αναλογούν ΦΠΑ που μπήκε στα ταμεία του κράτους αυξήθηκε μόνο κατά 30%, από 2,7 δισ. ευρώ σε 3,5 δισ. ευρώ, κάτι που οφείλεται στη μείωση των πωλήσεων σε αυτά τα είδη κατά 27%.
Επιβάρυνση
Αντίστοιχα σημαντική είναι η επιβάρυνση των τιμών από τον αυξημένο ΦΠΑ. Το 2008 στο 1,00 ευρώ που πλήρωνε ο καταναλωτής για κάποιο είδος παντοπωλείου (τρόφιμα και λοιπά είδη σουπερμάρκετ), λιγότερο από 10 λεπτά (0,097 ευρώ) αναλογούσαν στον ΦΠΑ και υπόλοιπα 90 λεπτά στα λοιπά κόστη του προϊόντος.
Το 2016 στο 1,00 ευρώ που πληρώνει ο καταναλωτής για κάποιο είδος παντοπωλείου, τα 16 λεπτά (0,159 ευρώ) αναλογούν στο ΦΠΑ και μόλις τα υπόλοιπα 84 λεπτά στα λοιπά κόστη του προϊόντος. Συνολικά, υπάρχουν είδη που ο ΦΠΑ αυξήθηκε μέσα σε μια εξαετία από το 9% στο 24%, είδη με αύξηση από 9% σε 13% και είδη με αύξηση από 19% σε 24%.