Ενα θεσμικό πλαίσιο για την προστασία των προσωπικών δεδομένων, το οποίο είναι «συμβατό» με τις τρέχουσες τεχνολογικές εξελίξεις στο Διαδίκτυο και τις φορητές συσκευές, επιδιώκει να καθιερώσει η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η έγκριση πριν από μερικές ημέρες από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο του νέου νομοθετικού πακέτου έκλεισε μία διαδικασία αναθεώρησης των κανόνων για την προστασία δεδομένων στην Ε.Ε., η οποία διήρκησε πάνω από τέσσερα χρόνια. Η νομοθετική μεταρρύθμιση θα αντικαταστήσει την ισχύουσα οδηγία για την προστασία των δεδομένων, η οποία χρονολογείται από το 1995, όταν το διαδίκτυο ήταν ακόμη στα σπάργανα. Ο νέος, γενικός κανονισμός έχει σχεδιαστεί κατά τέτοιο τρόπο ώστε να δώσει στους πολίτες μεγαλύτερο έλεγχο των προσωπικών τους στοιχείων.
Οι νέος ευρωπαϊκός κανονισμός περιλαμβάνει διατάξεις για τα εξής:
• δικαίωμα διαγραφής («δικαίωμα στη λήθη»: το υποκείμενο των δεδομένων έχει το δικαίωμα να ζητήσει από τον υπεύθυνο επεξεργασίας τη διαγραφή δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα)
Νέοι κανόνες στην Ε.Ε. για τα προσωπικά δεδομένα
• σαφής συγκατάθεση από το ενδιαφερόμενο πρόσωπο για την επεξεργασία των προσωπικών του δεδομένων
• το δικαίωμα του ατόμου να μεταφέρει τα δεδομένα του σε άλλο πάροχο υπηρεσιών
• το δικαίωμα να γνωρίζει κάθε άτομο πότε τα δεδομένα του έχουν παραβιαστεί (hacking)
• διασφάλιση της παροχής όλων των εξηγήσεων για τις πολιτικές απορρήτου σε σαφή και κατανοητή γλώσσα
• αυστηρότερη εφαρμογή του νόμου και πρόστιμα στις επιχειρήσεις που τον παραβιάζουν έως και 4% του συνολικού παγκόσμιου ετήσιου κύκλου εργασιών τους όσον αφορά στο προηγούμενο οικονομικό έτος
Μεταφορές δεδομένων
Το νομοθετικό πακέτο για την προστασία των δεδομένων περιλαμβάνει επίσης μια οδηγία σχετικά με τη διαβίβαση αυτών των δεδομένων στις αστυνομικές και δικαστικές αρχές. Η οδηγία αφορά τη διασυνοριακή μεταφορά δεδομένων εντός της Ε.Ε., και, για πρώτη φορά, θεσπίζει ελάχιστα πρότυπα για την επεξεργασία δεδομένων από τις αστυνομικές και δικαστικές αρχές στο εσωτερικό κάθε χώρας.
Η νέα ευρωπαϊκή οδηγία αποσκοπεί στην προστασία των ατόμων, είτε αυτοί είναι θύματα ή μάρτυρες, είτε εγκληματίες, ορίζοντας σαφή δικαιώματα και περιορισμούς για τις διαβιβάσεις δεδομένων που στόχο έχουν την πρόληψη, διερεύνηση, ανίχνευση ή δίωξη ποινικών αδικημάτων ή την εκτέλεση ποινικών κυρώσεων. Ταυτόχρονα θα διευκολύνει την ομαλή και αποτελεσματική συνεργασία μεταξύ των εθνικών αρχών επιβολής του νόμου.
Σημειώνεται ότι τα κράτη-μέλη έχουν περιθώριο δύο ετών, προκειμένου να ενσωματώσουν το νέο κανονισμό στην νομοθεσία τους.
Ανησυχία για το μοίρασμα
Ο νέος κανονισμός έρχεται σε μία περίοδο όπου είναι όλο και πιο έντονη η ανησυχία ότι πολλοί χρήστες του Διαδικτύου μοιράζονται προσωπικά και εμπιστευτικά δεδομένα χωρίς να το σκέπτονται και πολύ, δημιουργώντας έτσι τις προϋποθέσεις να εμπλακεί σε επικίνδυνες καταστάσεις.
Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με έρευνα της Kaspersky Lab, ακόμη και σήμερα, το 27% των Ευρωπαίων μοιράζεται εμπιστευτικά δεδομένα κατά λάθος, ενώ το 13% αποκαλύπτει με τη θέλησή του προσωπικές πληροφορίες, παρά το γεγονός ότι οι πληροφορίες που ανταλλάσσονται διαδικτυακά μπορεί να επιφέρουν σημαντικές προσωπικές και επαγγελματικές συνέπειες.
Η έρευνα αποδεικνύει ότι πολλοί άνθρωποι κινδυνεύουν σε μεγάλο βαθμό από την ανταλλαγή δεδομένων μέσω των online καναλιών επικοινωνίας.
Σε αυτά τα δεδομένα περιλαμβάνονται: προσωπικές φωτογραφίες (για το 43% των Ευρωπαίων), στοιχεία επικοινωνίας (40%), φωτογραφίες άλλων προσώπων (34%), ευαίσθητες προσωπικές πληροφορίες (29%) και πληροφορίες σχετικές με την εργασία (18%). Περαιτέρω -κι ενδεχομένως ακόμη πιο σοβαρά- το 16% των Ευρωπαίων έχει μοιραστεί ένα προσωπικό μυστικό, ενώ το 8% έχει μοιραστεί ευαίσθητα οικονομικά στοιχεία.
Όλα τα παραπάνω συμβαίνουν, παρά το γεγονός ότι υπάρχει ιδιαίτερη ανησυχία για τις βλαβερές συνέπειες -τόσο οικονομικές, όσο και συναισθηματικές -που μπορεί να προκύψουν από τη δημοσιοποίηση αυτών των πληροφοριών.
Για παράδειγμα, περίπου το ένα τρίτο των Ευρωπαίων ερωτηθέντων ανησυχεί ότι αυτή η δραστηριότητα θα μπορούσε να βλάψει τις σχέσεις του ή να φέρει σε δύσκολη θέση ή ακόμα και να προσβάλει κάποιον, ενώ ένας στους έξι φοβάται ότι θα μπορούσε να βλάψει την καριέρα του.
Το επίπεδο ανησυχίας είναι συχνά δικαιολογημένο. Το 28% παραδέχτηκε ότι έχει μοιραστεί κατά λάθος εμπιστευτικές πληροφορίες, με έναν στους δέκα ερωτηθέντες να έχει υποστεί συνέπειες από αυτό. Στις συνέπειες αυτές περιλαμβάνονται η απώλεια φίλων, το bullying, οι οικονομικές απώλειες, το τέλος μια σχέσης, ακόμη και η απόλυση από την εργασία.